بموازات سفر بوش به کشورهای خاورمیانه که بمنظور سرپوش گذاشتن به سیاست های شکست خورده این کشور انجام شد، هیات های کنگره امریکا نیز با سفر به کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی تلاش دارند از روند تضعیف نفوذ امریکا در این مناطق جلوگیری کنند . بویژه اینکه انزجار از امریکا در میان کشورهای منطقه بشدت افزایش یافته است . در این راستا طی هفته اخیر دو هیات از کنگره امریکا به جمهوری آذربایجان سفر کرده اند . هیات اولی به به سرپرستی “روبرت وکسلر” از حامیان لابی یهودی در امریکا در سفر خود به باکو با “الهام علی‌اف” رییس حمهوری آذربایجان دیدار کرد. علی‌اف در این دیدار از روند توسعه بیش از پیش روابط جمهوری آذربایجان و آمریکا ابراز رضایت کرد.وکسلر نیز در اظهاراتی عوامفریبانه جمهوری آذربایجان را همکار راهبردی آمریکا خواند و گفت: روابط دو کشور در همه زمینه‌ها رضایت‌بخش است.
ریاست هیات دوم کنگره امریکا که اخیرا از جمهوری آذربایجان دیدار کرد ، ریچارد لوگار” رییس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا به عهده داشت . لوگار و و هیات همراه وی نیز در این سفر با “الهام علی‌اف” رییس جمهوری آذربایجان دیدار کردند. علی‌اف در این دیدار نیز جمله دیدار قبلی را تکرار کرده و از سطح توسعه روابط دوجانبه جمهوری آذربایجان و آمریکا در همه عرصه‌ها ابراز رضایت کرد. وی سفر لوگار و هیات همراه وی به جمهوری آذربایجان را فرصتی خوب برای بررسی برخی مسایل در جهت توسعه روابط دوجانبه و منطقه‌ای خواند. وی ابراز امیدواری کرد که این سفر همچنین به تعمیق همکاری‌های راهبردی آمریکا و جمهوری آذربایجان کمک کند. ریچارد لوگار نیز با اشاره به همکاری جدی میان آمریکا و جمهوری آذربایجان در عرصه‌های مختلف ، از مشارکت این کشور در ائتلاف بین‌المللی ضد “تروریسم” قدردانی کرد.
از توجه به مذاکرات این دوهیات کنگره امریکا با الهام علی اف موضوعی که بیشتر جلب توجه می کند ، نوعی تلاش دو طرف برای راهبردی نشان دادن مناسبات باکو و واشنگتن است . این سوال مطرح است که آیا مناسبات امریکا و جمهوری آذربایجان را می توان راهبردی خواند ؟ آیا این مناسبات برای هر دو طرف دارای منافع راهبردی است؟ واقعیت این است که تنها نگاهی به یکی از موضع گیری اخیر وزارت خارجه ارمنستان نشان می دهد که راهبردی خواندن مناسبات امریکا و ارمنستان یا از روی تجاهل است یا اقدامی فریبکارانه. وزارت خارجه ارمنستان اخیرا با انتشار بیانیه ای از مناسبات ارمنستان با امریکا و حمایت های این کشور از ارمنستان در سال ۲۰۰۷ ابراز رضایت کرد و اعلام کرد که امریکا در سال ۲۰۰۷ ، ۷۵ میلیون دلار به ارمنستان و جدایی طلبان قره باغ کمک کرده است . بدنبال آن نیز وارتان اسکانیان وزیر امورخارجه ارمنستان تاکید کرد که آذربایجان باید قره باغ را فراموش کند . در چنین شرایطی امریکا چگونه می تواند متحد جمهوری آذربایجان باشد، اما از کسانیکه بیست درصد خاک ج آذربایجان را اشغال کرده اند، حمایت مالی، سیاسی و نظامی کند ؟
واقعیت این است که هم دولت امریکا و هم کنگره این کشور در اجرای سیاستهای ضد آذری خود کوشیده اند از همدیگر سبقت بگیرند . بطوریکه اگر با مجوز دولت امریکا ، شرکت های امریکایی در قره باغ سرمایه گذاری کرده اند ، دهها نفر از نمایدگان کنگره امریکا نیز هر بار که باصطلاح انتخابات ریاست جمهوری در جمهوری خود خوانده قره باغ برگزارشده، آن را برسمیت شناخته و با این منطقه به عنوان یک کشور مستقل برخورد کرده اند . کنگره امریکا در سال ۱۹۹۲ مصوبه ۹۰۷ یا تحریم کمک های مالی بلاعوض به جمهوری آذربایجان را به درخواست ارامنه تصویب کرد و حتی اکنون برغم آنهمه امتیازی که دولت باکو داده حاضر به لغو آن نیست . بلکه در ادامه این اقدامات خصمانه نوامبر گذشته سنای آمریکا مصوبه تحریم مالی طرح احداث خط آهن باکو _ آخالکالاکی _ قارص را تصویب کرد. در این میان رئیس جمهوری امریکا نیز با تائید مصوبه سنای امریکا عملا سیاست های ضد آذری واشنگتن را تقویت کرد. اما جالب اینکه رئیس جمهوری و مقامات آذری در دیدار با هیات های امریکایی حتی حاضر نیستند از این گونه اقدامات گلایه کنند ، آنها فقط از روابط خیالی راهبردی و مبارزه مشترک با تروریسم صحبت می کنند و در واقع زمینه ایجاد ظنز برای ظنز سازان سیاسی را فراهم می سازند . چون در شرایطی که اشغال عراق و افغانستان توسط امریکا به کشته شدن یک میلیون و دویست هزار شهروند بیگناه در عراق و گسترش تروریسم منجر شده و اساسا اغلب عملیاتهای تروریستی نیز با هدایت اشغالگران صورت می گیرد، دولت باکو به همکاری با امریکا در زمینه تروریسم افتخار می کند. البته ظاهرا از نظر مقامات آذری در اراضی اشغالی این کشور تروریسم وجود ندارد.چون مقامات آذری هیچمگاه رسما از امریکا نخواسته اند که در این منطقه نیز با تروریسم مقابله شود .
واقعیت این است که امریکا اهداف گسترده سیاسی ، نظامی ، امنیتی و اقتصادی در جمهوری آذربایجان دنبال می کند. امریکا تلاش می کند ضمن به نابودی کشاندن فرهنگ جمهوری آذربایجان، بزعم خود از گرایش مردم این کشور به اسلام جلوگیری کرده و زمینه تسلط بیشتر بر منابع انرژی جمهوری آذربایجان را فراهم سازد. در واقع هدف اصلی امریکا تبدیل کردن جمهوری آذربایجان به پایگاه منطقه ای خود می باشد. در این راستا پس از حادثه یازدهم سپتامبر و نیز بویژه طی دو سه سال اخیر تحرکات نظامی امنیتی امریکا در جمهوری آذربایجان افزایش یافته است . بطوریکه دونالد رامسفلد وزیر دفاع سابق امریکا سه بار از باکو در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ دیدار کرد. بنظر می رسد با افزایش فشارها مبنی بر خروج نظامی امریکا از آسیای مرکزی ، این کشور هر چه بیشتر توجه خود را معطوف افزایش حضور نظامی در قفقاز و تاسیس پایگاههای نظامی در این منطقه کرده است . امریکا تلاش دارد به بهانه مبارزه با تروریسم، تامین امنیت خطوط انتقال انرژی و انجام عملیاتهای صلح بانی ، نفوذ خود را در قفقاز جنوبی افزایش دهد . البته بخاطر مخالفت های مردمی دولت امریکا تاکنون نتوانسته به همه اهداف خود در جمهوری آذربایجان برسد . امادر این مقطع با توجه به پیش رو بودن انتخابات ریاست جمهوری آذربایجان امریکا تلاش دارد در قبال زدو بندهای انتخاباتی با دولت علی اف ,امتیازات امنیتی و نظامی اخذ کند و سفر هیات های مختلف سیاسی و نظامی امریکا به باکو نیز در این راستا صورت می گیرد .