ملک عبدا پادشاه عربستان سعودی اخیرا دیدار رسمی از ترکیه انجام داد . ملک عبد ا… در استانبول با رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه در پشت درهای بسته گفتگو کرد . گفته می شود در این دیدار در خصوص مناسبات دوجانبه , گسترش همکاریهای اقتصادی , تحولات منطقه ای و نیز بحران خاورمیانه گفتگو شده است و ملک عبدا حمایت کشورش را از تلاشهای ترکیه برای یافتن راه حل عادلانه برای مناقشه اعراب و اسرائیل اعلام کرده است . ترکیه و عربستان با اعلام اینکه اوضاع منطقه , عراق و لبنان آشفته است خواستار بازگشت آرامش فوری به منطقه شدند. سفر ملک عبدا…. به عربستان اولین سفر یک مقام عالیرتیه عربستان به ترکیه در چهار دهه اخیر است و از آنجا که در شرایط حساسی از تحولات منطقه صورت گرفته است , مورد توجه محافل سیاسی قرار گرفته است. ناظران سفر ملک عبدا… به ترکیه را از دو بعد سیاسی و اقتصادی ارزیابی می کنند . از بعد اقتصادی حضور بازرگانان عربستانی در سفر هیات ۳۰۰ نفره پادشاه عربستان به ترکیه نشان داد که در اولین سفر رسمی پادشاه عربستان به ترکیه مساله گسترش همکاریهای اقتصادی و تجاری بصورت ویژه مورد توجه قرار گرفته است . در این راستا ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی در جمع بازرگانان دو کشور در استانبول که قلب اقتصادی ترکیه محسوب می شود , خواهان توسعه همکاریهای آنکارا با ریاض بر اساس ارزشها و اهداف مشترک شد . وی گفت: با عقد شش قرارداد همکاری – زمینه های حقوقی گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی بین دو کشور فراهم شده است. نتایج سفر پادشاه عربستان به ترکیه نشان داد که ارتباطات, انرژی , گردشگری و عمران از جمله بخش های است که عربستان به همکاری در این زمینه ها با ترکیه علاقمند است . در حال حاضر حجم مناسبات تجاری دو کشور حدود سه میلیارد دلار است که دوکشور برای افزایش آن تلاش می کنند . البته در سالهای اخیر عقد قراردادهای تشویق متقابل سرمایه گذاریها و جلوگیری از مالیات بندی مضاعف زمینه را برای توسعه مناسبات تجاری اقتصادی دو کشور فراهم آورده است .ضمن اینکه دولت ترکیه تلاشهایی را برای راه اندازی منطقه آزاد تجاری با شورای همکاری خلیج فارس که عربستان مهم ترین عضو آن محسوب می شود بعمل آورده است . از اینرو بنظر می رسد روابط اقتصادی ترکیه و عربستان در آینده بیش از پیش گسترش خواهد یافت .
از لحاظ سیاسی پادشاه عربستان در سفر به ترکیه کوشید نشان دهد که دو کشور دارای مواضع مشترک در مسایل منطقه ای و جهانی هستند . ملک “عبدالله بن عبدالعزیز” در دیدار با احمد نجدت سزر رئیس جمهوری ترکیه از “همفکری و مواضع مشترک آنکارا و ریاض در تحولات جهانی ” ابراز خوشحالی کرد. وی گفت ریاض نیز مانند آنکارا برای تامین یک صلح عادلانه در فلسطین تلاش می کند, عربستان سعودی نیز مانند ترکیه خواهان عاری شدن خاورمیانه از سلاحهای هسته ای است و از گفتگوی بین تمدنها و گسترش فعالیتهای سازمان کنفرانس اسلامی حمایت می کند. با وجود این باید گفت سفر پادشاه عربستان به ترکیه در شرایطی صورت می گیرد که عربستان بخاطر مواضع انفعالی خود در خصوص تجاوز رژیم صهیونیستی به لبنان در جهان اسلام منزوی شده است. در شرایطی که دنیای اسلام و امت اسلامی یکپارچه از مقاومت حزب ا… حمایت می کنند , مقامات عربستان حزب ا… را ماجراجو نامید و حتی برخی از علمای عربستان بمانند بن جبرین فتوا علیه حزب ا… صادر کردند, اما واکنش خشم آلود جهان اسلام آنها را مجبور به عقب نشینی کرد. در چنین شرایطی انجام سفر پادشاه عربستان به ترکیه بعنوان کشوری که روابط گسترده ای با رژیم صهیونیستی دارد , نشان می دهد که ریاض بدنبال جلوگیری از کاهش جایگاه منطقه ای خود است .این در شرایطی است که خود دولتمردان ترکیه نیز بخاطر سیاست های منفعلانه در قبال رژیم صهیونیستی مورد انتقاد افکار عمومی قرار دارند. از نظر مسلمانان ترکیه اکنون که ماهیت ددمنشانه و تروریستی رژیم صهیونیستی آشکارتر شده است , کشورهایی مانند ترکیه و عربستان که پیش از این از امکان صلح با رژیم صهیونیستی سخن می گفتند , باید پاسخگوی افکار عمومی باشند و رفتارهای گذشته خود را جبران کنند .
در یک جمعبندی کلی باید گفت آغاز روابط عربستان وترکیه به سال ۱۹۲۹ باز می گردد. آخرین بار ملک فیصل پادشاه متوفی عربستان در سال ۱۹۶۶ از ترکیه دیدن کرده بود. روابط عربستان و ترکیه دردهه های گذشته ازتعادل نسبی قابل ملاحظه ای برخوردار بوده است. این در شرایطی است که دولتهایی که در آنکارا به قدرت رسیده اند بر خلاف عربستان خط سیاسی لائیکی را تعقیب کرده اند . با وجود این حضور ترکیه و عربستان در سازمان کنفرانس اسلامی و اشتراکات فرهنگی و مذهبی دو کشور، به تقویت مناسبات دو کشور کمک کرده است. در سالهای اخیر نیز اشغال نظامی عراق و تبعات خاص آن بر عربستان و ترکیه و نیز توجه دولت اردوغان به گسترش مناسبات با کشورهای اسلامی های , انگیزه های ریاض برای همکاری با آنکارا بویژه در خصوص تحولات منطقه ای را افزایش داده است. برخی ناظران سیاسی با توجه به جنگ درلبنان احتمال می دهند گرایش ریاض به سمت آنکارا می تواند با هدف تغییر دادن پاره ای از معادلات منطقه ای صورت گرفته باشد , مطمئنا این روند اگر در جهت تقویت اتحاد جهان اسلام و کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی نباشد, تحرکات ناخوشایند عربستان محسوب شده ه و جایگاه ترکیه و عربستان در نزد افکار عمومی جهان اسلام را بیشتر تضعیف خواهد کرد. بویژه اینکه عربستان و بویژه ترکیه بیش از این بعلت همراهی با طرح باصطلاح خاورمیانه بزرگ امریکا که اجرای آن دلیل اصلی تهاجم رژیم صهیونیستی به لبنان است , مورد انتقاد افکار عمومی جهان اسلام قرار گرفته اند .