مصاحبه با جام جم درباره تلویزیون های پاره وقت

مصاحبه با جام جم درباره تلویزیون های پاره وقت

سئوال اول : با توجه به سرآمدن عمر تلویزیون های پاره وقت در جهان رسانه ای امروز، آیا هنوز تلویزیون های پاره وقتی که در قالب خانواده شبکه سحر، هر کدام چند ساعت در روز به پخش برنامه می پردازند، امکان عرض اندام و قدرت نمایی دارند؟

پـاسـخ ) اگرچه تلویزیون های تمام وقت از قدرت تاثیرگذاری بیشتری در مقایسه با تلویزیون های پاره وقت برخوردار هستند ، اما ملاک اصلی ارزیابی موفقیت یک رسانه، تنها مدت زمان پخش آن نیست . موفقیت یک رسانه به عوامل دیگری چون قدرت جذب مخاطب، خلاقیت و نوآوری و کیفیت و محتوای برنامه های تولیدی و خبری بستگی دارد و عنصر وقت و زمان یکی از عوامل تاثیر گذار است. با وجود این به سه دلیل پاره وقت بودن برای این شبکه ها ضعف محسوب می شود: اول اینکه تمام رقبای اصلی این شبکه تمام وقت بوده و در نتیجه قدرت مانور بیشتری نیز روی مخاطبان خود دارند. دوم اینکه یکی از انتقادات اصلی مخاطبان این شبکه ها، کم بودن ساعات پخش است، ۲۴ ساعته شدن یکی از درخواست های اصلی مخاطبان سیماهای آذری ، کردی و اردو است، این موضوع از محتوای پیامهای ارسالی مخاطبان و نیز نتایج بررسی میدانی مشخص است . سوم اینکه شبکه ای که مخاطب آنها در بیرون از مرزها قرار دارد ، برای جذب طیف ها و گروههای سنی مختلف ، باید تنوع کنداکتور داشته باشد تا بتواند در مقابل چندین شبکه رقیب که ۲۴ ساعته هستند، موفق عمل کند ، یک شبکه پاره وقت چنین امکانی را ندارد.

سئوال دوم : نقش استراتژیک سیماهای کردی، آذری و اردوی سحر در زمینه دیپلماسی عمومی با توجه به مجاورت جغرافیایی ما با مردمانی که در همسایگی ما که به این زبان ها تکلم می کنند و لزوم ۲۴ ساعته شدن سیماهای مربوط به آنها در مجموعه شبکه سحر را چگونه می توان ارزیابی کرد؟

پـاسـخ ) : از نظر سیاسی کشورهای همسایه ایران بویژه کشورهای ترکیه، عراق، جمهوری آذربایجان، افغانستان و پاکستان عمق استراتژیک کشور محسوب می شوند چرا که اولاً این کشورها در فعل و انفعالات منطقه ای و بین المللی مهره های مهمی هستند و رفتار آنها بر امنیت ملی ایران تأثیر بسزایی دارد ثانیاً از نظر تاریخی فراز و نشیب های زیادی در روابط با آن کشورها با ایران مشاهده می شود ثالثاً ساکنان آن کشورها از نظر فرهنگی دارای اشتراکات زیادی با مردم ایران می باشند و پیشینه فرهنگی و تمدنی مشترک یا حداقل مشابهی با ملت ایران دارند رابعاً برخی اقوام ایرانی در مجاورت مرزی با این کشورها قرار دارند. به طور مشخص اقوام آذری؛ کرد، عرب و بلوچ دارای دنباله جمعیتی در این کشورها می باشند که این موضوع بر امنیت ملی و ثبات سیاسی طرفین بسیار تأثیر گذار است لذا این کشورها هم در دیپلماسی رسمی و هم در دیپلماسی عمومی ایران، جایگاه مهمی دارند. نگاه واقع بینانه و ارزیابی صحیح مسئولین دیپلماسی رسمی و رسانه ای کشور از این «عمق استراتژیک» نقش مهم و مؤثری در برنامه ریزیهای کشور در جهت تحقق منافع ملی دارد. لذا می توان گفت اگر در طراحی، برنامه ریزی و اجرای ایده ۲۴ ساعته شدن سیماهای کردی، آذری و اردو این اصل مهم در نظر گرفته شود، می تواند نتایج خوبی در پی داشته باشد به عنوان مثال سیاستگذاری های صحیح و هوشمندانه مبنی بر تقویت پیوندها و مشترکات در کنار تأمین محتوای مناسب برای برنامه های تولیدی این سیماها نقش مهمی در دستیابی به اهداف مورد نظر دارد. همانطوریکه می دانید امروز سیاست اسلام هراسی و ایران هراسی تبدیل به یکی از اولویت های دشمنان ایران اسلامی و در راس آن امریکا و رژیم صهیونیستی شده است ، آنها با استفاده از ابزار رسانه و فضای مجازی این سیاست را به طور ویژه ای خصوصا در میان همسایگان ایران دنبال می کنند، دشمنان جمهوری اسلامی ایران با سیاهه نمایی و انتشار انبوه اخبار منفی در کشورهای همسایه تلاش می کنند تا ایران نتواند از عقبه تمدنی مشترک و اشتراکات فرهنگی ، دینی و تاریخی خود با همسایگان به عنوان یک سرمایه و میراث معنوی جهت همگرایی منطقه ای استفاده کند ، ابزار اصلی سیاست ایران هراسی و اسلام هراسی دشمنان ، رسانه است و در نتیجه با رسانه باید به تقابل رسانه رفت و از این منظر ۲۴ ساعته شدن سیماهای آذری ، کردی و اردو این امکان را خواهد داد تا ضمن مقابله با فضای ایران هراسی و اسلام هراسی ، از فنون رسانه و هنر برای تقویت و تعمیق اشتراکات استفاده کرد. از سوی دیگر امروز حدود صد شبکه ماهواره ای در جهان برای ایجاد جنگ مذهبی و قومی فعالیت می کنند که جامعه هدف بخشی اعظمی از این شبکه ها ، کشورها و مناطق پیرامونی ایران است، همین موضوع نیز اهمیت تبدیل تلویزیون های پاره وقت برونمرزی ایران به تلویزیون های ۲۴ ساعته را مضاعف می سازد.

سئوال سوم : نقش شبکه سحر و سیماهای آن در تبلیغ فرهنگ ایرانی ـ اسلامی با زبانگردانی فیلم و سریال های ایرانی را چگونه می توان ارزیابی کرد؟ نقش ویژه سه سیمای کردی و آذری و اردو در این خصوص چگونه است؟

پـاسـخ : تبلیغ فرهنگ اسلامی ایرانی یکی از خطوط اصلی و مهم سیاستگذاری رسانه برون مرزی است و فیلمها و سریال های ایرانی نقش بسیار مهم و ممتازی در این زمینه دارد. علت اهمیت فیلمهای و سریالهای ایران در این حوزه در این نکته نهفته است که در حال حاضر فرهنگ و هویت خانواده در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای شرقی و خصوصاً کشور اسلامی در معرض تهدید فرهنگ های غربی قرار دارد. امروزه اکثر خانوارها از هجوم ارزشهای غربی به مبانی فکری، فرهنگی و اعتقادی جوامعشان نگران هستند و این نگرانی در حوزه های اخلاقی به مراتب بیشتر است. لذا فیلمها و سریالهای ایرانی از این جهت که در چارچوب ارزشهای اخلاقی و انسانی تولید شده اند دارای مخاطبین زیادی بوده و خواهند بود. خانواده ها می توانند با خیال راحت با فرزندانشان سریالهای ایرانی را تماشا کنند و از نمایش احتمالی صحنه های غیر اخلاقی نگران نباشند. فیلمهای و سریالهای ایرانی علاوه بر تأثیر گذاری مستقیم فکری بر مخاطبان، به صورت غیر مستقیم نگرشها و ایستارهای فکری و فرهنگی رایج در جامعه ایرانی را به مخاطبان منتقل می کنند. مضاف براین، این فیلمها و سریال ها بخشی از اثرات بمباران تبلیغاتی معطوف به ایران هراسی؛ اسلام هراسی و شیعه هراسی را در اذهان مردم منطقه کاهش می دهند. در میدان عمل ، نیز ما شاهد تأثیرات شگرف پخش سریالهای ایرانی نظیر سریال های امام علی ع، مختارنامه، یوسف پیامبر و دیگر سریالهای ایرانی از شبکه آذری، اردو و کردی شبکه جهانی سحر بودیم ، گزارشهای پژوهشی مختلفی وجود دارد که نشان می دهد پخش اینگونه سریالها تا میزان زیادی در تقویت گرایش مخاطبان به معنویت موثر بوده است، حتی بسیاری از خانواده ها تحت تاثیر همین سریالها نام علی و یوسف را برای نوزدان خود انتخاب کردند. ضمن اینکه مخاطبان با دیدن اینگونه سریالها و برنامه ها با فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی، پیشرفتهای علمی ایران ودستاوردهای گسترده انقلاب اسلامی آشنا می شوند، تلاشهایی که برای مقابله با پخش سریالهای ایرانی در برخی مناطق شاهد هستیم ، ناشی از این تاثیرگذاری است. بعنوان نمونه تحت تأثیر اغراض سیاسی، پخش سریالهای ایرانی در شبکه های تلویزیونی جمهوری آذربایجان از سال ار اردیبهشت ۹۱ ممنوع شده است، البته این ممنوعیت در پوشش ممنوعیت پخش سریالهای خارجی عنوان می شود. در تلویزیون های پاره وقت امکان مناسبی برای پخش فیلم و سریال های مورد انتظار اقشار مختلف مخاطبان نیست ،بر همین اساس ۲۴ ساعته شدن این شبکه ها این زمینه را فراهم می سازد که تعداد بیشتری از فیلم ها و سریالهای ایرانی پخش شود و درخواست های متعدد مخاطبان در این خصوص محقق می شود.

سئوال چهارم : نقش اطلاع رسانی و جریان سازی های خبری و تأثیر گذاری شبکه سحر در مورد موضوعات مختلف داغ در مناطق هدف مخاطبان در سیماهای مختلف شبکه به ویژه در مورد سیمای آذری را چگونه می توان ارزیابی کرد؟

سئوال پنجم : نقش برنامه های معارفی شبکه سحر در معرفی اسلام و آموزه های دینی و قرآنی در مناطق مخاطب که عمدتاً نگاه ناب و صحیحی نسبت به معارف اسلامی وجود ندارد و شبکه های رقیب نیز در این زمینه بسیار بد عمل می کنند؟

پـاسـخ : بدون تردید برنامه های معارفی مهمترین پشتوانه جذب مخاطب در رسانه برون مرزی و پاشنه آشیل کشورهای هدف در رقابت رسانه ای هستند. شاید این موضوع برای مخاطب داخلی یا کسی که از وضعیت کشورهای هدف کم اطلاع باشد ، چندان قابل درک نباشد اما واقعیت این است که در کشورهای همسایه به ویژه در جمهوری آذربایجان اسلام ستیزی وجود دارد. در اینگونه کشورها به بهانه تساهل دینی اقلیت های دینی غیرمسلمان و گروههای ضاله مذهبی جولان می دهند یا کنفرانس های بین المللی حقوق بشر هر سال تشکیل می شود ، اما گروههای اصیل اسلامی با موانع متععدی روبرو هستند ، اگر این سیاستها را به سیاستهای دولت شوروی سابق، که به مدت ۷۰ سال دین ستیزی در رأس آنها قرار داشت، اضافه کنیم در می یابیم که هویت دینی مردم تا چه اندازه تحت فشار حکومت بوده و هست اما با وجود همه اینها گرایش به دین به ویژه تشیع در جامعه جمهوری آذربایجان همچنان رو به افزایش است. لذا پخش برنامه های معارفی در جذب مخاطبینی که دینداری در فطرت و زمینه ذهنی و تاریخی آنها وجود دارد می تواند پایگاه اجتماعی مهمی برای رسانه برون مرزی به وجود آورد. در حال حاضر عطش فراوانی به برنامه های معارفی در میان مردم جمهوری آذربایجان وجود دارد، علت عمده آن نیز ممنوعیت پخش برنامه های دینی و ممنوعیت تدریس دروس دینی در مدارس می باشد، در حالیکه در جمهوری آذربایجان حدود ده شبکه تلویزیونی فعالیت می کند ، اما برنامه های دینی حتی یک درصد کل برنامه های سالانه آنها را تشیکل نمی دهد، در جمهوری آذربایجان پس از استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱ ، تنها برای یک ماه (رمضان سال ۹۲) ، شبکه آینس بمنظور بهره برداری انتخاباتی ، اذان پخش کرد، اما رمضان امسال همین اذان یک ماهه نیز علیرغم اعلام قبلی تکرار نشد. بهمین جهت نیز بارها تشکل های مردمی و اسلامی در جمهوری آذربایجان نه تنها خواهان توجه به ارزشهای اسلامی و پخش برنامه های دینی از شبکه های کشورشان شدند، بلکه بر ضرورت تاسیس شبکه تلویزیونی ویژه در این خصوص تاکید کردند، در چنین بستری برنامه های دینی که سیمای آذری و نیز رادیوهای آذری برونمرزی ایران خصوصا در ماههای محرم و رمضان پخش می شوند، یکی از پرطرفدارترین برنامه هاست و انتظار می رود برای جذب بیشتر اقشار جوان ، این برنامه ها هر چه بیشتر از تکنیک های به روز تلویزیونی و رادیویی استفاده کنند. درهرحال باید گفت برنامه های معارفی در دیپلماسی عمومی و رسانه ای برون مرزی، نقش مهم و تأثیرگذاری دارند به ویژه که رسانه های رقیب هم از این نظر دارای عملکرد قابل دفاعی نیستند.

سئوال ششم: دوبله سریالها و فیلم هایی که از شبکه سحر پخش می شود را چگونه ارزیابی می کنید و چه پیشنهادی برای بهبود شرایط دارید؟

پـاسـخ: سریالها و فیلمهای ایرانی توانسته اند جایگاه خوبی در میان مخاطبین خود پیدا کنند، اما شایسته است در بلند مدت بتوان این استراتژی را نیز تقویت کرد که علاوه بر سریالهای فعلی که عمدتا برای مخاطب داخلی تهیه شده، سریالهای خاص و جذاب متناسب با مخاطبان برون مرزی هم تولید کرد تا روند تأثیرگذاری آن را هر چه بیشتر افزایش داد. در عین حال برای تقویت کیفیت فنی دوبله ها باید از نیروها و منابع متعدد بومی کشورهای هدف استفاده کرد، تا آنجا که اطلاع دارم این موضوع در شبکه جهانی سحر مورد توجه قرار گرفته و نتایج خوبی هم داشته است.

سئوال هفتم : لزوم ۲۴ ساعته شدن سیماهای سحر و افزایش زمان پخش آنها و بهره مندی از فضای زمانی و امکانات را چگونه ارزیابی می کنید؟

پـاسـخ : به نظر می رسد افزایش زمان پخش سیماهای سحر به تحقق اهداف رسانه برون مرزی و بالتبع به دیپلماسی عمومی کشور کمک کند . علیرغم این که جامعه هدف شبکه جهانی سحر، شبکه های تلویزیونی مختلفی وجود دارند ، اما خلأ جدی برنامه های دینی و ارزشی و حتی برنامه های سرگرمی که با در نظر گرفتن حفظ کیان خانواده باشد ، دیده می شود، دهها برنامه با هدف ترویج ابتذال فرهنگی غرب و فروپاشی خانواده ها حتی گاه با حمایت آشکار ان جی او های غربی تولید و پخش می شوند که با ارزشهای ملی و معنوی این جوامع همخوانی ندارند، در چنین وضعیتی نگاه مردمان این جوامع توجه بیشتر به سمت رسانه های ایران است که تقویت ارزشهای اسلامی و انسانی محوریت برنامه سازی آنهاست، بدیهی است تلویزیون های پاره وقت مانند سیمای آذری یا کردی، علیرغم تأثیرگذاری در برخی زمینه ها نمی تواند انتظارات عموم مخاطبان که طیف ها و اقشار مختلف را شامل می شوند ، برآورده سازد. برای تحقق این انتظارات،۲۴ ساعته شدن این شبکه ها ضرورت دارد. یک شبکه ۲۴ ساعته آذری یا کردی یا اردو با رویکرد فرهنگی ، دینی و اجتماعی می تواند زمینه ساز همگرایی این جوامع و کشورها با ایران شود.