چکیده
احمد کاظمی
طرح‌های گاپ و داپ ترکیه با احداث ده‌ها سد بر روی رودخانه‌های بین‌المللی، دجله فرات و ارس کشور‌های، عراق، سوریه، ایران ارمنستان و جمهوری آذربایجان را با انبوهی از بحران‌های زیست محیطی و چالش‌های، اقتصادی اجتماعی و انسانی مواجه می‌. کنند ایجاد ریزگرد‌ها کاهش حق آبه کشور‌های پایین دست از بین رفتن گونه‌های بومی، آبزیان خشک شدن تالاب‌ها، بیابان زایی بحران کشاورزی، بهداشتی تشدید بیکاری و مهاجرت از تبعات پروژه‌های گاپ و داپ. است ترکیه با ادعای اینکه منابع آبی دجله فرات و ارس بخشی از آب‌های داخلی این کشور هستند، علی رغم اعتراض‌ها در حال تکمیل این پروژه‌ها است. مقاله حاضر با هدف بررسی گاپ و داپ از منظر قواعد حقوق بینالملل و با چارچوب نظری حقوق بینالملل محیط زیست و حقوق بشر زیست محیطی به ویژه مفهوم منع استفاده زیان بار از «محیط زیست و با کاربست روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که ابعاد نقض حقوق بینالملل در گاپ و داپ کدامند؟ یافته‌ها نشان می‌دهند که اجرای پروژه گاپ و داپ با قواعد عرفی حقوق بینالملل محیط زیست و کنوانسیون» قانون بهره‌برداری‌های غیر کشتیرانی از جریان‌های آبی بین‌المللی کنوانسیون‌های رامسر مقابله با بیابان زایی اسپو و آرهوس و اعلامیه استکهلم مغایرت دارد. همچنین به دلیل نقض حق دسترسی به آب و هوای «سالم و تخریب آثار فرهنگی قواعد حقوق بین‌الملل بشر و حقوق فرهنگی اقلیت‌ها را به شدت نقض می‌. کند رسانه‌های برون مرزی می‌توانند با تبیین ابعاد نقض حقوق بشر و حقوق محیط زیست در پروژه‌های گاپ و داپ، سیاست رسان‌های آنکارا در سانسور و وارونه‌سازی تبعات این طرح‌ها را خنثی کنند و در عین حال با ایجاد حساسیت و مطالبه‌گری در افکار عمومی و گروه‌های مدافع محیط زیست مانع توسعه اجرا و توقف سرمایه‌گذاری‌های خارجی در آن‌ها شوند.

واژه‌های کلیدی: گاپ، داپ حقوق بین‌الملل حقوق بشر زیست محیطی ترکیه رسانه‌های برون مرزی

تاریخ دریافت: ۱۴۰۱/۰۵/۱۹ تاریخ پذیرش: ۱۴۰۱/۰۶/۲۲

دکترای حقوق بین‌الملل عمومی دانشگاه آزاد اسلامی قم ایران