شرکت نفت دولتی جمهوری آذربایجان (سوکار) و شرکت گازپروم روسیه اخیراً یک قرارداد امضاء کردند که بر اساس آن گاز پروم سالانه چهار میلیارد متر مکعب گاز به ازای هر هزار متر مکعب ۵۲ دلار گاز طبیعی به جمهوری آذربایجان صادر خواهد کرد و مدت این قرارداد پنج سال تعیین شده است . انعقاد این قرار داد در شرایطی صورت می گیرد که جمهوری آذربایجان خود را بعنوان یکی از بزرگترین کشورهای حوزه خزر برای انتقال گاز به بازار جهانی می داند . بویژه این موضوع پس از مطرح شدن حوزه گازی شاهدنیز بارها مطرح شده است . حتی خط لوله انتقال گاز ـ باکو ـ تفلیس ـ ارضروم نیز بر این اساس تنظیم شده است . امااکنون با افزایش خرید گاز از روسیه این سوال مطرح می شود که آیا جمهوری آذربایجان وازد کننده انرژی است و یا صادر کننده آن ؟ در پاسخ به این سوال برخی از کارشناسان معتقدند اساساً جمهوری آذربایجان توانایی و امکانات فنی لازم برای استخراج گاز مورد نیاز خود را ندارد . برغم اینکه جمهوری آذربایجان در میان کشورهای قفقاز تنها جمهوری است که از منابع انرژی فسیلی قابل توجه برخوردار است ، اما بعلت نبود امکانات این کشور مجبور است بخشی از انرژی گاز خود را از روسیه بخرد ، از اینرو مردم جمهوری آذربایجان بنوعی شاهد هستند که نه تنها کشورشان تاکنون از درآمدهای ارزی انتقال انرژی تاکنون بهره مند نشده اند ، بلکه برای تامین نیاز داخلی خود در این خصوص باید دلار بپردازند . البته این سوال مطرح است که چرا جمهوری آذربایجان تاکنون نتوانسته بخوبی سرمایه گذاریهای خارجی را در این خصوص جذب کند ؟ در پاسخ به این سوال نیز بسیاری از کارشناسان به وجود سیاست اغراق در خصوص میزان ذخایر واقعی انرژی فسیلی جمهوری آذربایجان اشاره می کنند . ارایه آمار غیر واقعی اگر چه در ابتدا شرکتهای نفتی را بسوی جمهوری آذربایجان سوق داد ، اما بی نتیجه بودن عملیاتهای حفاری باعث توقف فعالیت این شرکتها در جمهوری آذربایجان شد ، بطوریکه ناطق علی اف رئیس سوکار اخیراً اذعان کرد که بیش از ۵ قرارداد این شرکت با شرکت های خارجی به اجراء درنیامده است .
واقعیت این است که جمهوری آذربایجان ا مشکلات عدیدهای مواجه است . در شرایطی کهبیش از یک دهه استقلال جمهوری آذربایجان می گذرد ، هنوز انتقال انرژی این کشور به بازارهای جهانی میسر نشده است . مهمترین علت این موضوع سیاست زدگی مساله انرژی در خزر است که نمودهای آن طرح های امریکایی از جمله طرح شکست خورده ترانس خزر و طرحهای باکو – تفلیس – ارزروم او باکو – تفلیس – جیحان است . این طرحها بعلت مشکلات عدیده مالی ، امنیتی ، اقتصادی ، زیست محیطی و فنی تاکنون پیشرفت قابل توجهی نداشته اند . حتی حمایتهای امریکا و کشورهای غربی از این طرحها از حرف فراتر نرفته است و آنها از لحاظ مالی حمایتی از جمهوری آذربایجان نکرده اند .
در هر حال باید گفت ناتوانی جمهوری آذربایجان در تامین گاز مورد نیاز خود نشان می دهد که اساساً برغم هیاهوی تبلیغاتی رسانه های جمهوری آذربایجان طرحهایی نظیر طرح انتقال گاز باکو ـ تفلیس ـ ارضروم با موانع جدی در مسیر تحقق خود روبرو هستند . بویژه اینکه بیشتر بر اساس اغراض سیاسی طراحی شده اند تا مزیت های اقتصادی . ترکیه در حال حاضر بعلت دریافت گاز از ایران و ترکیه اساساً احتیاجی به گاز جمهوری آذربایجان ندارد و حتی بخاطر همین کم احتیاجی ترکیه ، آنکارا ماهها انتقال گاز از خط لوله گاز روسیه به جمهوری آذربایجان موسوم به بلواستریم متوقف بوده است . در چنین شرایطی این انتظار عمومی در جمهوری آذربایجان شکل گرفته است که دولت باکو بجای دادن وعده انتقال گاز به بازرا های جهانی گاما ی جیدی برای تامین گاز مورد نیاز مردو و جلوگیری از وابستگی به روسیه گام بردارد .