کنعان اورن رهبر کودتای سال ۱۹۸۰ و رییس اسبق جمهوری ترکیه اخیرااعلام کرد که بعد از کودتا قصد تشکیل نظام ایالتی و تقسیم ترکیه به هفت تا هشت ایالت را داشتهاند. ژنرال بازنشسته “اورن” در گفتگو با روزنامه “صباح” با عنوان این که طبق تصمیم شورای نظامی در دهه ۱۹۸۰ میلادی، قصد تقسیم ترکیه به چند ایالت از جمله آنکارا، استانبول، آدانا، ازمیر، دیاربکر و ارضروم را داشتهاند گفت که این طرح بعد از پیروزی “تورگوت اوزال” در اولین انتخابات عمومی و تصدی پست نخست وزیری، به دلیل مخالفت وی اجرا نشد. اورن با عنوان این که ترکیه نباید ترسی از نظام ایالتی داشته باشد گفت: “نمونههای این طرح در کشورهای دیگر زیاد است، بطور مثال پاکستان، آلمان، انگلیس و آمریکا با این نظام اداره میشوند.” این اولین بار است که یک ژنرال بازنشسته ارتش ترکیه از تاسیس نظام ایالتی در ترکیه سخن به میان میآورد. ازاینرو این اظهارات بازتابهای متفاوتی در میان سیاسیون ترکیه داشته است. بویژه اینکه این اظهارات در شرایطی صورت می گیرد که اساسا برخی از محافل ترکیه با ایالتی شدن عراق نیزمخالف هستند. از اینرو نیز محمدعلی شاهین معاون نخست وزیر ترکیه در ارزیابی سخنان اورن گفت: “جمهوری ترکیه میباید ساختار واحد خود را حفظ کند و سخنان اورن احتمالا تنها در ماهیت، یک تفکر صرف است.” “عبدالله ارگین” رییس گروه پارلمانی حزب حاکم “عدالت و توسعه” نیز گفت: “طرح چنین بحثهایی با در نظر گرفتن مسائل امنیتی موجود در عراق و روند فعلی منطقه، به مصلحت نیست.” ” علیرضا آلابویون” معاون کمیسیون اتحادیه اروپا در مجلس ترکیه نیز سخنان اخیر اورن را “ناشی از کهولت سن” خواند و گفت: “طبق نظام فعلی هم، اختیارات دولت مرکزی به استانها واگذار میشود.” حزب ملی گرای “حرکت ملی” سردترین پاسخ را به سخنان اورن داد و “مراد شفکاتلی” معاون این حزب گفت: ” ایراد چنین سخنانی از یک شخص عاقل بعید است و اورن بهتر است به نقاشی بپردازد.” “حسن جلال گوزل” از وزرای کابینه “تورگوت اوزال” رییس فقید جمهوری ترکیه هم در ارزیابی سخنان اورن گفت: “پیشنهادهای اورن در آن دوران نهایتا موجب ایجاد نظام فدرال در ترکیه میشد و اکنون در دورانی که نگرانی از امکان تجزیه برخی مناطق ترکیه وجود دارد، ایراد چنین سخنانی بیهوده است.” برغم این مخالفت عبدالله اوجآلان” رهبر زندانی “پ.ک.ک.” که شایعه مسمومیت عمدی وی جنجال زیادی در روز های اخیر براه انداخت, از سخنان ژنرال “کنعان اورن” رییس اسبق جمهوری ترکیه در مورد لزوم گذر به نظام ایالتی در ترکیه حمایت کرد. و مدعی شد: ستاد ارتش ترکیه هم به مدت طولانی نمیتواند در مقابل این نظر اورن مقاومت کند.”
در واقع این سوال اساسی مطرح است که چه عاملی باعث شده است که ژنرال اورن بعد از نزدیک به سه دهه مساله تصمیم کودتاچیان مبنی بر ایالتی کردن ترکیه را مطرح کند؟ نکته جالب اینکه اورن در شرایطی از لزوم حقوق مساوی کردها ترکیه با بخش های دیگر سخن گفته است بسیاری از ممنوعیتها در مناطق کردنشین در دوران کودتای نظامی به رهبری اورن وضع شده و ترکیه تاوان بسیار سنگینی برای این اقدامات پرداخته است. در واقع آنچه مسلم است اینکه کودتای اورن در ۱۹۸۰ با حمایت امریکا همراه بود و اکنون نیز در شرایطی اورن مساله ایالتی شدن ترکیه را مطرح ساخته است که امریکا در راستای طرح باصطلاح خاورمانه جدید بدنبال تجزیه عراق و گسترش آن به منطقه است . شاید از اینرو نیز علی توپوز رییس گروه پارلمانی حزب مخالف جمهوریخواه خلق با عنوان این که سخنان اورن را جدی تلقی نمیکند، گفته است : “اورن به حساب آمریکا کار کرده است.” در واقع بنظر می رسد محاکمه نشدن عاملان کودتا در ترکیه و کسانیکه که آراء مردم را نقض کردند باعث شده است که آنها همچنان همسو با ماشین تبلیغاتی امریکا در منطقه فعالیت کنند .
دیدگاه خود را بنویسید