منطقه قفقاز و آسیای مرکزی بعنوان منطقه ای ژئو استراتژیک و ژئو اکومومیک و حایل میان شرق و غرب که توسط برخی از جغرفیدانان بعنوان قلب زمین از آن نام برده شده است ، در استراتژی نظامی امریکا در جهان جایگاه برجسته ای دارد . امریکا پس از فروپاشی شوروی همواره برای حضور نظامی در این منطقه تلاش کرده است ، اما تا قبل از حادثه یاردهم سپتامبر نتوانست در این منطقه حضور نظامی جدی داشته باشد و حضوراش در منطقه از لحاظ نظامی به اعزام سپاه صلح محدود بود . انفجار در برجهای دو قلوی تجارت جهانی در مانهاتان امریکا و ادعای امریکا مبنی بر دست داشتن تروریست های القاعده، این بهانه را به بازهای نومحافظه کار جدید امریکا داد تا دور جدیدی از سیاست های میلیتاریستی در جهان را در پیش بگیرند . منطقه قفقاز و آسیای مرکزی ، نیز از این روند مستثنی نشد . امریکا پس از حادثه یازدهم سپتامبر کوشید همکاریهای امنیتی و نظامی خود را با کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی به بهانه مبارزه با تروریسم افزا یش دهد .هدف عمده کاخ سفید در واقع همراه کردن کشورهای منطقه قفقاز و آسیای مرکزی در ائتلاف باصطلاح بین المللی مبارزه با تروریسم بود. پس از حادثه یازدهم سپتامبر امریکا با دادن امتیازات مالی و گاه سیاسی به کشورهای منطقه کوشید آنها را در جریان اشغال افغانستان و عراق با خود همراه سازد . در جریان تهاجم امریکا به افغانستان و عراق کشورهای آسیای مرکزی و جمهوری آذربایجان و گرجستان حریم هوایی خود را برای استفاده جنگنده های امریکایی باز گذاشتند و امریکا از این فرصت استفاده کرده و با استفاده از هواپیماهای فوق مدرن جاسوسی آواکس به جاسوسی در مناطق نزدیک مرز روسیه و ایران پرداختند . مهمترین هدف امریکا در پس از حادثه یازدهم سپتامبر در قفقاز ، تلاش برای بیرون راندن روسیه از منطقه و تضعیف کامل این کشور بوده است. بدین ترتیب در شرایطی که امریکا گرجستان را به تعطیل کردن پایگاههای روسی آخالکالاکی و باتومی و تقبل هزینه های آن ترغیب می کرد ، مقامات پنتاگون با سفر های مکرر به منطقه که پس از فروپاشی شوروی بی سابقه بوده است ، برای استقرار پایگاه های نظامی در گرجستان و جمهوری آذربایجان مکان یابی می کردند . در این میان مقامات جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۰۴ با آگاهی از شرایط شکننده منطقه و نیات امریکا در جهت استقرار پایگاه نظامی در منطقه ، مصوبه ای را در پارلمان به تصویب رساندند که بر اساس آن واگذاری دائمی پایگاه به کشورهای خارجی ممنوع شده است . اما مقامات امریکایی در سفر های مکرری که به جمهوری آذربایجان و ارمنستان داشتند ، این کشورها را تهدید به انجام انقلاب رنگین کرده و خواهان موافقت شان با استقرار پایگاههای امریکایی و در مرحله اول انتقال نیروهای واکنش سریع امریکا از آلمان و برخی از کشورهای اروپایی به قفقاز شدند . جالب اینکه واشنگتن پس از حادثه یازدهم سپتامبر در ارمنستان که بعلت همکاری راهبردی با روسیه ، بیشترین مقاومت را در قبال امریکا در قفقاز داشته است ، به بهانه تاسیس ساختمان سفارت ، بنای عظمی در ایروان ایجاد کرد که امکان پذیرش هزار نیروی نظامی را دارد و بزرگترین سفارت امریکا در یک کشور خارجی محسوب می شود .
بنظر می رسد امریکا پس از حادثه یازدهم سپتامبر از یک سو طرحهای نظامی در منطقه نظیر استقرار نیروهای واکنش سریع به بهانه مبارزه با تروریسم ، ایجاد گارد خزر به بهانه حفاظت از سکوهای نفتی و خطوط لوله و استقرار پایگاههای نظامی در منطقه را دنبال می کند و از سوی دیگر امریکا پس از حادثه یازدهم سپتامبر با به راه انداختن سناریوی انقلاب رنگین در برخی از کشورهای منطقه کوشید با استفاده از نارضایتی داخلی بخاطر فقر و بیکاری ، رهبران پیر و شناخته شده وابسته به امریکا را به بهانه تقلب در انتخابات کنار و رهبران جدید وابسته را ، بقدرت برساند تا بتوانند برای سالهای متمادی با مشغول کردن افکار عمومی با چهره و سبکی جدید ، حافظ منافع امریکا باشند .