اخیرا چهار تن از جمله یک خارجی در حمله به یک کتابفروشی در شهر مالاتیای ترکیه کشته شدند. گفته می شود این کتابفروشی که از یک سال قبل فعالیت خود را آغاز کرده است، عمدتا به انتشار کتاب‌هایی در معرفی مسیحیت مبادرت می‌کرد. شهربانی مالاتیا یکی از کشته‌شدگان را خارجی معرفی کرد. صاحب کتابفروشی به این که به انتشار کتاب‌هایی در معرفی مسیحیت اقدام می‌کرده، اذعان کرده است. چهار مظنون در ارتباط با این حمله دستگیر شده‌اند. گزارش‌های رسانه‌های ترکیه حاکی است که یک گروه ملی گرای افراطی ترکیه موسوم به “آرمانگرایان” پیشتر به صاحب این کتابفروشی نسبت به تداوم “فعالیت‌های مسیونری مسیحی” هشدار داده بود. این حادثه تروریستی از سوی مقامات ترکیه از جمله اردوغان محکوم شده است . رییس سازمان امور دیانت ، رهبر ارتدوکس‌ها و ارامنه در استانبول نیز اعلام کردند که این جنایات هولناک را نمی‌توان به حساب مردم ترکیه گذاشت
در خصوص حادثه مالاتیا سه دیدگاه در میان کارشناسان وجود دارد . دیدگاه اول این موضوع را واکنشی به گسترش روز افزون تبلیغ مسیحیت در ترکیه عنوان می کند . بویژه طی سالهای اخیر و در سایه روند عضویت در ترکیه مساله فعالیت مسیونرها در این کشور بشدت افزایش یافته است . سفر نوامبر گذشته پاپ بندیکت رهبر کاتولیک های جهان به ترکیه و دادن عنوان «جهان شمولی» به «بارتلمئوس»، رهبر روحانی پاتریکخانه ارتدوکس «فنر» در شهر استانبول و در نتیجه تبدیل شدن این پاتریکخانه به عنوان «مرکز رهبری ارتدوکس‌های جهان» نارضایتی ها زیادی درترکیه ایجاد کرد. چون این موضوع نشان دد که واتیکان به استانبول به عنوان یک شهر مسیحی نگاه می کند . محلی که در مالاتیا مورد حمله قرار گرفت مرکز چاپ انجیل بود . باید گفت گسترش فعالیت‌های مراکز وابسته به مسیونرهای مسیحی در ترکیه و تاسیس صدها کلیسای خانگی، ده‌ها شرکت انتشاراتی، پایگاه‌های اینترنتی و توزیع صدها هزار نسخه کتاب انجیل و نوارهای صوتی و تصویری تبلیغ مسیحیت در شهرهای بزرگ بویژه استانبول، از موضوع‌های مورد توجه در محافل سیاسی و خبری ترکیه است. در همین راستا مسیونرهای مسیحی فعالیت نسبتا وسیعی در جامعه ترکیه دارند. و در سالهای اخیر دهها کلیسای جدید در ترکیه احداث شده است . محافل رسمی ترکیه معتقدند نوع برخورد دولت با پدیده افزایش فعالیت‌های میسیونرهای مسیحی می‌تواند در مناسبات ترکیه با اتحادیه اروپا مشکل آفرین باشد.” دولت ترکیه در راستای هماهنگی با اتحادیه اروپا به تاسیس کلیساها و دیگر عبادتگاه‌های اقلیت‌های مذهبی اجازه داده و فقط در مورد صدور اجازه برای تعیین محل استقرار این مراکز دخالت دارد.این در شرایطی است که مردم ترکیه مخالف فعالیت های مسیونری در خاک کشورشان هستند . فعالیتهای مسیونری در تاریخ ترکیه بویژه در دوره عثمانی فجایع زیادی به بار آورده است . از اینرو برخی از کارشناسان معتقدند حادثه مالاتیا در واقع بمنظور اعلام انزجار از فعالیت های روز افزون مسیونرها در ترکیه و انتقاد از عملکرد محافل دولتی و رسمی در این خصوص بوقوع پیوسته است .
دیدگاه دوم نیز بر این موضوع تاکید دارد که جنایت هولناک مالاتیا، شباهت زیادی با جنایت هرانت دینک در استانبول دارد و هدف از آن ایجاد بحران برای دولت اردوغان و نیز بحران آفرینی در مناسبات ترکیه و اتحادیه اروپا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ترکیه و آنهم در شرایطی است که اخیرا برخی از اعضای اتحادیه اروپا از جمله آلمان رویکرد نسبتا منعطفی در خصوص روند مذاکرات ترکیه و اتحادیه اروپا اتخاذ کردند . از دیدگاه این عده کارشناسان جنایت در مالایتا در ادامه سناریو قتل یک کشیک در ترابوزان و هرانت دینک در استانبول صورت گرفته است. هدف از این اقدام القای این موضوع به جامعه جهانی است که در ترکیه تحمل پذیری دینی وجود ندارد .از اینرو رجب طیب اردوغان” نخست وزیر ترکیه ترور “هرانت دینک” صاحب روزنامه ارمنی زبان “آگوس ” را “طرحی خائنانه علیه همبستگی ملی ترکیه” ارزیابی کرده بود . در هر حال از آنجا که دولت ترکیه مسئول پاسخگویی به این موضوع است اینگونه حوادث دولت ترکیه را در شرایط دشواری قرار می دهد. در واقع طی یک سال اخیردولت اردوغان شاهد انواعی از توطئه ها از سوی محافل لائیک و نظامی بوده که دامن زدن به مسایل ملی در ترکیه و تحریک احساسات از جمله آنها بوده است .
با وجود این دو دیدگاه , دیدگاه سوم تاکید دارد که حادثه اخیر بخش از سناریو گسترده غرب بویژه امریکا جهت ایجاد بحران های مذهبی و قومی در کشورهای منطقه در راستای طرح باصطلاح خاورمیانه جدید است. چنانچه تحولات عراق از جمله کشتار شیعیان و اهل سنت توسط گروههای تکفیری و تروریستی وابسته به اشغالگران نشان می دهد , امریکا بویژه بعد از مطرح شدن راهبرد جدید بوش در عراق بدنبال ایجاد اختلافات قومی و مذهبی در کشورهای منطقه است . در این راستا غیر از حوادث عراق می توان به چند مورد بحران آفرینی و انفجار تروریستی توسط عوامل امریکا و انگلیس در منطقه خوزستان و زاهدان ایران , کشتار شیعیان در پاکستان توسط گروههای وابسته به امریکا , حمله به یک کلیسا در جمهوری آذربایجان اشاره کرد و حادثه مالاتیا نیز در راستای ادامه این روند صورت گرفته است. چرا که تنها ایجاد جنگ قومی و مذهبی در منطقه می تواند اشغالگران را از باتلاق موجود نجات داده و افکار عمومی جهان را برای ادامه حضور اشغالگران در منطقه توجیه سازد. از اینرو تصادفی نیست در شرایطی که همگرایی میان کشو.رهای منطقه افزایش یافته و در شرایطی که ترکیه اقدامات مستقل و جدی در مورد مسایل منطقه تمایل نشان می دهد, ایادی غرب با ایجاد حوادثی نظیر مالاتیا تلاش دارند که جلوی این روند را بگیرند .