25 fevral 2010 tarixi, Əliyev ailəsinin və Azərbaycan Respublikasını idarə edən rejimin mahiyyətini anlamaq üçün mühüm bir fürsətdir. Həmin gün İlham Əliyev ABŞ-ın o dövrdə xüsusi məsələlər üzrə köməkçisi və xarici işlər nazirinin müavini olan, sonralar (2021–2025) Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (CIA) rəhbəri seçilən məşhur amerikalı siyasətçi Uilyam Cozef Börns ilə görüşdə, İran əleyhinə dərin düşüncələrini və mövqelərini ifadə edib. O, ABŞ-ın İrana hərbi müdaxilə mövzusunda tərəddüd göstərməsindən narazılığını dilə gətirib, İranın Yaxın Şərq (Qəbi Asiya) üçün təhdid olduğunu bildirib və sanksiyaların yetərli olmadığını, habelə hərbi cəzanın vacib olduğunu vurğulayıb. Bu görüşün məzmunu daha sonra WikiLeaks vasitəsilə yayımlandı və Bakı hökuməti isə bu sənədləri təkzib etmədi.

Əlbəttə, Əliyev ailəsinin İrana qarşı düşməncəsinə baxışının mahiyyətini anlamaq üçün bu cür sənədlərə ehtiyac yoxdur; kifayətdir ki, Bakı hökumətinin daxildəki bəzi aşağı səviyyəli etnik muzdurlarla birgə həyata keçirdiyi populist bəyanatlar və aldadıcı diplomatiyanın arxasına baxılsın. Bu siyasət, əslində, Bakının İranla münasibətlərində rəsmi diplomatiyaya çevrilmişdir. Əgər bu pərdələrin arxasına keçsək və 2003-cü ildən bəri Əliyev ailəsinin İsrailin regional bazasına çevrilməsi istiqamətində atdığı praktiki addımları araşdırsanız, bu düşmənçilik baxışının necə sistemli şəkildə həyata keçirildiyini daha aydın görə bilərsiniz.

2003-cü ildən sonra Azərbaycan Respublikası Avropaya inteqrasiya siyasətindən uzaqlaşaraq, əvvəlcə ABŞ və NATO-ya yönəlik, daha sonra isə “İsrailpərəst” bir siyasəti xarici siyasətinin mərkəzinə yerləşdirdi. Bu dəyişiklik, Əliyev ailəsinin əsas bank hesablarını Avropa banklarından İsrailə köçürdüyü dövrə təsadüf edir. Buna görə də təəccüblü deyil ki, İlham Əliyevin Uilyam Börns ilə görüşündəki anti-İran tələblərindən dəfələrlə artıq ifadələr və hərbi əməliyyatlar üçün İsrail baş naziri və müdafiə naziri ilə görüşlərində təkrar olunub, Bakı İsrail rejiminə hər cür dəstək verməyə hazır olduğunu bəyan edib.

“Əliyev ailəsinin İrana qarşı bu düşməncəsinə münasibətinin əsas səbəbi, Bakı hakimiyyətinin “makro-identitet yanaşması”nda axtarılmalıdır. Bu yanaşma İranla ortaq mədəni və dini kökləri inkar edir, İranı rədd edir və İran və şiə kimliyinə qarşı mübarizə aparmağı əsas götürür. Bu kimlik inkarçılığının rəsmi təhsil və dövlət strukturlarına da daxil olduğu görünür. Bu baxışı 1401-ci ilin Azər ayında müşahidə etmək olar; həmin vaxt İlham Əliyev, Bakının geosiyasi iddialarına qarşı keçirilmiş  “Qüdrət 1401 Böyük Hərbi Təlimi”-dən sonra, özünü psixoloji cəhətdən rahatlaşdırmaq üçün (onun fikrincə İranın simvolu olan) bir pişiyi oxşadığı şəklini yayımlamışdı. Bakı rəhbərliyi xalqdan uzaq bir yanaşma ilə ölkənin tarixi və dini köklərini inkar edərək saxta kimlik qurmağa çalışır və “İranın parçalanmasını öz gələcəyinin dirçəliş yolu” hesab edir. Bu səbəbdən Arazın hər iki tərəfindəki birliyin xəyalı ilə, Aranın İrana təbii qayıdışı əvəzinə, son 30 ildə İrana qarşı ən böyük etnik separatçılıq və casus şəbəkələri üçün dövlət investisiyası həyata keçiriblər və bölgədə Sionist rejimin piyadə qüvvəsinə çevriliblər.

Bu proses çərçivəsində Azərbaycan son iki onillikdə İranın qonşuları arasında yeganə ölkə olmuşdur ki, İranın nüvə alimlərinin terroru, nüvə sənədlərinin oğurlanması, intihar hücumları, casusluq bazalarının qurulması, pilotsuz uçuş aparatlarının göndərilməsi və yüzlərlə digər hərəkətdə Sionist rejimlə yanaşı hərəkət etmişdir. “İran təmkin nümayiş etdirdikcə və ya nüfuzu səbəbilə qəti addım atmaqdan çəkinəndə, o tərəf sionist rejimlə əməkdaşlıqda anti-İran fəaliyyətlərinin miqyasını daha da genişləndirmişdir.

  Əslində, Sionist rejimin 1404-cü il iyunun 23-dən İrana qarşı hərbi təcavüzü İlham Əliyevin 2010-cu il fevralın 25-də Uilyam Börnslə görüşündə etdiyi arzu və tələblə eyni idi. “Sionist rejimi uzun müddətdir ki, Əliyevin dediyinə görə yalnız ucu görünən ‘buz dağları münasibətləri’ çərçivəsində Azərbaycan Respublikasını İrana qarşı hərbi təcavüz planlarından xəbərdar etmişdi. Bu səbəbdən Bakı təxminən 5 ildir ki, koronavirus bəhanəsi ilə İranla quru sərhədini bağlamış və hərbi hücumun sıfır anını gözləmişdi ki, sionist rejim bu ölkənin quru bazaları, hava məkanı və dəniz ərazisindən Heron, Harop, Orbiter 4 və hətta Hermes pilotsuz uçuş aparatlarının qalxıb-enməsi üçün istifadə etsin və sionist qırıcılar Azərbaycanın hava məkanından sərbəst şəkildə keçərək Kaspiyən dənizinə daxil olub, İranda yüzlərlə hərbçi və mülki şəxsi qətlə yetirsin.”

Görünür ki, sionist rejim Bakı rəsmilərinə vəd vermişdi ki, hərbi təcavüzün ilk günündə İranın şimal-qərbindəki radar və hava hücumundan müdafiə sistemlərini məhv etməklə, Tehranın Bakını pilotsuz uçuş aparatları hücumlarında iştirakla ittiham etməsi üçün heç bir sənəd əldə etməsinə imkan verməyəcək. Bundan sonra isə, sionist rejimin fikrincə, İranın zəiflədilməsi, parçalanması və dağılması ilə nəticələnəcək bu prosesdə, artıq heç kim Bakının iranlıların qətliamında iştirakına görə “ciddi cəza” tələb etməyəcək.

On iki günlük müharibə eyni zamanda sionist rejim və İngiltərənin 2020-ci ildə baş vermiş İkinci Qarabağ müharibəsi layihəsində (guya Azərbaycan Respublikasının işğal olunmuş torpaqlarının azad edilməsi layihəsi) və daha önəmlisi, 2023-cü ildə Qarabağda yerli ermənilərin etnik təmizlənməsi layihəsində tam şəkildə iştirak etmələrinin səbəblərinin bir hissəsini üzə çıxardı. Bu layihə çərçivəsində, İranda bəzi sadəlövh və ya etnik muzdurların “İslam torpağı” şüarları ilə paralel olaraq, bütün ermənilər, hətta Qarabağın yerli erməniləri belə, Azərbaycan Respublikasının 20 faiz ərazisindən təmizləndilər, lakin Azərbaycan Respublikasının 100 faizi sionizmin meydanına çevrildi. Sitalçay, Nasosnaya, Kürdəmir, Bakı və Kaspiyən dənizi yaxınlığındakı bazalarla yanaşı, xüsusilə Zəngilan və Laçın kimi guya azad edilmiş bölgələrdə yerləşən açıq və gizli hərbi bazalar pilotsuz uçuş aparatlarının enib-qalxması üçün əsas mərkəzlər olmuşdur. Əslində, əhalidən təmizlənmiş Qarabağ İsrailin strateji dərinliyinə- və ya başqa sözlə, ikinci İsrailə- çevrilmişdir ki, müharibənin ilk mərhələsində bu bölgənin bazaları və hava məkanı İrana qarşı hücumlar üçün istifadə olunmuşdur. Bundan aylar əvvəl bu bölgənin İranla ümumi sərhədləri dronların hissələrini, xüsusən də Bakı və Təl-Əvivin birgə fabrikində “obyekt sənayesində” istehsal olunan dronları qaçaqmalçılıq yolu ilə keçirmək üçün istifadə olunurdu.

Əslində, 12 günlük müharibə zamanı Əliyev ailəsinin əlləri yüzlərlə qadın və uşağın, mülki əhalinin, nüvə alimlərinin, İranın qürurlu sərkərdə və əsgərlərinin qanı ilə ləkələnmişdi; Təbrizinin yeddi yaşlı övladı Taha Behruzi və Alisan Cabari və onlarla başqa uşaq bu zülmün simvoludur.  İranda yalnız sosial medianın izlənməsi və müşahidəsi kifayətdir ki, Əliyev ailəsinin ağır şəkildə cəzalandırılmasının bütün iranlıların, o cümlədən azərbaycanlıların milli tələbinə çevrildiyini göstərsin. Dünənə qədər şanlı kürd mənşəyini gizlədərək dünya azərbaycanlılarının liderliyinə iddia edən bu ailə, öz məclislərində Azərbaycan türkcəsindən istifadə etməkdən belə çəkinirdilər, amma Səmərqənd sammitində İranda Azərbaycan dilinə görə timsah göz yaşları tökürdülər. Bu gün isə günahsız Təbrizli, Ərdəbilli, Urmiyəli, Rəştli və Tehrandan olan qadın və uşaqların qanını tökməkdə yer üzünün ən qəddar varlıqları ilə əlbir olublar.

Bu, Bakının davranışları—xüsusilə də 1404-cü il Ordibehəşt ayının 8-də İran Prezidenti Dr. Pezeşkianın Bakıya səfəri və birtərəfli şəkildə qardaşlıq, qohumluq və dostluq siyasətini təkrar etməsindən sonra—göstərir ki, Bakıya qarşı bu zillətli yanaşmanın sonu çoxdan çatıb.

Hazırda Bakının və Ankaranın etnik muzdur lobbiləri, illərdir İranın qərarverici qurumlarına sızaraq, məsələnin ölçülərini kiçiltmək, araşdırma zərurətini irəli sürmək, hərbi məlumatları gizlətmək və populist məsləhətçilik kimi köhnə hiylələrlə, İran xalqının Bakının Təl-Əviv rejimi ilə əlbirliyinə görə ciddi şəkildə cəzalandırılması tələbinin reallaşmasına mane olmağa çalışırlar. Onlar bu məsələni sadəcə nümayişkaranə bir qarşıdurmaya çevirmək və Bakını bu “öz əli ilə yaratdığı bataqlıqdan” xilas etmək, həmçinin sionist rejimin İrana qarşı ikinci hücum mərhələsi üçün lazım olan zamanı qazanmaq istəyirlər. Bu dəfə isə, Azərbaycan Respublikası yalnız pilotsuz uçuş aparatları və qırıcıların keçidi üçün bazalarını təqdim etməklə kifayətlənməyəcək, həm də Türkiyə ilə sərhəddə yerləşən Naxçıvandakı imkanlarından və Qarabağda “azad edilmiş” 130 kilometrlik sərhəd xəttindən istifadə edərək, kürd separatçıları, təkfirçilər və bozqurdları İrana göndərmək üçün hazırlıq görəcək və bu yolla İranda sadəlövh olanlar üçün yeni bir sürpriz planını həyata keçirməyə çalışacaq.

Bu səbəbdən, İran xalqının milli tələbi olan Bakının sionist rejimin təcavüzündəki şərikliyinə görə ciddi şəkildə cəzalandırılması və Bakının, eləcə də Ankaranın etnik və muzdur lobbilərinin İranda nüfuzunun aradan qaldırılması qarşısında hər hansı bir səhlənkarlıq, əziz İrana qarşı tarixi bir xəyanətdir. Xüsusilə də hərbi baxımdan, Bakının iranlıların qətliamında iştirakına görə sərt şəkildə cəzalandırılması, sionist rejimin Azərbaycan Respublikasında hərbi sahədə, xüsusilə pilotsuz uçuş aparatları və raket sistemləri, enerji, neft nəqli, infrastruktur, rabitə, sığorta, gəmiçilik və digər sahələrdə genişmiqyaslı sərmayələri səbəbilə, bu rejimin gələcəkdəki macərapərəstliklərinin qarşısını almaqda mühüm və çəkindirici rol oynayacaqdır. Çünki Sionist rejimin keçmiş milli infrastruktur naziri Uzi Landau-nun sözlərinə görə, Azərbaycan “İsrailin regiondakı strateji sərvətidir” və Netanyahu-nun ifadəsi ilə desək, “İsrailin İslam ölkələri arasında ən mühüm müttəfiqidir”.

 Dr. Əhməd Kazemi, beynəlxalq hüquq professoru və Avrasiya məsələləri üzrə baş tədqiqatçı