رزمایش چهار روزه روسیه و ارمنستان بتازگی در استان آرماویر ارمنستان پایان یافت . در این رزمایش یک لشگر از ارمنستان به فرماندهی میخائیل گریگوریان معاون وزیر دفاع ارمنستان و نظامیان پایگاه ۱۰۲ روسیه در ارمنستان بفرماندهی ژنرال الگ لیوگکی حضور داشتند . این رزمایش در شرایطی برگزار می شود که روسیه و ارمنستان طی سالجاری در چندین رزمایش پیمان امنیت دسته جمعی جامعه کشورهای مشترک ا لمنافع مشارکت داشتند . هفته گذشته نیز ارمنستان و روسیه بهمراه تاجیکستان و روسیه سفید رزمایشی با عنوان «همببسنگی رزمی سال ۲۰۰۳» در استان آستاراخان روسیه برگزار کردند . در چنین شرایطی برگزاری رزمایش دو جانبه روسیه وارمنستان در آرماویر حاکی از تلاش دو کشور برای تقویت مناسبات راهبردی نظامی می باشد . واقعیت این است که مقامات کرملین به ارمنستان بعنوان مهمترین پایگاه خود در قفقاز جنوبی نگاه می کنند . بطوریکه روسیه حتی بخشی از تجهیزات نظامی اش را از گرجستان به چهار پایگاه خود در ارمنستان منتقل کرده اند . افزایش تحرکات نظامی امریکا در حوزه قفقاز و آسیای مرکزی باعث شده است که توجه نظامی روسیه به ارمنستان نیز بیشتر شود . طی ماههای اخیر دو موضوع بیش ار همه مسکو را نگران ساخته است . اول اینکه روند عادی سازی مناسبات ترکیه و ارمنستان وارد مراحل جدیدی شده است . بطوریکه احتمال بازگشایی خط آهن گیومری – قارص در آینده نزدیک وجود دارد . یکی از اهداف ترکیه برای عادی سازی مناسبات با ارمنستان تضعیف موقعیت ترکیه در این کشور است . نکته دوم اینکه ناتو بموازات افزایش حضور در گرجستان و جمهوری آذربایجان ، تحرکات خود را در امنستان نیز افزایش داده است . بطوریکه ژوئن گذشته اولین و بزرگترین رزمایش ناتو در ارمنستان برگزار شد . در چنین شرایطی روسیه با برگزاری رزمایش در استان آرماویر ارمنستان که در نزدیکی نرکیه و گرجستان قرار دارد ، بنوعی بر عزم اش جهت حضور نظامی قوی در ارمنستان تاکید کرده است . برخی از کارشناسان برگزاری این رزمایش همزمان با برگزاری دو رزمایش ناتو در گرجستان در خصوص مهندسی نظامی و پزشکی نظامی و نیز برگزاری کنفرانس ناتو در جمهوری آذرباتجان را اتفاقی نمی دانند . در عین حال ارمنستان نیز برای تقویت بیشتر موقعیت خود در مناقشه قره باغ از همکاری نظامی با روسیه استقبال می کند . ارمنستان از همکاری نظامی سه جانبه جمهوری آذربایجان ، گرجستان و ترکیه و نیز تلاش باکو برای تقویت پیمان گوان نگران است . این موضوع عامل دیگری برای افزایش تمایل مقامات ارمنستان برای همکاری نظامی با روسیه محسوب می شود . در هرحال باید گفت برگزاری اینگونه رزمایش ها حاکی از آن است که در آینده همچنان همکاری نظامی ایروان و مسکو سیر صعودی خواهد داشت . اما برخی از محافل سیاسی از تبدیل شدن قفقاز به عرصه رقابت های نظامی روسیه و امریکا نگران هستند .