مقدمه
از زمانى (مارس گذشته ) که پارلمان ترکیه به امریکا اجازه نداد که از خاک ترکیه به عراق حمله کند، روابط میان امریکا و ترکیه تنش آمیز شده است. ترکیه نه تنها به خاطر مسئله کردها علاقه اى استراتژیک به همسایه خود عراق دارد، بلکه عراق براى ترکیه به عنوان شریک تجارى از اهمیت بسیار برخوردار است. اکنون امریکا از ترکیه تقاضا کرده برای برقرارى آرامش مورد نظر امریکا در عراق کمک کند و نیروی نظامی خود را در اختیار بگذارد. وزارت دفاع امریکا، پنتاگون، با چندین کشور در حال مذاکره در باره اعزام نیروهاى پاسدار صلح به عراق است. امریکا از ترکیه به عنوان عضو پیمان آتلانتیک شمالى، ناتو، و همسایه عراق بیش از هر کشور دیگرى انتظار دارد به امریکا در با تلاق عراق کمک کند . بدین جهت بود که ژنرال جان ابى زید، سرفرمانده نیروهاى امریکایى در منطقه چندی پیش در آنکارا از دولت ترکیه رسماً تقاضاى کمک کرد و این موضوع در سفر عبدا…گل وزیر امورخارجه ترکیه به امریکا با جدیت بیشتری مطرح شد و پیشرفت موضوع منجر به سفر ژنرال جیمز جونز فرمانده نیروهای امریکا در اروپا به آنکار در اواسط شهریور ۱۳۸۲ شد . گفته می شود امریکا خواهان اعزام دوازده هزار سرباز ترک به عراق است . تصمیم گیری در خصوص این موضوع چه از لحاظ داخلی و چه لحاظ خارجی بسیار دشوار است و اساساً ترکیه در این مسیر با چالش های بسیار جدی مواجه است . مقاما ترکیه گفته اند مشغول بررسی اعزام نیرو به عراق هستند ، آنها معتقدند اگر ناتو به طور گسترده اى در تامین امنیت عراق سهیم گردد، اتخاذ تصمیم براى ترکیه آسان تر مى شود. واقعیت امر اینکه امریکا و ترکیه روابط ۵۰ ساله اى دارند که از اهمیت تاریخى و استراتژیک بویژه برای آنکارا برخوردار است و ترکیه نمى خواهد خللى در این روابط به وجود آید. بویژه اینکه به این روابط آسیب وارد آمده است. نیروهاى امریکایى در آغاز ماه جارى میلادى، ژوییه، در ناحیه کردنشین شمال عراق یازده سرباز ترک را دستگیر کردند، آنهم به این اتهام که طرح سوقصدى به شهردار کرکوک در دست بوده است. از آن موقع بحران در روابط ترکیه و امریکا رخ نمود. ترکیه که در منطقه کردنشین شمال عراق از پایان جنگ خلیج سال ۱۹۹۱ میلادى با نیروهاى خود علیه حزب کارگران کردستان مى جنگد، در صورت کمک نظامى خود انتظار کمک متقابل از سوى امریکا را دارد. بویژه در مقطع کنونی که کادک (پ ک ک ) اعلام پایان آتش بس داده است . ترکیه انتظار دارد که امریکا نه تنها جلوى ایجاد منطقه اى خودمختار در شمال عراق را بگیرد، بلکه به ترکیه حق ابراز نظر در مورد مسائل منطقه را بدهد. به لحاظ اقتصادى شرکتهاى ترک علاقه مندند در چارچوب طرح بازسازى عراق در بخشهاى تامین برق و آب و نیز در صنعت نفت و ارتباطات و نیز بخش خدمات پزشکى شرکت کنند. برخی از محافل ترکیه اقدام مارس گذشته پارلمان ترکیه را اشتباه می دانند و معتقدند به دلیل آنکه ترکیه اجازه حمله به عراق را از خاک خود نداده بود، آنها از پرداخت وامى بالغ بر هشت میلیارد دلار به ترکیه پیش از جنگ عراق خوددارى کرده بودند. البته امریکا اطمینان داده است که در آینده نیز این کشور مى تواند فعالیت اقتصادى خود را در عراق داشته باشد. با این همه ترکیه با توجه به تجربیات موجود به این مضوع باور ندارد و در عین حال مطرح می کند که بدلیل جنگ عراق به بخش توریسم، جهانگردى این کشور خسارت فراوان وارد آمده است. براى جبران این خسارت امریکا پیش از آغاز جنگ مبلغى حدود یک میلیارد دلار به ترکیه پرداخت کرده بود.
چالش های ترکیه برای اعزام نیرو به عراق
بدنبال درخواست آمریکا در رابطه با اعزام نیروی نظامی به عراق، ترکیه در کل به این درخواست پاسخ مثبت داد و قرار شد پس از تصویب مجلس، بیش از ۱۰ هزار نیروی نظامیاعزام کند . ترکیه بیش از همه بدنبال استفاده از عامل زمان است . در این راستا قرار است یک هیأت عالیرتبه متشکل از وزارت امور خارجه ـ ستاد مشترک ارتش ـ سازمان امنیت ملی (میت) وزارت کشور ترکیه در رابطه با استقبال مردم عراق از ارتش ترک به عراق خواهند رفت و پس از بررسیهای لازم از طرف این هیأت، هیأت دیگری از نمایندگان مجلس برای بررسیهای بیشتر به عراق خواهند رفت و در ضمن سران عشایر و طوایف عراق به آنکارا دعوت شده که دیدگاهها و نظرات آنها را در رابطه با استقبال مردم جویا شوند. پس از جلسه امنیت ملی در کاخ نخست وزیری و تصویب رییس جمهور ارتش ترکیه دستور آماده باش به لشگر یک تاکتیکی که تیپ ۲۸ مکانیزه را هم در بنیه خود دارد و قبلا در افغانستان و بوسنی انجام وظیفه کرده است را صادر نمودو ضمنا ترکیه خواهان انجام ماموریت در منطقه سنی نشین عراق است.
برای بررسی چالش های ترکیه برای اعزام نیرو به عراق باید دید که اساساً جند رویکرد در مورد اعزام نیرو به عراق وجو دارد .
دسته اول کسانی هستند که بطور کلی با اعزام نیرو به عراق مخالف هستند . احزابی نظیر سعادت ، را ه راست ، اتحاد بزرگ و جمهوریخواه خلق بطور کلی با هر گونه اعزام نیرو به عراق مخالف هستند . این دسته معتقدند اعزام نیرو به عراق با هیچ کدام از الزامات منافع ملی ترکیه سازگار نیست . ای ندیدگاه در هرحال مورد تایید مردم ترکیه هست و تداوم تظاهرات در مخالفت با اعزام نیوره به عراق نشاندهنده این موضوع است .
دسته دوم کسانی هستند که با اعزام نیرو به عراق موافقند اما شروطی را مطرح می کنند . آنها معتقدند اول باید اعزام نیرو به عراق باید مشروعیت بین المللی داشته باشد و ترکیه اولین کشور اسلامی نباشد که به عراق نیور اعزام می کند . دوم اینکه این نیروها باید در شمال عراق و نه در جاهای مورد نظر امریکا مستقر شوند . اکثریت حزب عدالت و توسعه ، احمد نجدت سزر رئیس جمهوری و بلنت اجویت نخست وزیر سابق و رهبر حزب دموکراتیک چپ بر این باور هستند .
دسته سوم کسانی هستند که با راهبردی عنوان کردن مناسبات ترکیه و امریکا در یک دهه گذشته و الیفای یک نقش فعال خواهان اعزام نیرو به عراق حتی بدون مشروعیت بین المللی هستند . نظامیان ترکیه بیشتر از این دیدگاه حمایت می کنند . اگر چه نیز تا حدودی به استقرار در شمال عراق نیز توجه دارند .
در عین حال چنی دیدگاهی نیز وجو دارد . عوزیورک (رییس گروه پارلمانی حزب جمهوریخواه خلق ترکیه) گفته است : دولت ترکیه با اعلام اینکه موضوع اعزام نیروی نظامی به عراق یک مسأله و اراده سیاسی است، میخواهد ارتش را وادار به انتشار بیانیه کند. وی با اشاره به وجود نظرات متفاوت در ارتش در خصوص اعزام نیرو گفت: برخی فرماندهان معتقدند، دولت آنها را به جای نیروهای آمریکایی میفرستد تا ارتش ترک قربانی ارتش آمریکا شود. وی اضافه کرد: مسأله اعزام نیرو به عراق و کشاندن ارتش ترکیه به یک باتلاق مرگبار چیزی است که افکار عمومی مردم باید به آن پاسخ دهد، ارتش ترک نه به خاطر درخواست آمریکا و انگلیس بلکه به خاطر حفظ امنیت خود و یا مسؤولیت بینالمللی میتواند ماموریت برون مرزی داشته باشد.
نظریات و دیدگاه افرادی که بطور کلی خواهان اعزام نیروی نظامیبه عراق هستند:
شیرازه فکری این دسته را اول زیر تشکیل می دهد :
1) میان اول ماه مارس (تاریخ رد لایحه پذیرش سربازان امریکایی ) و امروز فرق زیادی وجود دارد، آن روز جنگ وجود داشت و امروز موضوع حفظ (باصطلاح ) صلح مطرح است .
2) اگر ترکیه هم حمایت نکند حدود ۳۰ کشور از آمریکا حمایت میکنند و حتی ژاپن هم نیرو اعزام میکند. جمهوری آذربایجان اولین کشور اسلامی است که ۱۵۰ نفر نیرو اعزام کرده است .
3) برای اینکه ترکیه صاحب حرف در عراق باشد ، باید مطابق خواست امریکا به عراق نیرو اعزام کند. ترکیه با اعزام نیرو به عراق میتواند برخی خواستههای خود را در عراق پیاده کند و اساساً از روند بازی عقب نماند .
4) اگر آمریکا موفق نشود، نیروهایش را عقب میکشد و میرود و یا اینکه به گرووهای مخالف ترکیه نظیر کردها میدان عمل بیشتری می دهد . در نتیجه ترکیه بهتر است از هم اکنون به آمریکا کمک کندتا پیروز باشد. دستیابی عراق به ثبات، به نفع ترکیه هم هست. اگر آمریکا شکست بخورد امکان تجزیه عراق قوت میگیرد و در چنین شرایطی، زمینه برای تشکیل دولت کردی، مورد حمایت آمریکا فراهم میباشد. حال آنکه عده ای مغایر این نظر را دارند .
5) نباید سپر بلا شدن نیروهای ترکیه در عراق برای امریکائیان را گنده کرد ، اگر نظامیان ترکیه در بغداد نیز کشته نشوند، در مناطقی نظیر شیرناک حتما کشته خواهند شد. از سوی دیگر هراندازه روابط ترکیه و آمریکا روبه سردی گراید، اقدامات تروریستی «پ.ک.ک» علیه ترکیه نیز بیشتر میشود. اعلام پایان آتش بس از سوی پ ک ک (کادک ) هشدار در این خصوص است .
6) اگر ترکیه نیروی نظامی به عراق نفرستد، روابط اش با آمریکا تضعیف خواهد شد و در آینده عراق، صاحب هیچ نظری نخواهد بود.
7) اگر ترکیه با امریکا همراهی نکند ، در چنین شرایطی آمریکا از اقتصاد ترکیه حمایت نخواهد کرد و و به تلافی حتی شاید به آن ضربه بزند. تیره شدن روابط ترکیه و آمریکا، بازار بورس را تحت تاثیر منفی قرار میدهد. لذا هزینه هنگفتی را برای ترکیه در پی میآورد.
8) اگر ترکیه نظامینفرستد آمریکا آن را در قبرس در تنگنا قرار میدهد و در عین حال زمینه شناسایی کشتار ۱۹۱۵ ارامنه در کنگره امریکا بدست می آسد . زمزمه های آن پیش نویس لایحه ۱۶۴ کنگره امریکا است .
9) مطمئناً ترکیه تنها نیست و نخواهد بود و چندین کشور اروپایی دیگر هم نیرو اعزام میکنند. ضیافت شام روسای جمهوری فرانسه ، آلمان و ایتالیا در پاریس و بحث در خصوص عراق موید اژین موضوع است .
10) اگر ترکیه دیر بجنبد ، چیزی از سفره پهن شده در عراق نصیب اش نمی شود به همین جهت باید هر چه سریعتر «بله» را به امریکا بگوید .
11) به لحاظ اینکه نظامیان ترکیه مسلمان هستند، لذا میتوانند از بعد فرهنگی، نزدیکی خوبی با مردم برقرار کنند. با تجربهای که از افغانستان و بالکانها کسب کردهاند، با احداث مدرسه و بیمارستان ترکیه میتواند اعتماد مردم را جلب کند و به مردم عراق این پیام را بدهد که آنکارا خواهان بدست گیری قدرت توسط خود عراقیها هست . ترکیه قبلا در اول مارس نشان داده بود که چماق آمریکا نخواهد بود. مردم عراق میبایست به این امر واقف شوند.
12) اعزام نیرو میتواند وسیلهای برای تضعیف شیعیان و کاهش نفوذ و تاثیر گذاری آنها باشد. ایران روی شیعیان عراق نفوذ دارد و در نتیجه ترکیه باید بنوعی مانع این روند شود .
13) نباید حملات صورت گرفته در عراق را زیاده از حد بزرگ جلوه داده شود . این حملات،کار بقایای رژیم بعث سابق است و با دستگیری صدام از میزان این حملات در حد قابل توجهی کاهش بوجود خواهد آمد.
14) آمریکا در این منطقه موفق و پیروز خواهد بود و برای میل به این هدف هر آنچه لازم است، انجام خواهد داد. نا موفق خواندن آمریکا در عراق کار اشتباهی است.بنابراین برای کسب امتیاز باید همراهی کرد .
15) ترکیه در اول مارس هم به آمریکا چراغ سبز نشان داد، ولی بعداٌ دنبال کار را نگرفت که بر زیان مناسبات راهبردی ترکیه و امریکا بود ، بنابراین نباید آن اشتباه را تکرار کنیم .
16) ترکیه این همه پول صرف ارتش میشود و اگر قرار باشد در چنین مواقعی از آن استفاده نکنیم پس چرا ایناندازه هزینه مصرف میشود؟
مجموع این شانزده بند در واقع دلایل و شیرازه فکری کسانی است که موافق اعزام نیرو به عراق هستند .
نظریات و دیدگاه افرادی که بطور کلی خواهان اعزام نیروی نظامیبه عراق نیستند:
شیرازه فکری کسانی را که مخالف اعزام نیرو به عراق هستند را موارد زیر تشکیل می دهد .برای سهولت موضوع جملات از زبان طرفداران این دیدگاه مطرح می شود :
1) حتی اگر ترکیه پس از کلی بررسی و کنکاش به این نتیجه رسیده باشد که برای حفظ منافع کشور میبایست به عراق نیرو اعزام شود، نباید این نتیجه را هم از دید پنهان کند، اگر آنکارا تصمیم به اعزام نیرو به عراق بگیرد، آمریکا به این نتیجه میرسد که ترکیه قصد دارد نیروی عظیم نظامیبه عراق اعزام کند و میگوید که بالاخره سر ترکیه کلاه گذاشتیم و کاری کردیم که نیروی نظامیبزرگی به منطقه بیاورد. اگر امروز به این خواسته آمریکا گردن نهیم در آینده آمریکا سایر خواسته ها ی خودرا بر ما تحمیل خواهد کرد. لذا میبایست به آمریکا بفهمانیم که ما تابع او نیسیتم.
2) نباید ژاندارم آمریکا در منطقه باشیم. زیرا مردم عراق، ارتش ترکیه را بازیچه دست اشغالگران آمریکایی خواهند دانست.
3) آمریکا بدون آنکه به حرف کسی گوش کند، وارد این ماجرا و جنگ شد و امروز هم باید به تنهایی مشکلات خود را حل کند .
4) خیلی خوب گفتهایم که سرباز اعزام خواهیم کرد. ولی این به منزله آن نیست که هیچ شرطی نداریم. اگر در مورد شرایط ترکیه به توافق برسیم، جدا میتوانیم نیرو اعزام کنیم. ولی ادعای آمریکا دال بر اینکه «زود باش فرصت نداری» هرگز مورد قبول نخواهد بود. از همه اینها گذشته وقتی ما اعلام کردیم که میتوانیم نیرو اعزام کنیم، هنوز قضیه سلیمانیه و دستگیری نظامیان ترک توسط آمریکا پیش نیامده بود.
5) زمانیکه تابوت کشتهها وارد کشور شد تبعات آن دامن حکومت حزب عدالت و توسعه را میگیرد و روابط نظامیان و سیاسیون را تیره میکند. جدایی از حکومت و استعفاها آغاز میشود و این هم بی شک به ضرر کشور خواهد بود.
6) اگر آمریکا را از دست بدهیم، اروپا که وجود دارد.
7) وضعیت عراق بسیار خطرناکتر از افغانستان و بالکانها میباشد. در آنجا وضعیت آشفته است و یک جنگ کاملاٌ محسوس چریکی وجود دارد.
8) پس از حادثه سلیمانیه و دستگیری یازده نظامی ترکیه بشکل تحقیر آمیز با چه رویی از آمریکا حمایت کنیم؟ اگر قرار بود آمریکا از ما نیرو درخواست کند، چرا با نظامیان ترک اینگونه معامله میکرد؟ همانگونه که رامسفلد هم گفت این یک بازی بود. لذا باید به آنها فهماند که بازی با ترکیه و تصوری غلط از این کشور چه نتایجی میتواند داشته باشد.
9) حتی اگر نیرو اعزام کنیم، هیچ تضمینی وجود ندارد که ما را در مباحث عراق شرکت دهند. آمریکا از بعد اقتصادی چیزی به ما نخواهد داد. از سوی دیگر به احتمال زیاد برنامهای راجع به کردها دارد ما هر چه انجام بدهیم فرقی نخواهد کرد. چون آمریکا خواسته خود را عملی خواهد ساخت. امریکا ارتباطات مشکوکی با کردها بویژ پ ک ک شروع کرده است .
10) هزینه ها چگونه تامین خواهد شد؟ نیروها از چه کسی دستور خواهند گرفت؟ نیروهای ما را به خطرناکترین مناطق خواهند فرستاد. چنانچه نیروهای گرجستان در تکریت زادگاه صدام و نیروهای جمهوری آذبایجان در الرمادی مستقر شده اند و در همان هفته اول چند زخمی دادند .
11) در تاریخ اول مارس با مخالفت با پذیرش سربازان امریکایی وضعیت مهم و خوبی در سطح جهان بدست آوردیم. لذا نباید آن موقعیت را از دست بدهیم.
12) اگر ترکیه با عجله نیرو اعزام نکند، میتواند آنرا با ابعاد مختلف مورد بحث و بررسی قرار دهد. شاید در وقتی دیگر با شرایط بهتر بتوان اینکار را انجام داد
13) ترکیه نباید با این اقدام خود را در مقابل کشورهای عربی و اسلامی قرار دهد . کشورهای سلای حتی سازش پذیر ترین آنها با خواسته ترکیه مخالفت کردن . باید منظر بود و دید که حداقل عربستان ، مصر و پاکستان در این خصوص چکار می کنند .
14) ارتش ترکیه تا چندی پیش نمیخواست تابع آمریکایی بوده باشد که بر سر نظامیان ترک گونی کشید.
15) برخی از کشورها نظیر ایران در عراق بویژه در میان شیعیان نفوذ دارند ، این کشور با عزام نیرو به عراق مخالف است . در نتیجه می تواند مشکلات جدی برای ترکیه ایجاد کند .
16) افکار عمومی بشدت مخالف این موضوع هستند و نباید به آن بی توجه بود .
17) اعزام نیرو به عراق می تواند به شکاف در حزب عدالت و توسعه منجر شود و در مقابل موقعیت احزابی نظیر سعادت برهبری نجم الدین اربکان را تقویت می کند .
18) تحولات متعددی نشان دادند که امریکا شریک قابل اعتمادی برای ترکیه نیست و نباید به رف وعده به خواسته امریکا جامه عمل پوشید .
19) حداقل باید منتظر بود که سازمان ملل مصوبه ای ادر کتند ، یا ناتو موبه ای در این خصوص بکند و کشورهایی اروپایی اقدامی بکنند و بطور کلی ترکیه نباید پیشگام باشد .
20) در شرایطی که روابط ترکیه و اتحادیه اروپا به دسامبر ۲۰۰۴ قفل شده است نمیتوان به صراحت و جرات اعلام کرد که همه کشورهای اروپایی به دید مثبتی نسبت به موضوع اعزام نیرو از سوی ترکیه به عراق مینگرند.
21) حوادث منجر به از دست رفتن جان نیروهای نظامیترکیه، بی شک زلزله شدیدی در امنیت داخلی و ثبات کشور بوجود خواهد آورد که گذر از این مرحله برای ترکیه بسیار سخت و دشوار خواهد بود و یک غائله عمومیبوجود خواهد آورد. بر همین اساس، حزب عدالت و توسعه قبل از اینکه به اکثریت خود در مجلس بیندیشد، میبایست به خوبی آرا و افکار عمومی در این مورد را سنجیده و مورد ارزیابی قرار دهد. پاگذاشتن به آب گل آلود آمریکا به خیال جلب توجه واشنگتن و صندوق جهانی پول، ترکیه را در نهایت وارد باتلاقی خواهد کرد که هرگز نخواهد توانست از آن بیرون بیاید.
شروط ترکیه به آمریکا برای اعزام نیرو به عراق:
ترکیه از سالها پیش حتی برای همکاری با امریکا و اکنون برای اعزام نیرو به عراق شروطی را مطرح ساخته است . مهمترین این شروط به شرح زیر است :
1) میبایست منطقهای به ترکها اختصاص داده شود و هیچ نیروی دیگری در آن منطقه حضور نداشته باشد و فرماندهی نیروها هم بر عهده خود ترکها باشد.
2) حضور نظامیترکیه باید در شمال عراق و حتما در شهرهایی موصل و کرکوک باشد .
3) شرکتهای ترک میبایست در بازسازی عراق سهیم بوده باشند. بویژه بخش مقاطعه کاران میبایست دخیل بوده باشند.
4) پس از برقراری ثبات و با توجه به مشخص شدن اعضاء کابینه موقت حکومت عراق، در کل مرز عراق و ترکیه، یک منطقه حایل و کمربند سبزایجاد شود.
5) امریکا باید تضمین های عملی برای جلوگیری از تشکیل کردستان مستقل ، تقویت جایگاه ترکمن ها و منکوب کردن پ ک ک و محدود کردن فعالیت پیشمرگان کرد به آنکارا بدهد .امریکا باید به تسلیم و تحویل دادن همه عناصر پ.ک.ک در شمال عراق و یا بیرون راندن آنها از خاک عراق کمک کند .
6) ترکیه سهمی از نفت مناطق کرکوک و موصل را داشته باشد .
نظرات رهبران کرد شمال عراق در مورد اعزام نیرو به عراق :
رهبران کرد شمال عراق که به دید خود فرصت تاریخی مناسبی در عراق را بدست آورده اند ، مخالف حضور نظامیان ترک در امریکا هستند . در این راستا جلال طالبانی رهبر اتحادیه میهنی کردستان عراق گفته است دیگر حضور نیروهای ترکیه در شمال عراق بس است، وی گفته است : دیگر نمیخواهیم بیش از این شاهد افزایش نیروهای ترکیه در عراق باشیم. وی افزود: رویای تشکیل دولت کردی بپایان نرسیده ولی فعلاً این امکان وجود ندارد. وی گفته است : از یک نیروی پاسدار صلح بینالمللی استقبال خواهیم کرد ، ولی به اعزام نیرو توسط ترکیه و سایر کشورهای همسایه نیازی نداریم و از آن استقبال نمیکنیم. نیروهای ترکیه در حال حاضر در شمال عراق حضور دارند و همین مقدار کافی است. دیگر نیروی نظامیترکیه در عراق را نمیخواهیم. طالبانی با ادعای اینکه بجای تشکیل دولت کردی به تاسیس یک عراق فدرال تلاش میکنند ، گفت: برای کردها فعلاً بهترین راه همین است. میبایست واقع بین باشیم. استقلال و خود مختاری در شرایط فعلی امکان ندارد. تشکیل پارلمان و برگزاری انتخابات یکی دو سال طول خواهد کشید و نیروهای آمریکایی تا آن مدت باید در عراق باقی بمانند چرا که بلافاصله با رفتن آمریکاییها، جنگ داخلی در عراق سر میگیرد.
درعین حال بابکر زیباری فرمانده شاخه نظامی پارتی در دهوک با بیان این مطلب افزود: ما کاری در خصوص ممانعت از عبور ارتش ترک از شمال عراق، انجام نخواهیم داد و تابع حکم حکومت مرکزی خواهیم بود. بابکر زیباری که در قرارگاه فرماندهی خود در دهوک سخن میراند افزود: نیروهای آمریکایی نه با سربازان ترک بلکه با پیشمرگ های پارتی، در حال برگزاری مانور میباشند. وی با اشاره به حضور سربازان ترک در شمال عراق افزود: در گذشته مراحل حساسی با ترکیه را پشت سر گذاشتیم، تنش بین ترکیه و پارتی به نفع هیچکدام نبود. ولی اینک عراق حکومت دارد و مسألهای هم وجود ندارد. بطور آشکار هم میگویم که تا بحال از حکومت مرکزی موردی در خصوص جلوگیری از ورود ارتش ترکیه به عراق به ما نرسیده است ، ما هم نمیخواهیم رابطه مان با ترکها بهم بخورد.
باید گفت هرگونه درگیری نظامی احتمالی ترکیه با کردها، موجب شکاف عمیق در روابط با آمریکا انگلیس و کشورهای اروپایی که حامیان پروپاقرص کردها هستند، خواهد شد. عراقیها با حمله به سفارت ترکیه در بغداد و انجام خرابکاری در خط لوله نفتی کرکوک ـ یومورتالیک، از هم اکنون پیام خود را میدهند. نشان دادن منظره همکاری با نیروهای اشغالگر، نظامیان و منافع ترکیه را به عنوان اهداف بسیار سهل و آسان در میآورد.
نتیجه گیری
در یک جمعبندی کلی باید گفت در مورد تصمیم ترکیه راجع به اعزام یا عدم اعزام نیروی نظامیبه عراق، عواملی مثل روابط ترکیه و آمریکا، سیاست ترکیه در مورد عراق، روابط نظامیان با سیاسیون، مباحث داخلی حزب عدالت و توسعه، مساله کادک (پ.ک.ک ) ، مسأله کردها ، اقتصاد ترکیه ، مساله روابط ترکیه با کشورهای اسلامی و موضع افکار عمومی میتواند دخیل بوده باشد. اما مهمترین دغدغه در میان رجال سیاسی ترکیه این است که آیا چنانچه ترکیه نیرو هم اعزام کند، آیا باز هم خواهد توانست در عراق صاحب نظر شود؟ آیا اعزام نیرو توسط ترکیه به عراق میتواند در آن کشور ثباتی باب میل آنکارا ایجاد کند؟ آیا امریکا با ترکیه معاملهای مثل آنچه که با سایر کشورهای اعزام کننده نیرو صورت میگیرد، انجام خواهد داد؟ یا اینکه ترکیه آنگونه که میخواهد صاحب نظر خواهد بود؟ آیا ترکیه باید در اعزام نیرو به عراق عجله کند؟ اگر ترکها هم این را نپذیرند ولی به هرحال آمریکا عجله دارد. یعنی اگر ترکیه در اتخاذ تصمیم عجله نکند و بگوید که میبایست مسأله را از ریشه بررسی می کند ، موجب افزایش بی اعتمادی امریکا خواهد شد . اینها مسایل بغرنجی هستند که در تصمیم ترکیه در این خصوص مور می باشد .
بنظر می رسد یکی از مهمترین مقاطعی که تصمیم گیرندگان ترک به آن رجوع میکنند، اول مارس و رد لایجه پذیرش سربازان امریکایی در خاک ترکیه و تبعات حاصل از آن میباشد. کسانی مانند وجدی گونول وزیر دفاع ترکیه که روند اول مارس را منفی میدانند، روند تعامل ترکیه با مسأله را کاملا اشتباه و نادرست میخوانند. در حالیکه بنظر می رسد سیر حرکت ترکیه در خصوص موضوع اول مارس کاملا درست بود و در کمترین زمان ممکن و بهره گیری از عنصر زمان، بهترین تصمیم را اتخاذ کرد. طرف آمریکایی هم بویژه با اذعان اینکه دیگر تحمل یک معامله را ندارد، تلاش کرد خللی در اراده ترکیه وارد سازد و احتمالا همین سیاست را بار دیگر به نمایش بگذارد. اما ترکها بنظر می رسد این بار منفعلانه تر برخورد بکنند. در واقع دیر یا زود مساله اعزام نیرو از طریق ترکیه محقق خواهد شد. حمایتی که برخی مطبوعات از حکومت ترکیه در زمینه اعزام نیروی نظامی به عراق انجام داده و جو عمومی را برای این اقدام آماده میسازند، به نوعی مانند حرکت و اقدام مطبوعات غربی در جلب افکار عمومیدر حمایت از سیاستهای دولت هاست. وقتیاین نمایش را با تلاش دولت ترکیه در جلب رضایت آمریکا ادغام کنیم،این حقیقت نمود پیدا میکند که دولت نمیخواهد، هیچ مانعی در برابر این تصمیم (اعزام نیرو) به وجود آورده شود. ولی آیا قرار گرفتن به عنوان بخشی از یک نیروی اشغالگر که هیچگونه مشروعیت بینالمللی نداشته و به جز اذهان کردها، کل عراق آنان را اشغالگر میدانند، برای ترکیه اقدام شرافتمندانهای است؟
این نظر وجود دارد که اگر آمریکا احساس کند که دارد کنترل عراق را از دست میدهد ـ که البته ادعای این امر در حال حاضر هنوز زود است – واکنشهای آمریکا در چنین شرایطی بطور کلی تغییر خواهد کرد و احتمال گسترش بحران به ایران، سوریه و حتی فراتر از این دو کشور میتواند گسترش دهد که ترکیه یکی از آنهاست و ترکیه به این مسأله توجه دارد.
دیدگاه خود را بنویسید