در پی اعلام تصمیم آمریکا به اعزام نیروی نظامی به گرجستان، ایگورایوانف وزیر امور خارجه روسیه هشدار داد تصمیم از پیش برنامه ریزی شده کاخ سفید برای اعزام نیرو به گرجستان، اوضاع امنیتی قفقاز را وخیم خواهد کرد. گفته می شود چهارشنبه ۸ اسفند سال جاری یک مقام ارشد پنتاگون(وزارت دفاع آمریکا) مدعی شد به خاطر نگرانیهایی که در خصوص مخفی شدن و فعالیت اعضاء شبکه تروریستی القاعده در منطقه دره ای و کوهستانی پانکیسی(Pankisi) گرجستان وجود دارد، آمریکا یک نیروی ۲۰۰ نفری نظامی به این منطقه اعزام میکند. ساعتی بعد یک هیات نظامی آمریکا به ریاست لین پاسکو(Pasko) دستیار وزیر امور خارجه آمریکا وارد گرجستان شد و در خصوص استقرار نیروهای نظامی آمریکا در گرجستان مذاکرات فشرده ای را انجام داد.
برای اولین بار فیلیپ رنور کاردار آمریکا در گرجستان دو هفته پیش مدعی شد که دهها تروریست وابسته و مرتبط با القاعده در مناطق صعب العبور پانکیسی مخفی شده اند، اما تاکنون هیچ مدرکی در این خصوص ارائه نشده است. برای افکار عمومی منطقه این سوال مطرح است که چگونه دهها عضو القاعده توانسته اند فاصله حدودا دو هزار کیلومتری افغانستان به گرجستان را از میان چند کشور بپیمایند، بدون اینکه شناسایی شوند. در پاسخ به این سؤال کارشناسان سیاسی تصمیم آمریکا به اعزام نیرو به گرجستان را سناریویی از پیش برنامه ریزی شده برای افزایش نفوذ عینی خود در قفقاز و علی الخصوص گرجستان و مرزهای جنوبی روسیه ارزیابی می کنند. در واقع پس از حادثه یازدهم سپتامبر، آمریکا به انحاء مختلف و در پوشش مبارزه با تروریسم کوشیده است نفوذ خود را در آسیای مرکزی و قفقاز افزایش دهد. ظاهرا پس از استقرار نیروهای نظامی آمریکا در چند جمهوری آسیای مرکزی از جمله ازبکستان و قرقیزستان،آمریکا اکنون بیشتر متوجه طرف دیگر خزر یعنی قفقاز شده است.
آمریکا پیش از این توانسته است حمایت کامل جمهوریهای قفقاز در مبارزه با به اصطلاح تروریسم را بدست آورد. در این میان گرجستان از موقعیت ویژه ای برای آمریکا برخوردار است. این کشور به خاطر واقع شدن در سواحل دریای سیاه، نزدیکی به خزر، قرار داشتن در مسیر خطوط آمریکایی انتقال انرژی نظیر باکو ـ تفلیس ـ جیحان و باکو ـ تفلیس ـ ارزروم و سایر طرحهای مورد علاقه آمریکا نظیر طرح تراسیکا(دالان شرق ـ غرب) و داشتن دیدگاه ناتوگرایانه و روسیه گریزانه مورد توجه کاخ سفید است. آمریکا امیدوار است با استقرار نیروی نظامی در گرجستان به بهانه مبارزه با تروریسم هر چه بیشتر به «علایق» خود در منطقه، نظیر تضعیف کشورهای قدرتمند و مطرح منطقه چون روسیه و ایران و تدوین سیستم امنیتی قفقاز متناسب با علایق کاخ سفید، برسد. در راستای این هدف ترکیه نیز به عنوان متحد منطقه ای آمریکا، فرودگاه نظامی مارنئولی گرجستان را به اجاره گرفت. گفته می شود در سفر هفته گذشته نینو بورژانادز(Nino Borzhanadze) رئیس پارلمان گرجستان به ترکیه مذاکرات فشرده ای در خصوص گسترش همکاریهای نظامی گرجستان و ترکیه صورت گرفته است. از اینرو باید گفت آمریکا و متحدان آن برنامه گسترده و همه جانبه برای « فتح» هر چه بیشتر قفقاز و بیرون راندن کشورهایی نظیر ایران و روسیه از آن در پیش گرفته اند.
در این میان گرجستان نیز از ادعای آمریکا در خصوص فعالیت اعضاء القاعده در دره پانکیسی و اعزام نیروهای آمریکایی برای سرکوب آنها استقبال کرده است. تفلیس از این موضوع « اهداف ویژه ای» را دنبال میکند.
پانکیسی منطقه ای کوهستانی، دره ای و صعب العبور در مرز گرجستان با چچن روسیه است. این منطقه طی ماههای گذشته تبدیل به یک «عامل تاثیرگذار» در روابط روسیه و گرجستان شده است. همانطوری که منطقه کودوری نیز تبدیل به یک عامل تاثیرگذار در روابط گرجستان و منطقه جدایی طلب آبخازیا شده است. چرا که روسیه از ماهها پیش تاکید می کند که بین ۶ تا ۷ هزار آواره چچنی به منطقه پانکیسی پناه برده اند که در میان آنها صدها جنگجوی چچنی وجود دارد. اما گرجستان با رد این ادعا به درخواست روسیه برای انجام عملیات نظامی مشترک یا یکجانبه در این منطقه پاسخ منفی داده است.
اما اکنون گرجستان با پذیرش ادعای آمریکا به حضور اعضاء القاعده در منطقه پانکیسی و استقبال از اعزام نیروهای آمریکایی به این منطقه، به نوعی می کوشد آمریکا را در برابر روسیه قرار دهد. این موضوع با توجه به واکنشهای شدید دولتمردان کاخ کرملین روسیه به معنای آغاز دور جدیدی از تنش ها میان روسیه و گرجستان از یکسو و روسیه و آمریکا از سوی دیگر است.
باید گفت این اقدام گرجستان ممکن است به شدت به ضرر صلح و ثبات این کشور منتهی شود. بویژه اینکه کارشناسان سیاسی بعید نمی دانند که روسیه با گرفتن امتیازاتی از آمریکا، عملیات مشترک نظامی با آمریکا علیه جنگجویان چچنی پانکیسی که از آنها به عنوان تروریست نام می برد، اقدام بکند. در آن صورت گرجستان به جولانگاه قدرتهای بیگانه تبدیل خواهد شد. از اینرو نیز مخالفتهای زیادی با حضور نظامیان آمریکا در گرجستان وجود دارد. در این راستا برخی از کارشناسان سیاسی مرگ نوگزار ساجایا(Nugzar Sudjaya) دبیر شورای امنیت گرجستان در هفته گذشته را بی ارتباط با این موضوع نمی دانند. دولت تفلیس مدعی است که وی در پی افشاءگری برخی مطبوعات مبنی بر مشارکت در سوء قصد نافرجام سال ۱۹۹۹ علیه شواردنادزه رئیس جمهوری گرجستان، خودکشی کرده است.
در هر حال چنانچه نظرسنجی سایت اینترنتی خبرگزاری پرایم نیوز گرجستان نیز نشان داد بیش از ۵۰% شرکت کنندگان در نظر سنجی، خواهان برخورد مستقل گرجستان با موضوع فعالیتهای احتمالی تروریستها در منطقه پانکیسی هستند.
بی شک هرگونه اقدام برای صف آرایی امنیتی در منطقه موجب پیچیده کردن معادلات امنیتی منطقه و لاینحل ماندن مناقشاتی نظیر مناقشات آبخازیا و اوسیتیای جنوبی خواهد شد.
پیام بگذارید