شکری سینا گورل وزیر امور خارجه ترکیه بتازگی سفر کوتاهی به ایران کرده و با مقانات عالیرتبه کشور مان از جمله رئیس جمهور و وزیر امورخارجه دیدار و در مورد مسایل دوجانبه و منطقه ای بحث و تبادل نظر کرد . سینا گورل در بازگشت از ایران در فرودگاه آنکارا مذاکراتش در ترهان را بسیار سازنده عنوان کرده که سفر چند ماه پیش سزر رئیس جمهور ترکیه به ایران فضای مناسبی در روابط دو کشور ایجاد کرده است . بگفته گورل وی در تهران در خصوص مسایل عراق ، افغانستان ، فلسطین و نیز نشست اکتبر آینده سران اکو در استانبول مذاکراتی انجام داده است . در این سفر مسایل مهمی مطرح شده است که مهمترین آن مساله عراق و نگرانیهای خاص ترکیه از این موضوع است . واقعیت این است که ترکیه خود رابرای همکاری با امریکا در حمله به عراق آماده کرده و در این زمینه طرح فوق العاده ای آماده و شروطی مطرح کرده و امریکا وعده هایی به ترکیه داده است . که مهمترین آن حفظ تمامیت ارضی عراق و نقش آفرینی ترکمن ها در شمال عراق ، جلوگیری از سیطره کردها بر دو شهر موصل و کرکوک که اکنون در کنترل بغداد است ،می باشد اما ترکیه همچنان دو نگرانی دارد .
اول اینکه ترکیه از یک سلسله پیامدهای حمله امریکا به عراق از جمله مساله آوارگان ، افزایش تحرکات کردهای شمال عراق برغم تضمین های امریکا نگران است . ترکیه طرحهای کلانی برای شمال عراق دارد و گفته می شود از هم اکنون کنترل فرودگاه بامیرنی در نزدیکی منطقه دوهوک را در دست گرفته است . حدود پنج هزار نیروی ترکیه در شمال عراق مستقر هستند و می کوشند با اغتنام فرصت پرونده پ ک ک در شمال عراق را یکسره بکند . دوم اینکه با توجه به افزایش انتقادات جهانی از تکروی و توسعه طلبی امریکا ، ترکیه نگران است که مشارکت اش در این حمله با عث انزواء این کشور شود . از اینرو ترکیه علاقمند به همکاری با کشورهایی نظیــــر ایران و سوریه است . حتی ترکیه تمایل به امضاء موافقتنامه همکاری اقتصادی با عراق دارد . بعبارت روشنتر کشورهای ایران ، سوریه ، عراق و یونان در یک چیز منافع مشترکی دارند و آن داشتن اختلافات عمیق با ترکیه است . ترکیه در سال ۱۹۷۴ با تهاجم به قبرس تر ک نشین که تاکنون ادامه دارد ، نشان داد که خوی زیاده خواهی دارد . ترکیه با عراق نیز بر سر پ ک ک مشکل دارد و ارتش ترکیه بارها وارد شمال عراق شده است . با سوریه نیز ترکیه بر سر اسکندرون اختلاف مرزی دارند و در سال ۱۹۹۸ بر سر مساله حضور اوجالان رهبر پ ک ک در آستانه جنگ قرار گرفتند . این کشورها در حال حاضر روابط قابل توجهی دارند . روابط سوریه و عراق تیرگی دوران جنگ ایران و عراق را پشت سر گذاشته است . وجود اختلافات مشترک همواره زمینه ائتلاف اعلام نشده و موثر این کشورها علیه ترکیه را فراهم ساخته است . با توجه به تصمیم ترکیه به مشارکت با امریکا در حمله به عراق ، آنکارا نگران تاثیر گذاری این موضوع بر تشکیل یک بلوک ضد ترکیه ای است . از اینرو در این مقطع ترکیه به همکاری با ایران تمایل دارد . این موضوع دلیل اساسی سفر سینا گورل به ایران است . در عین حال در خصوص افغانستان نیز ترکیه در حال حاضر فرماندهی نیروهای بین المللی کمک به صلح ( ایساف ) را بعهده دارد . با توجه به جایگاه ایران در افغانستان و نیز مرز طولانی ایران با افغانستان مولفه مهمی که ترکیه فاقد آن است ، آنکارا علاقمند به همکاری با ایران برای جلب کمک های ایران در این زمینه است .
علاوه بر مسایل فوق که به همکاری ایران و ترکیه در این مقطع تاثیر می گذارند ، وجود مهاجرت غیر قانونی ، جنایات سازمان یافته و قاچاق مواد مخدر که همواره بعنوان تهدیدات مشترک هستند باعث تمایل دو کشور به همکاری شده است . درعین حال ایران و ترکیه در بسیاری از مسایل اقتصادی باهم پیوند منافع داشته و این موضوع با آغاز انتقال گاز ایران به ترکیه هرچه بیشتر اهمیت یافته است . هر دو کشور دارای جغرافیای استراتژیک هستند که همدیگر را تکمیل می کنند . ایران دروازه ورود ترکیه به آسیای میانه و خلیج فارس و ترکیه نیز دروازه ورود ایران به اروپا است . مجموع این عوامل همراه با مرزی طولانی ، اشتراکات تاریخی و فرهنگی باعث شده است دو کشور میزانی از همکاریها را در هر شرایطی تقریبا“ مد نظر داشته باشند . در خصوص افزایش تمایل ترکیه به همکاری با ایران در مقطع کنونی این نکته مهم را باید گفت که جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین و تشدید آن پس از آغاز انتفاضه جدید مردم فلسطین تا حدودی در روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی نیز تاثیر گذاشته است . در واقع در فضای ضد صهیونیستی موجود این زمینه برای دولتمردان ترکیه فراهم آمده است که با توجه به دلایل فوق الذکر تمایل بیشری برای همکاری با ایران داشته باشند . در واقع شرایط منطقه پس از حادثه یازدهم سپتامبر بویژه تحولات عراق و افغانستان ، آغاز انتقال گاز ایران به ترکیه از تابستان گذشته ، مسجل شدن عدم حمایت ایران از پ ک ک و نز بی ثباتی سیاسی در ترکیه تاحدودی موجب توجه ترکیه به کشورهای همسایه از جمله ایران شده است که نقطه عطف آن سفر سزر در خرداد ماه گذشته به ایران بود و سفر سینا گول نیز حاکی از تداوم آن است .
دیدگاه خود را بنویسید