جمهوری آذربایجان برغم داشتن حدود هشت میلیون جمعیت ، یکی از کثیرالمله ترین کشورهای قفقاز وآسیای مرکزی است. علاوه برآذریها، اقلیت لزگی ، آوار ،اودین ، تالشی ،تات , کرد، ارمنی ،روس دراین کشور زندگی می کنند. روی کارآمدن شوونیست های جبهه خلق در سال ۱۹۹۲،این کشور را با بحران قومی مواجه ساخت . بطوریکه تحت فشارهای دولت مرکزی ، جنبش زیر زمینی سادوال برای تاسیس لزگستان مستقل فعالیت خود را آغاز کرد. درعین حال برخی از افراد برهبری حاجی اکرام همت اف برای تشکیل جمهوری مستقل تالش – مغان تلاش کردند. این بحران قومی صدمات زیادی به جمهوری آذربایجان بویژه در خصوص مناقشه قره باغ زد. پس از روی کارآمدن حیدر علی اف درسال ۱۹۹۳ در ظاهر بحران قومی دراین کشور کاهش یافت . اما تظاهرات دامنه دار سال ۲۰۰۱ در مناطق آوارنشین زاگاتالا – بالاکن نشان داد که بحران قومی درجمهوری آذربایجان بطورکامل ریشه کن نشده است . این اعتراض ها درپی تخریب مجسمه شیخ شامل مبارز معروف قوم آوار دربرابر توسعه طلبی روسها ، صورت گرفت . دولت باکو در سال ۲۰۰۱ کنوانسیون بین اللملی دفاع از حقوق اقلیت ها را امضاء کرد. اما ارایه آمارهای غیرواقعی از تعداد اقلیت های قومی بویژه تالشی ها و نیز برگزاری کنگره های آذریهای جهان بشدت اقلیت های قومی را نگران ساخته است . تالشان بزرگترین اقلیت قومی این کشور محسوب می شود . منطقه پراکندگی این قوم از لنکران شروع می شود. در زمانیکه قراردادهای ترکمنچای (۱۸۲۸)و گلستان (۱۸۱۳)منعقد شدند ، تعداد تالشان منطقه ای که امروزه جمهوری آذربایجان نامیده می شود , پنجاه هزار نفر بود و خود منابع روسیه این را تایید می کنند . تالشان ایران نیز در آن زمان چهل هزار نفر بودند . اما بعد از حدود ۱۷۰ سال طبق آمار جمهوری آذربایجان در سال ۱۹۸۹ ، تالشان جمهوری آذربایجان ۲۰۰/۲۱ نفر می شوند ؟! در حالیکه جمعیت تالشان ایران ۴۰۰ هزار نفر شده است . ارایه اینگونه ارقام این سوال را ایجاد کرده است که چرا آمارهای نادرست و غیر منطقی از جمعیت تالشان جمهوری آذربایجان ارایه می شود؟ نکته جالب اینکه دولت باکو که در سال ۱۹۸۹ تعداد ۲۰۰/۲۱ نفر را برای تالشان تایید کرده بود ، در سال ۲۰۰۰ تعداد تالشان را ۷۶۸۰۰ عنوان کرد . یعنی اینکه در طول حدود ۱۷۰ سال تعداد تالشان از ۵۰ هزار تنفر به ۲۱هزار رسیده و یک دفعه در عرض حدود ده سال به حدود ۷۶ هزار نفر رسیده است . یکی ا زدلایلی که آمار جمعیت تالشان جمهوری آذربایجان کم ذکر می شود تمایزفرهنگی و هوبتی تالشان از آذریهاست و ترویج سیاستهای پاقو گرایانه در ج آذربایجان است . در راستای همین سیاست نیز خبرگزاری آذرتاج جمهوری آذربایجان اواخر سال ۲۰۰۲ با انتشار آمار رسمی دولت در مورد جمعیت اقوام ، تعداد تالشان را کمتر از ارامنه ذکر کرد . بر اساس آمار خبرگزاری رسمی جمهوری آذربایجان لزگیها ۲/۲ درصد ، روسها ۸/۱ درصد ، ارامنه ۵/۱ درصد و تالشان ۱ درصد جمعیت جمهوری آذربایجان را تشکیل می دهد . این موضوع نشان می دهد که دولت باکو برغم امضای کنوانسیون دفاع از حقوق اقلیتها ، در عمل گامهای جدی برای برسمیت شناختن حقوق آنها بر نداشته است . بر همین اساس نیز جمعیت تالشان در جمهوری آذربایجان نه تنها رسانه های مناسبی در اختیار ندارند ، بلکه گاه در نشریات جمهوری آذربایجان مورد حملات قرار می گیرند . در این راستا نشریه خورال در سال ۲۰۰۵ با انتشار مقاله ای شدیدالحن علیه فعالان سیاسی خواهان رعایت حقوق تالشها در جمهوری آذربایجان / زبان تالشی را به تمسخر گرفت و خواهان برخورد شدید وزارت امنیت ملی ج.آذربایجان با این گروه ها شد.این نشریه بر رد خواسته های تالشها در خصوص تدریس و رسمیت یافتن زبان تالشی در مناطق تالش نشین جمهوری آذربایجان تاکید کرده و زبان تالشی را یک لهجه دورافتاده و محلی که دارای یک یا دوهجا و هشت تا ده هزار لغت عاریه ای است ، معرفی کرد. آنچه مسلم است اینکه برغم آمارهای تحریف شده و غیر واقعی رسمی در جمهوری آذربایجان ,نتیجه تحقیقات میدانی برخی محققان آذری مانند « اقرار علی اف » نشان می دهد که جمعیت تالشان جمهوری آذربایجان بیش از پانصد هزار نفر است . برخی از محققان نیز معتقدند با توجه به نحوه پراکندگی وآمار واقعی ماسالی ، آستارا ، لیریک , سالیان و لنکران , تعداد تالشان جمهوری آذربایجان حدود یک میلیون نفر است . اینکه تعداد بزرگترین قومیت جمهوری آذربایجان را کمتر از ارامنه این کشور اعلام شود ، مطمئناً نه تنها برگرفته از دیدگاه های قوم گرایانه است ، بلکه مغایر با وفاق ملی در جمهوری آذربایجان است .