بدنبال انتشار اظهارات یک مقام قرقیزی که خواست نامش فاش نشود در خبرگزاریها مبنی بر تصمیم این کشور به تعطیلی پایگاه امریکایی جانسی ماناس این موضوع در روزهای اخیر در کانون توجه محاقل سیاسی منطقه آسیای مرکزی قرار گرفت. پایگاه آمریکایی جانسی در فرودگاه ماناس در ۳۰ کیلومتری شرق بیشکک پایتخت قرقیزستان قرار دارد و ۱۲۰۰ نیروی نظامی آمریکایی و ۹ هواپیمای باری و تامین سوخت برای تجهیزات نظامی در آن قرار دارد . این پایگاه از سال ۲۰۰۱ به بهانه حمایت پشتیبانی از جنگ با تروریسم در افغانستان فعالیت می کند. مقامات قرقیزستان پیش از این بارها ازتصمیم خود برای تعطیلی این پایگاه خبر داده اند ، بویژه اینکه سران شانگهای در نشست سال ۲۰۰۶ بر لزوم تعطیلی پایگاههای امریکایی در آسیای مرکزی تاکید کردند . با وجود این مقامات بیشکک با امتیازات مالی که در زمینه افزایش چشمگیر اجاره بها گرفتند از تعطیلی پایگاه جانسی ماناس خودداری کرد. این در شرایطی است که در حال حاضر قرقیزستان برای ادامه فعالیت این پایگاه با فشارهای داخلی و خارجی مواجه است . از بعد داخلی افکار عمومی این کشور بشدت مخالف فعالیت این پایگاه هستند . شدت این مخالفتها بحدی است که حتی چند “ان جی او” به این منظور تشکیل شده است. این مخالفت ها پس از کشته شدن یک شهروند قرقیزی توسط یک سرباز امریکایی در سال ۲۰۰۶ و عدم محاکمه این سرباز امریکایی بخاطر مصونیت قضایی نظامیان امریکای در قرقیزستان (کاپیتولاسیون) و نیز کشف مقادیری مهمات در خانه یکی از دیپلماتهای امریکایی در بیشکک در سال ۲۰۰۸ افزایش یافته است . از بعد خارجی نیز علاوه بر درخواست سازمان شانگهای برای تعطیلی پایگاه جانسی ماناس بعنوان نماد حضور نظامی امریکا در آسیای مرکزی، روسیه نیز خواهان تعطیلی این پایگاه است . در چنین شرایطی با مطرح شدن اظهارات مقام قرقیزی در مورد تعطیلی پایگاه جانسی ماناس دو ارزیابی در محافل سیاسی مطرح شد. برخی از کارشناسان این اظهارات را تاکتیکی و تکرار سناریوی سال ۲۰۰۶ قرقیزها برای امتیاز گیری مالی بیشتر از امریکا عنوان می کنند، بویژه در مقطعی که امریکا بمنظور انتقال حداکثر سی هزار نیرو از عراق به افغانستان در سال ۲۰۰۹ و نیز ناامنی در مسیر انتقال تدرکات نظامی از مسیر بندر کراچی – پیشاور- گذرگاه خیبر به جلال آباد و کابل افغانستان به مسیر هوایی قفقاز – آسیای مرکزی به افغانستان و پایگاههای ترانزیتی در این مناطق بشدت نیاز دارند.این در شرایطی است که استفاده امریکا از این مسیر و عبور هواپیماهای امریکای از فراز خزر به موافقت هر پنج کشور ساحلی خزر از جمله ایران بستگی دارد . برخی از کارشناسان نیز عملی نشدن وعدهای امریکا به قرقیزستان ، فشارها و وعده های مالی روسیه درباره ارایه وام و سرمایه گذاری در قرقیزستان و مخالفت افکار عمومی و همچنین تلاشهای امریکا برای کسب پایگاه در سایر کشورهای آسیای مرکزی را به عنوان قراینی مبنی بر احتمال تعطیلی پایگاه جانسی ماناس عنوان می کنند. این در شرایطی است که ژنرال دیوید پترائوس فرمانده نیروهای مرکزی آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی در سفر اخیر خود به بیشکک اعلام کرد که پایگاه جانسی نه تنها برچیده نخواهد شد، بلکه برعکس، واحدهای نظامی آن افزایش هم خواهد یافت. به گفته وی، در حال حاضر کمک مالی آمریکا به قرقیزستان ۱۵۰ میلیون دلار در سال است که ۶۳ میلیون دلار آن به خاطر وجود پایگاه هوایی ماناس است و واشنگتن قصد دارد این کمک ها را افزایش دهد. بدنبال دیدار پترائوس از قرقیزستان مقامات عالیرتبه این کشور درباره اینکه پایگاه جانسی ماناس بزودی تعطیل خواهد شد یا نه؟ ابراز نظر صریح نکرده اند. ضمن اینکه ماه فوریه کمیسیونی از واشنگتن به بیشکک سفر خواهد کرد تا مسائل مربوط به افزایش کمکهای آمریکا به این جمهوری را بررسی کند. احتمالا مقامات قرقیزستان از یک سو با انتشار اخباری مبنی بر تعطیلی قریب الوقوع پایگاه جانسی ماناس و از طرف دیگر عدم اقدام عملی در این خصوص تلاش دارند با مانور سیاسی حداکثر امتیازات را از یکی از دو کشور امریکا یا روسیه اخذ کنند. برای قرقیزستان که کل بودجه سالانه آن از پنج میلیارد دلار در سال تجاوز نمی کند، اخذ اجاره یا وام و سایر تسهیلات اقتصادی بواسطه ادامه فعالیت ماناس یا تعطیلی آن از امریکا یا روسیه اهمیت دارد.
سرنوشت پایگاه ماناس
نویسنده سایت۱۴۰۲/۸/۸ ۶:۲۳:۵۹1389/06/28|1389, آرشیو تحلیلها, دریچه ای به قفقاز و اورآسیا|بدون دیدگاه
دیدگاه خود را بنویسید