سفر سید محمد خاتمی رئیس جمهوری ایران به ترکیه بمدت کوتاهی پس از سفر رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه به ایران حاکی از این است که پس از سالها فراز و نشیب در مناسبات ایران و ترکیه ، مناسبات دو کشور در یک مسیر رو به بگسترش و باثبات قرار گرفته است . تحولات منطقه ای در ماههای اخیربه سمتی پیش رفته است که ترکیه ر ا ناگزیر به نگاه به کشورهای منطقه می کند . ترکیه در حال حاضر با حجم وسیعی از اقدامات امریکا و رژیم صهیونیستی در عراق مواجه است که آشکارا علیه منافع ملی و امنیت ملی این کشور است . امریکا برغم تروریستی شناختن پ ک ک نه تنها برای سرکوب این گروه تلاش نمی کند ، بلکه این گروه عملاً در شمال عراق مورد حمایت امریکاست و تعدادی از پیش مرگان پ ک ک توسط ارتش امریکا و رژیم صهیونیستی آموزش می بینند . در عین حال ، خرید زمین در شمال عراق و جنوب شرقی ترکیه توسط رژیم صهیونیستی و تلاش آمریکا جهت پاکسازی قومی ترکمن ها در تلعفر و کرکوک و یکدست سازی قومی شمال عراق و نیز گروگان گرفتن اتباع ترکیه در عراق که گفته می شود با هماهنگی سفیر جدید امریکا در عراق که متخصص اقدامات تروریستی و گروگانگیری است ، همگی اقداماتی هستند که منافع حیاتی ترکیه را هدف قرارداده اند. بحران عراق آنقدر تبعات امنیتی برای کشورهای منطقه از جمله ایران و ترکیه و سوریه دارد که آنها بسادگی ضرورت همگرایی منطقه ای را بیش از پیش درک کنند . چنانچه بشار اسد رئیس جمهوری ترکیه اخیراً یک سفر تاریخی به آنکارا انجام داد . بشار اسد در کنار اهداف مختلف سفر خود به ترکیه کوشید نگرانی عمیق دمشق را از ایده فدرالی شدن نظام سیاسی عراق به اطلاع مقامات ترکیه برساند و باتوجه به اینکه دو کشور نگرانی های مشترکی در خصوص احتمال تشکیل یک دولت کرد در شمال عراق دارند ، از نزدیک با مقامات آنکارا چانه زنی کرده و در عین حال مقامات ترکیه را مجاب سازد که درمقابل تلاش امریکا برای گرفتن فضای پایگاهی در نزدیکی مرز سوریه هوشیارانه عمل کند. بحران عراق ، سیاست های یکچانبه امریکا و شیطنت های سیاسی رژیم صهیونیستی و تحولاتی که در شمال عراق دررابطه با کادک و تحولاتی که در کرکوک می گذرد ، بخوبی مقامات ترکیه را با این واقعیت آشنا ساخت که باید با اتخاذ دیپلماسی همکاری فعال با همسایگان بتواند موثرتر با تهدیدات مشترک امنیتی به مبارزه برخیزند . سفر آقای اردوغان نخست وزیر ترکیه به ایران نشان داد که مرحله جدیدی در مناسبات ایران ، ترکیه و سوریه آغاز شده است . سفر رئیس جمهوری ایران به ترکیه نیز پاسخی به این گام ترکیه است . سفر آقای خاتمی به آنکارا و رایزنی در خصوص مسایل مختلف امنیتی بویژه پیرامون عراق فصل نوینی را در همکاریهای امنیتی تهران ـ آنکارا می گشاید . بویژه اینکه اکنون بدبینی های امنیتی سالهای قبل نظیر ادعای حمایت ایران از پ ک ک رنگ باخته است .
در عین حال یکی از مهمترین محورهای سفر آقای خاتمی مسایل اقتصادی و پیگیری ئ تکمیل مباحث اقتصادی مطرح شده در سفر اخیر اردوغان به ایران است است . واقعیت این است که با توجه به صدور گاز ارزان قیمت ایران به ترکیه حجم مبادلات تجاری دو کشور به بیش از یک میلیارد دلار افزایش یافته است و موازنه تجاری دو کشور بنفع ایران منفی است . استراتژی دو کشور رساندن حجم مبادلات تجاری به حدود پنج میلیارد دلار است . ترکیه طی ماههای اخیر به همکاریهای اقتصادی تهران ـ باکو شتاب داده است . بنظر می رسد ایجاد تسهیلات گمرکی و تعرفه ای ، فعال کردن بازارچه های مرزی ، پیگیری انتقال گاز ایران به اروپا بویژه یونان ، تلاش برای جذب بیشتر سرمایه گذاریهای بخش خصوصی و بانکی می تواند تاثیر قابل توجهی در مناسبات دو کشور عضو اکو ، کمسک و دی ـ ۸ بگذارد . در این راستا نیز امضای چندین توافقنامه مهم در سفر آقای خاتمی به ترکیه مطرح است . البته برخی از این توافقنامه ها نظیر توافق با شرکت ای تاو در خصوص فرودگاه امام (ره ) و نیز شرکت ترک سل در خصوص مخابرات با حساسیت های خاص و بحق از سوی محافل ایرانی روبرو است . چراکه این بخش ها از استراتژیک ترین بخش های هر کشور محسوب می شود که ملاحظات امنیتی خاص خود را دارند . تاکید مقامات ایرانی به همکاری با ترکیه برغم انتقادات موجود حاکی از گذشت هایی است که ایران برای تقویت مناسبات با ترکیه می کند و علی القاعده پاسخ شایسته ترکیه را نیز می خواهد . انتظار افکار عمومی آن است که ترکیه در مناسبات یا ایران دیدگاهی فراتر از دیدگاههای تاکتیکی و یا یکجانبه اقتصادی داشته باشد . بی شک تلسیم نشدن مقامات آنکارا به خواسته های امریکا در خصوص مسایلی نظیر ادامه خط لوله گاز ایران به اروپا از طریق ترکیه و نیز پرهیز از همراهی با طرحهای نظامی سیطنت آمیز امریکا بمانند درخواست امریکا برای استقرار ۴۸ فروند جنگنده اف ـ ۱۶ در پایگاه اینحرلیک ازجمله فاکتورهای است که می تواند میزان صداقت سیاسی دولتمردان ترکیه را در خصوص همکاری با ایران نشان دهد .