فصلنامه مطالعات میان فرهنگی سال سوم : شماره ۸

چکیده

احمد کاظمی
مناسبات
در دوره صفوی و عثمانی، عواملی نظیر تبدیل شدن ایران (تبریز) به مرکز تشیع و عثمانی (استانبول) به مرکز تسنن و نیز رقابت‌های گسترده اقتصادی و سیاسی دو کشور تأثیر منفی بر تمامی وجوه از جمله مناسبات فرهنگی گذاشت با تأسیس جمهوری ترکیه در ۲۳ اکتبر ۱۹۲۳ مناسبات فرهنگی ایران و ترکیه نیز وارد مرحله جدیدی شد و اولین موافقتنامه فرهنگی دو کشور به امضاء رسید. پس از کودتای ۱۹۸۰، نظامیان در ترکیه تبلیغات ضدایرانی افزایش یافت اما این مناسبات در دو دهه اخیر عمدتاً رو به توسعه بوده است. دو کشور دارای اشتراکات فراوان فرهنگی هستند دین مشترک، تأثیرات زبانی متقابل، مناسبت‌های ملی و دینی مشترک نظیر اعیاد اسلامی و نوروز فولکلور مشترک و چهره‌ها و مفاخر فرهنگی عناصر مشترک فرهنگی ایران و ترکیه را تشکیل می‌دهند نگاهی به مناسبات فرهنگی ایران و ترکیه نشان می‌دهد تبلیغات قوم‌گرایانه تحرکات آمریکا و رژیم صهیونیستی، تمایل ترکیه به ترویج معیار‌های فرهنگی مورد نظر غرب و مصادره به مطلوب کردن مفاخر ادبی- فرهنگی ایران بویژه مولانا از جمله موانع مناسبات فرهنگی ترکیه و ایران هستند برغم این مسائل به نظر می‌رسد به دلایل مختلفی از جمله کاهش فضای بی‌اعتمادی افزایش مراودات، مردمی تحولات منطقه‌ای، روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، آشکار شدن ماهیت آمریکا و رژیم صهیونیستی برای مردم ترکیه، افزایش پیوند‌های اقتصادی و سیاسی و… دورنمای مناسبات فرهنگی دو کشور روشن است. سؤال اصلی این مقاله آن است که موانع گسترش مناسبات فرهنگی ایران و ترکیه چیست؟ این تحقیق ضمن پاسخ به این سؤال در عین حال به اشتراکات گسترده فرهنگی دو کشور و نیز وجود زمینه‌های فراوان برای همکاری فرهنگی دو کشور و روبه توسعه بودن این مناسبات پرداخته است.

تاریخ دریافت: ۸۷/۹/۱۱ تاریخ تصویب ۸۷/۱۱/۱۰

کلیدواژه‌ها: مناسبات فرهنگی ایران و ترکیه توافق فرهنگی، تشابه فرهنگی، همکاری فرهنگی. پژوهشگر مسائل ترکیه