جمهوری خودخوانده قره باغ اخیراً اقدام به برگزاری رفراندوم قانون اساسی کرد. در قانون اساسی پیشنهادی، قره باغ به عنوان یک کشور مستقل مطرح شده است. برگزاری این همه پرسی با واکنش های مختلفی روبرو شده است. روسای گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا با صدور بیانیه ای اعلام کردند، برگزاری همه پرسی قانون اساسی در قره باغ به حل صلح آمیز مناقشه قره باغ کمکی نمی کند.روسای گروه مینسک افزوده اند سازمان امنیت و همکاری اروپا اخیرا گامهای مثبتی برای فعالتر کردن مذاکرات ارمنستان و جمهوری آذربایجان برداشته است. ” المار محمدیاروف” وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان هم در گفتگو با خبرنگاران در باکو تاکید کرد، هیچ سازمان بین المللی همه پرسی در قره باغ را به رسمیت نمی شناسد.در عین حال سازمان امنیت وهمکاری اروپا و شورای اروپا بر عدم شناسایی همه پرسی قانون اساسی جمهوری خودخوانده قره باغ تاکید کردند. دفتر سازمان امنیت و همکاری اروپا در باکو اعلام کرد کارل دگوخت رییس این سازمان گفت: در حالیکه نکات مثبتی در روند حل مساله قره باغ مشاهده می شود، برگزاری این قبیل همه پرسی ها دارای تاثیر منفی در حل مساله محسوب می شود. تری دیویس دبیرکل شورای اروپا نیز اعلام کرد این شورا نتایج همه پرسی قانونی اساسی در قره باغ کوهستانی را به رسمیت نمی شناسد. تری دیویس با صدور بیانیه ای تاکید کرد، وضعیت حقوقی قره باغ تنها می تواند در مذاکراتی که با میانجیگری گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا ادامه دارد، تعیین شود.
در نتیجه همه پرسی قانون اساسی قره باغ ،بیش از ۹۸ درصد ساکنان قره باغ به نفع پیش نویس قانون اساسی قره باغ رای مثبت دادند. در این همه پرسی ۸۷ درصد از ساکنان فعلی منطقه قره باغ شرکت کردند. با توجه به ترکیب قومی فعلی جمهوری خودخوانده قره باغ از قبل نیز قابل پیش بینی بود که رأی بسیاری از شرکت کنندگان در همه پرسی آری خواهد بود . پیش از نیز در سال ۱۹۹۳ در جمهوری خودخوانده قره باغ همه پرسی استقلال و بعد از آن انتخابات متعدد محلی ، پارلمانی و ریاست جمهوری برگزار شده است. اما جامعه بین المللی با محکوم کردن این انتخابات از شناسایی قره باغ به عنوان یک کشور مستقل خودداری کرده است. با وجود این بنظر می رسد که این بار سازمان امنیت و همکاری اروپادر مقایسه با قبل واکنش تندتری به برگزاری همه پرسی در قره باغ نشان دادند . چرا که برگزاری این همه پرسی در شرایطی صورت گرفت که مذاکرات صلح قره باغ بگفته هر دو طرف آذری و ارمنی به مرحله حساس رسیده است و وزیران امورخارجه آذربایجان و ارمنستان از احتمال نهایی شدن مذاکرات خبر دادند. از اینرو نهادهای غربی نگرانند که اقدام اخیر جمهوری خودخوانده قره باغ بهانه ای به دست باکو بدهد تا با طرح اخیر گروه مینسک مخالفت کند . بدنبال فاش شدن جزئیات پیشنهاد جدید روسای گروه مینسک و دیدار روسای جمهوری آذربایجان و ارمنستان در مینسک این نگرانی در مردم جمهوری آذربایجان تقویت شده است که باکو تحت فشار روسای گروه مینسک با پیشنهاد برگزاری همه پرسی در قره باغ موافقت کند . البته جمهوری آذربایجان تاکید دارد که بعد از بازگشت آوارگان به مناطق مسکونی خود همه پرسی برگزار شود ، اما حتی در صورت بازگشت آوارگان ، اگر همه پرسی در محدوده قره باغ برگزارشود ، همچنان احتمال جدایی رسمی و حقوقی قره باغ از جمهوری آذربایجان است. نتایج همه پرسی قانون اساسی اخیر در قره باغ نیز نشان داد که ارامنه این منطقه به جدایی از آذربایجان رای خواهند داد و از اینرو روند مذاکرات فعلی و طرح اخیر گروه مینسک به نفع جمهوری آذربایجان نیست. درواقع این ناکارآمدی گروه مینسک بوده است که قره باغ امروزه توانسته همه پرسی قانون اساسی برگزار کند و جمهوری آذربایجان برای تقویت مواضع خود چاره ای جزء تغییر چارچوب مذاکرات ندارد .