در جریان سفر اخیر گئورگی باروانف رییس جمهوری بلغارستان به عشق آباد پایتخت ترکمنستان در مورد انتقال گاز این کشور به صوفیه گفتگو شد. مناسبات بلغارستان بعنوان یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ناتو با ترکمنستان طی سالهای گذشته چندان گسترده نبوده است. با وجود این صوفیه یکی از حامیان سیاست بیطرفی ترکمنستان است. اگر چه حمایت بلغارستان از برخی از بیانیه های سازمان امنیت و همکاری اروپا در انتقاد از ترکمنستان، ناخرسندی مقامات عشق آباد را بدنبال داشته است، اما سفر رئیس جمهوری بلغارستان نشاندهنده تلاش صوفیه برای گسترش مناسبات با عشق آباد است. به باور کارشناسان اهداف اقتصادی مهمترین بخش سفر رئیس جمهوری بلغارستان را به ترکمنستان تشکیل می داد. حجم مبادلات بازرگانی بین دو کشور در ده ماه سال ۲۰۰۸ میلادی حدود هشت میلیون دلار برآورد شده که رقم بسیار ناچیزی با توجه به پتانسیل بالای همکاریهای اقتصادی دو کشور است. از اینرو تحرک بخشیدن به این همکاریها از طرقی نظیر درخواست از دولت عشق آباد برای پیش بینی تسهیلات و کاهش تعرفه های گمرکی یکی از اهداف اقتصادی سفر باروانف به ترکمنستان است.رئیس جمهوری بلغارستان با همین هدف ماه گذشته نیز از ازبکستان دیدار کرده بود. با وجود این مهمترین هدف باروانف از سر به ترکمنستان بررسی انتقال گاز ترکمنستان به اروپا از طریق بلغارستان در چارچوب طرح ناباکو است. بلغارستان از جمله کشورهای اروپایی است که برای تامین گاز خود به شدت به روسیه وابسته است. درحال حاضراین کشور سالانه پنج میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب یعنی بیش از ۹۰ درصد از نیاز خود به گاز طبیعی را از طریق شرکت روسی گازپروم تامین می کند. افزایش قیمت گاز انتقالی روسیه به اروپا و تاکید محافل اروپایی بر استفاده مسکو از انتقال گاز به عنوان اهرم سیاسی، موجب نگرانی صوفیه شده است.در چنین شرایطی بلغارستان تلاش دارد هم بمنظور کسب درآمد ناشی از ترانزیت نقش محوری برای انتقال گاز درچارچوب پروژه ناباکو ایفاء کند و هم نیاز خود را کشورهایی نظیر ترکمنستان تامین کند. مقامات بلغارستان پیش از این مذاکراتی با ایران ، مصر و ج. آذربایجان نیز برای دریافت گاز انجام داده اند. کشورهای اروپایی از جمله اتریش و سوئیس و همچنین ترکیه بر انتقال گاز ایران به اروپا از طریق پروژه ناباکو تاکید دارند. در این راستا قراردادی میان ایران و سوئیس به امضاءرسیده است. تهران و آنکارا نیز دو ماه پیش یادداشت تفاهمی برای انتقال گاز ترکمنستان و ایران به اروپا از مسیر ترکیه امضاء کردند.دیدار رئیس جمهوری بلغارستان از ترکمنستان که بلافاصله بعد از دیدار وی از ترکیه صورت می گیرد، در این راستا قابل ارزیابی است. در واقع برغم فشارهای امریکا برای انتقال گاز ترکمنستان از مسیر بستر دریای خزر و ج.آذربایجان ، گرجستان و ترکیه به بازارهای جهانی، کشورهای اروپایی با توجه به ناامنی این مسیر و مخاطرات زیست محیطی و مشکلات فنی آن از احیای طرح ترانس خزر حمایت نمی کنند.
در یک جمعبندی کلی باید گفت با توجه به توافق برای احداث خط لوله انتقال گاز روسیه به مرکز و جنوب اروپا موسوم به پروژه «جریان جنوبی» از طریق بلغارستان ، مطرح بودن احداث خط لوله از مصر به ابن کشور و نیز حضور صوفیه در پروژه ناباکو، می توان گفت بلغارستان که از کشورهای نسبتا فقیر اتحادیه اروپا از لحاظ اقتصادی محسوب می شود، برای تبدیل شدن به چهارراه انتقال انرژی به اروپا تلاش می کند. در این راستا وزیر اقتصاد و انرژی بلغارستان اخیرا اعلام کرد این کشور در حال مذاکره با مسوولان مصری برای خرید سالانه ۱ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از این کشور است.بگفته پتار دیمیتروف در صورت نهایی شدن این توافق، سالانه بین نیم تا یک میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از مصر و توسط خط لوله ترکیه، یونان و ایتالیا به این کشور صادر میشود. قرار است موافقتنامه اولیه این قرارداد در سفر ژانویه ۲۰۰۹ نخست وزیر بلغارستان به قاهره به امضای طرفین برسد. همچنین رئیس جمهوری بلغارستان در پایان سفر به ترکمنستان اعلام کرد : عشق آباد از پیشنهاد صوفیه برای عرضه دو میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از خط لوله گازی از خاک روسیه به بلغارستان حمایت کرده است.
دیدگاه خود را بنویسید