مراسم افتتاح خط لوله انتقال نفت باکو – تفلیس – جیهان در ترمینال “سنگهچال” واقع در حومه شهر باکو پایتخت جمهوری آذربایجان اخیراً برگزار شد . درمراسم بهرهبرداری از این خط لوله، رییسان جمهوری ترکیه، گرجستان، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، وزیر انرژی آمریکا، نماینده ویژه آمریکا در امور خزر، رییس شرکت بیپی و نمایندگان بیش ۲۵ کشور خارجی شرکت داشتند. الهام علیاف رئیس جمهوری آذربایجان ، طی سخنرانی در مراسم افتتاحیه، اجرای این طرح را گام مهمی برای انتقال انرژی منطقه خزر به بازارهای جهانی عنوان کرد. رییس جمهوری ترکیه نیز طرح را رابط آسیای میانه، قفقاز واروپا دانست. رییس جمهوری ترکیه همچنین گفت: “طرح یاکو _ جیحان به دلیل بررسی و طراحی دقیق و در نظر گرفتن تاثیرات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی آن به عنوان یک طرح نمونه در جهان مطرح است.” این در شرایطی است که گروههای طرفدار محیط زیست چنین نظری دارند . یکی از مهمترین دغدغه ها و نگراینها در مورد خط لوله باکو ـ جیحان مسایل زیست محیطی آن است . بعنوان نمونه گرجستان کشور رانشهای مکرر زمین شناخته میشود، کوههای قفقاز بارها شاهد زمین لرزههای مکرر میباشد، در ۶۰ سال گذشته فلات آناتولی شاهد حدود ۱۰ زمین لرزه بسیار بزرگ بودهاست و آسیب دیدن خط لوله در حالی که از حدود ۱۵۰۰ رودخانه بزرگ و کوچک عبور کردهاست میتواند تهدید زا باشد. کوچکترین نشت نفت در رودخانهایی مانند “کورا “ی جمهوری آذربایجان لطمه جبران ناپذیری به زیست محیط خزر وارد خواهد کرد و آلوده شدن پارک ملی “بورژومی – خاراگوالی ” در گرجستان با داشتن ۱۶۰۰ نوع گیاه و جانور بی همتا یک اثر طبیعی را به تاریخ خواهد سپرد . در حالی که درآمد عمومی گرجستان از خط لوله باکو – جیحان ۵۰ تا ۶۵ میلیون دلار از بودجه یک میلیارد دلاریش خواهد بود،آسیب دیدن منطقه بورژومی که هر سال با تولید ۱۳۰ میلیون بطری آب معدنی بسیار مرغوب ۹۰ میلیون دلار درآمد را نصیب این کشور میکند و منبع ۱۰درصد تمام مالیات کشور میباشد، اثری جبران ناپذیر خواهدداشت .باید گفت هر چند خط لوله باکو – جیحان با حمایت سیاسی آمریکا ساخته شد . اما در عمل این دولت جمهوری آذربایجان و اعضای کنسرسیوم هستند که مابهالتفاوت گرانی طرح را تحمل میکنند.بر اساس افشاء گری وفا قلیزاده مشاور سیاسی حیدر علی اف رئیس جمهوری فقید جمهوری آذربایجان ، بیل کلینتون رئیس جمهوری سابق امریکا مسیر باکو ـ جیحان را به علی اف ابلاغ کرد بنیاد تحقیقاتی “جیمز بیکر” وزیر اسبق امور خارجه آمریکا در در تحقیقی مفصل تاکید کرده است ، هزینه انتقال نفت در مسیر باکو- تفلیس – جیحان ۵۱/۲ دلار به ازای هر بشکه بود. این موسسه هزینه انتقال هر بشکه نفت در مسیر باکو – ایران – جیحان را ۲/۳۲دلار و آذربایجان – پایانه خارک را ۱/۵۷دلار برآورد کرده بود. تنها تفاوت رقم استفاده از مسیر کنونی به جای مسیر پایانه خارک در هر سال به حدود ۳۵۰میلیون دلار بالغ میشود. این موضوع بخوبی غیر اقتصادی بودن طرح باکو ـ جیحان را نشان می دهد .
از سوی دیگر مشکلات امنیت طرح باکو ـ جیحان هنوز لاینحل باقی مانده است . خط لولهای که از “باکو” به “جیحان” میرود با مخاطرات بسیاری مواجه است. چرا که «حزب کارگران کردستان ترکیه» با پایان دادن به آتش بس یک جانبه ، یکى از هدف هاى خود را تخریب طرح باکو ـ جیحان قرار داده است . البته پ ک ک حتی در این خصوص بیانیه هایی را بیش از این منتشر کرده است . مؤسسه تحقیقاتی استرانفورد آمریکا با انتشار گزارشی از سازمان پ.ک.ک به عنوان مانعی مهم در تامین امنیت خطوط لوله باکو ـ جیحان نام برده است. بنا به اعلام این موسسه واشنگتن و آنکارا مذاکراتی را با نمایندگان پ.ک.ک برای تامین امنیت باکو ـ جیحان انجام داده اند که نتیجه اعلام شده ای نداشته است . مشکلات امنیتی این طرح در گرجستان و جمهوری آذربایجان نیز زیاد است . اما آنچه مسلم است اینکه با توجه به فقر انرژی در ترکیه این خط لوله می تواند بخشی از نیازهای ترکیه را تامین کند
دیدگاه خود را بنویسید