رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه طی سخنرانی در دانشگاه کلمبیا در نیویورک، با اشاره به مخالفت آمریکا با برنامه هستهای ایران گفت : ترکیه با استفاده صلح آمیز از انرژی هستهای مخالفتی ندارد. نخست وزیر ترکیه با اشاره به زرادخانه عظیم کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا گفت : کشورهایی که خود سلاح هستهای دارند، میبایست پیش از دیگران خود را مورد سئوال قرار دهند. اظهارات رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه در مخالفت با سیاست های هسته ای قدرتهای بزرگ بازتاب گسترده ای در روزنامه این کشور و منطقه داشت . روزنامه های صباح و ملیت چاپ آنکارا نوشتند: اردوغان، از آمریکا خواست که عاری از سلاح هستهای شود.
اظهارات اردوغان از چند بعد قابل ارزیابی است. این اظهارات نشان می دهد که برغم تبلیغات منفی گسترده غرب علیه فعالیت های هسته ای ایران ، آنکارا به صلح آمیز بودن این فعالیت ها اطمینان دارد. اردوغان با تاکید بر اینکه ترکیه هیچ مشکل جدی در مناسبات با همسایگانش ندارد، عملا این نظر غرب را که فعالیت هسته ای ایران را تهدیدی برای همسایگان این کشور از جمه ترکیه عنوان می کند، رد کرده است . همچنین این اظهارات نشان می دهدکه ترکیه نیز بمانند بسیاری از کشورهای جهان از جمله ۱۱۸ کشور عضو جنبش عدم تعهد سیاست های قدرتهای بزرگ در مورد فعالیت هسته ای ایران را دوگانه می داند.چرا کشورهای غربی آشکارا بدنبال تولید نسل جدید سلاحهای هسته ای هستند. جالب اینکه امریکا و فرانسه حتی با هند و رژیم صهیونیستی که به معاهده ان پی تی نیوسته اند ، قراردادهای همکاری هسته ای امضا ء کرده اند .اما همین کشورها با فعالیت های هسته ای ایران که به اذعان آژانش بین المللی انرژی اتمی صلح آمیز می باشد ، مخالفت می کنند .
اظهارات نخست وزیر ترکیه درشرایطی عنوان می شود که این کشور نیز بدنبال ساخت نیروگاههای هسته ای است . اما برغم همکاری های گسترده ای که ترکیه بعنوان تنها کشور اسلامی عضو ناتو با غرب داشته است، کشورهای غربی حاضر به کمک به ترکیه در این روند نیستند. بطوریکه به بهانه هایی نظیر بحران مالی جهان و مناسب نبودن زمان برگزاری مناقصه احداث اولین نیروگاه هسته ای ترکیه در منطقه آق قویو در مرسین ، هیچ کدام از شرکت های غربی در این مناقصه که ۲۴ سپتامبر گذشته برگزار شد ، شرکت نکردند.این در شرایطی است که حتی گفته می شود ترکیه طرحهایی نظیر تبدیل شدن به مرکز منطقه ای تولید سوخت هسته ای را دنبال می کند و بزودی مناقصه ساخت دومین ینروگاه هسته ای خود در سینوپ را برگزار خواهد کرد .
برخی از کارشناسان اظهارات اردوغان در انتقاد از سیاستهای هسته ای قدرت های بزرگ را با اعلام آمادگی این کشور برای میانجیگری در موضوع هسته ای ایران مرتبط می دانند. بحث میانجیگری ترکیه میان ایران و غرب اولین بار چهارماه پیش و در جریان سفر منوچهر متکی وزیر امورخارجه ایران به ترکیه مطرح شد. در پی عدم استقبال از این پیشنهاد ، مقامات ترک اعلام کردند که فقط بدنبال ایفای نقش تسهیل کننده در روند حل موضوع هسته ای ایران هستند .در هر حال ، طرح این موضوع و یا میانجیگری آنکارا میان سوریه و رژیم صهیونیستی و یا آمادگی برای میانجیگری میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان درباره مناقشه قره باغ در چارچوب تلاشهای ترکیه برای نقش آفرینی پررنگ در مسایل منطقه خاورمیانه قابل ارزیابی است . طرح دوباره موضوع میانجیگری ترکیه در موضوع هسته ای ایران در این مقطع نیز متأثر از دوعامل است . اول تغییر قدرت در امریکا و روی کار آمدن باراک اوباما و دیگری حضور ترکیه در شورای امنیت به عنوان یک عضو غیر دائم . این در شرایطی است که موضوع هسته ای ایران به بن بست نرسیده و مذاکرات ایران با اروپا ادامه دارد و در نتیجه از پیشنهاد میانجیگری ترکیه استقبال جدی نشده است.
در هر حال باید گفت با توجه به حمایت اکثریت مردم ترکیه از فعالیت هسته ای ایران، اینگونه اظهارات در تقویت جایگاه حزب عدالت وتوسعه موثر می باشد انتقادات اردوغان از سیاستهای هسته ای قدرتهای بزرگ در حالی است که ترکیه پیش از این نیز بر عاری شدن خاورمیانه از سلاحهای هسته ای تاکید کرده بود. اغلب کشورهای منطقه از جمله ایران نیز با اشاره به زرادخانه هسته ای رژیم صهیونیستی خواهان عاری شدن خاورمیانه از سلاحهای هسته ای شده اند ، اما این انتظار در افکار عمومی ترکیه وجود دارد که آنکارا اقدامات عملی و جدی تر در راستای این روند بردارد. چه اینکه مناسبات گسترده آنکارا با رژیم صهیونیستی، در ادامه سیاست های توسعه طلبانه تل آویو تاثیر گذار بوده است .
دیدگاه خود را بنویسید