رزمایش مشترک سه روزه یگانهای نیروی زمینی ترکیه و سوریه به منظور تقویت امنیت مرزهای دو کشور برگزارشد. گروههایی از نظامیان دو کشور از مرز مشترک عبور و به یک پایگاه مرزی سرکشیکردند. ارتش ترکیه در بیانیه ای، هدف از این رزمایش را تقویت دوستی، همکاری و اعتماد میان نیروهای زمینی دو کشور و افزایش توان نیروهای مرزی، همچنین ایجاد شرایط مناسب برای برگزاری تمرین های مرزبانی و آموزش های مشترک اعلام کرد. وزیران دفاع ترکیه و سوریه همزمان با این رزمایش سه روزه یادداشت تفاهمی امضا کردند که بر اساس آن دو کشور اطلاعات دفاعی را در اختیار یکدیگر قرار خواهند داد .
اگرچه استعداد و نیروهای بکاربرده شده در این رزمایش چندان گسترده نبوده است ، اما این اولین رزمایشی است که میان ترکیه و سوریه برگزار شد.ترکیه به عنوان یک کشور عضو ناتو و نیز به عنوان کشوری که از متحدان رژیم اسرائیل شناخته می شود ، طی دهه های گذشته از لحاط امنیتی و نظامی و حتی اقتصادی مناسبات خوبی با سوریه نداشته است. بطوریکه در سال ۱۹۹۸ و بدنبال مطرح شدن حضور عبدالله اوجالان رئیس پ ک ک در سوریه ، نیروهای ارتش ترکیه در نزدیکی مرزهای مشترک دو کشور صف آرایی کردند و دو کشور در آستانه جنگ قرار گرفته و تنها خروج اوجالان توانست به این بحران پایان دهد. در این میان سوریه نیز همواره برگزاری رزمایش های مشترک ترکیه و رژیم صهیونیستی را علیه امنیت خود عنوان کرده و با بدبینی به این اقدامات آنکارا نگاه کرده است. درچنین شرایطی برگزاری اولین رزمایش میان ترکیه و سوریه نقطه عطفی محسوب می شود و نشاندهنده تحولات قابل توجه در عرصه سیاسی منطقه است. واقعیت این است که بعد از اشغال عراق توسط امریکا تهدیدات مشترکی علیه کشورهای منطقه از جمله ایران ، ترکیه و سوریه ایجاد شده است، یکی از تبعات این اشغال افزایش همکاری این کشور ها علیه پ ک ک می باشد که این موضوع بنوبه خود بر مناسبات آنکارا و دمشق و تضعیف سایر اختلافات نظیر مساله تقسیم آب رودخانه فرات یا مالکیت بندر اسکندرون تاثیر گذاشته است . در واقع این رزمایش نتیجه گسترش روابط رو به رشد ترکیه و سوریه از سال ۲۰۰۲ تاکنون و نیز نشانگر این امر است که این روابط نه تنها در بعد سیاسی بلکه در ابعاد نظامی و حفظ امنیت نیز رو به توسعه است . همین موضوع نیز بشدت موجب نگرانی رژیم صهیونیستی شده است. رژیم اسرائیل اجرای یادداشت تفاهم دفاعی ترکیه و سوریه موجب افشای اسرار نظامی خود نزد دشمنان خارجی می داند و در واکنش به آن هشدار داد در فروش سلاحهای حساس و پیشرفته به ترکیه تجدید نظر می کند. مقامات رژیم صهیونیستی بشدت به برگزاری رزمایش نیز واکنش منفی نشان داده و آن را نگرانکننده خواند. ایهود باراک وزیر جنگ رژیم صهیونیستی بدون اشاره به حضور این رژیم در رزمایش های ترکیه از جمله رزمایش عقاب آناتولی گفته است : این رزمایش، تحولی نگرانکننده است اما روابط راهبردی اسراییل و ترکیه فراتر از آن است. وی با بیان اینکه این اقدام یک اقدام مزاحمت برانگیز برای اسراییل است از ترکیه که به عنوان یکی از شرکای راهبردی اسراییل است این اقدام را بعید دانست و خواستار توقف آن شد. در پاسخ به این انتقادها ژنرال ایلکر باشبوغ رییس ستاد ارتش ترکیه تصریح کرد این رزمایش ربطی به اسرائیل ندارد و آنکارا برای اجرای رزمایش مشترک با سوریه نیازی به اجازه و تآیید تل آویو ندارد .
واقعیت این است که صهیونیستها نگرانند که اقدام ترکیه در برگزاری رزمایش مشترک با سوریه آغاز یک روند طولانی باشد. بویژه اینکه عبد الله گل رئیس جمهور ترکیه برای دیدار رسمی از سوریه حدود ده روز دیگر به دمشق می رود و در این سفر چند توافقنامه همکاری در زمینه های اقتصادی ، گردشگری ، فرهنگی و سرمایه گذاری میان دو طرف به امضا خواهد رسید. از سال ۱۹۹۶ که همکاری نظامی ترکیه و رژیم صهیونیستی علنی شده است ، ترکیه اغلب همسو با خواسته های رژیم صهیونیستی حرکت کرده است. اما در جریان تهاجم وحشیانه رژیم صهیوینستی به غزه ، آنکارا اگر چه در عمل به اقداماتی نظیر تعطیلی سفارت یا لغو قراردادهای نظامی با این رژیم دست نزد ، اما در سطح سیاسی واکنش تندی نشان داد که ترک اجلاس غزه در داووس و قاتل کودکان نامیدن شیمون پرز رئیس رژیم صهیونیستی اوج آن بود. این درگیری لفظی حتی به ستادهای مشترک ارتش دو طرف نیز رسید و فرمانده نیروی زمینی ارتش رژیم صهیونیستی ارتش ترکیه را به کشتار ارامنه در گذشته و کردها در حال حاضر متهم ساخت. ترکیه سال گذشته میزبان چهار دوره مذاکرات غیر مستقیم باصطلاح صلح بین رژیم صهیونیستی و سوریه بود، اما تلاش این کشور در پی تهاجم صهیونیستها به غزه به حال تعلیق درآورد. در واقع انتظار رژیم صهیونیستی از ترکیه تلاش برای خارج کردن سوریه از جبهه مقاومت است، از اینرو صهیونیستها نگرانند با گسترش همکاری های نظامی ترکیه و سوریه ، این هدف تحقق نیابد. در این میان انتشار اخباری مبنی بر تصمیم ارتش ترکیه به فروش سلاح به ارتش لبنان و امضای قراردادی با لبنان برای آموزش نظامی ارتش این کشور هرچه بیشتر موجب ناخرسندی صهیونیستها از سیاست خاورمیانه ای آنکارا شده است. در چنین شرایطی است که صهیونیستها تهدید کرده اند که فروش هواپیماهای بدون سرنشین هرون را به ترکیه متوقف خواهند ساخت . این در شرایطی است که رژیم صهیونیستی حدود پنج سال است که به بهانه های مختلف این هواپیماها را در اختیار ترکیه قرار نمی دهد و دو فروندی هم که چند ماه پیش تحویل داده شده است ، فاقد آن ویژگی های فنی مورد نظر ترکیه می باشد. به عقیده برخی از کارشناسان، رزمایش مشترک بین ترکیه و سوریه ، به عنوان یکی از اعضای ناتو و سوریه، به عنوان مخالف پیمان آتلانتیک شمالی، نشان دهنده تلاش برای تغییر شرایط و اوضاع در منطقه خاورمیانه است. مجموع قراین نشان می دهد که تغییراتی در سیاست خاورمیانه ای سنتی ترکیه در حال وقوع است، اما موضوع مهمی که مطرح است اینکه این تغییرات آیا تاکیتیکی است و یا راهبردی ؟ و اینکه ترکیه چه اهدافی را از این رویکرد دنبال می کند؟ بویژه اینکه برخی از منابع از احتمال تشکیل مثلث ترکیه – سوریه و لبنان از یک طرف و مثلث ایران ، ترکیه و سوریه از طرف دیگر نام می برند. با وجود این باید گفت اگر چه ترکیه اختلافات جدی با امریکا در مسایل عراق و بویژه پ ک ک دارد و از حمایت های عملی و پنهانی امریکا و رژیم صهیونیستی از پ ک ک ناخرسند است، اما چرخش اساسی در مواضع آنکارا در مسایل خاورمیانه بعید است و بنظر می رسد این اقدامات عمدتا با هدف ابزار سازی جهت تحت فشار گذاشتن امریکا و رژیم صهیونیستی و کسب امتیاز بویژه در حوزه عراق (مساله پ ک ک ، شمال عراق و کرکوک) است.
ترکیه در تلاش است در سالجاری گامهای قاطعانه تری در سرکوب پ ک ک بردارد و در این راستا برنامه هایی را باعراق و سوریه به صورت مشترک و یا دوجانبه پیشنهاد کرده است . آنکارا امیدوار است با برگزاری رزمایش هایی با سوریه و اقداماتی از این دست بتواند هر چه بیشتر از کمک این کشور برای سرکوب “پ ک ک” استفاده کند. برگزاری این رزمایش همچنین می تواند تا حدودی اعتماد به ترکیه در جهان اسلام را تقویت و از میزان انتقادات از همکاریهای گسترده ترکیه با رژیم صهیونیستی بکاهد. ضمن اینکه برگزاری اولین رزمایش ترکیه و سوریه ، بنوعی نشاندهنده همراه شدن ارتش ترکیه با دولت این کشور در برداشتن گام های مربوط به بهبود و تعمیق مناسبات با دمشق است . ارتش ترکیه تاکنون چندان تمایلی به روابط با کشورهای منطقه بویژه سوریه نداشته است . عوامل مختلفی باعث این تغییر رویکرد ارتش ترکیه شده است که مهمترین آنها تقویت موضع دولت اردوغان به دلیل مطرح شدن پرونده ارگنه کن است که در آن تعدادی از نظامیان از جمله چند ژنرال بازنشسته ارتش به اتهام تلاش برای کودتا و ترور بازداشت شده اند.با مطرح شدن این پروند موضع نظامیان در ترکیه تضعیف شده است. بطوریکه ایلکر باشبوق در کنفرانس خبری و در اظهاراتی بی سابقه به عنوان رئیس ستاد کل ارتش ترکیه برای اولین بار تاکید کرد که با هرگونه کودتای نظامی مخالف است و گفت هیچ کودتای نظامی بر ضد دولت اتفاق نخواهد افتاد و ارتش به قانون و دمکراسی پایبند خواهد بود و هر شخصی که در صدد کودتای نظامی باشد با وی به شدت برخورد خواهد شد.
دیدگاه خود را بنویسید