گرجستان یکی از سه کشور قفقاز جنوبی، روز پنج ژانویه شاهد برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری بود. اینکه چرا درگرجستان انتخابات ریاست جمهوری زودتر از موعد برگزار شد باید مروری به حوادث ۴ سال اخیر در این کشور داشت. در نوامبر سال ۲۰۰۳ با وقوع انقلاب مخملی در گرجستان دوره سیاسی جدیدی در این کشور شروع شد. در واقع این کشور اولین کشوری در جهان بود که انقلاب مخملی که مجریان آن نهادهای غیر دولتی غربی نظیر بنیاد سوروس و امریکا بود ، تجربه کرد و براثر آن میخائیل ساکاشویلی رهبر انقلاب مخملی با دادن انبوهی از وعده ها نظیر مبارزه با فقر ، فساد مالی ، حل معضل تجزیه طلبی در آبخازیا و اوسیتیای جنوبی با کسب ۹۶ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۳ به قدرت رسید و به سرعت بعد غربگرایی در سیاست گرجستان که توسط ادوراد شوارد نادزه رئیس جمهوری سابق پایه گذاری شده بود، تقویت کرد . بطوریکه علاوه بر همگرایی گسترده با نانو ، دولت ساکاشویلی در حال حاضر با اعلام افزیش تعداد نظامیان گرجی در عراق به دوهزار نفر به یکی از متحدان اصلی امریکا در عراق تبدیل شده است. اما این سیاست گره از مشکلات اقتصادی ، سیاسی و امنیتی گرجستان نگشود. از اینرو نیز از اکتبر گذشته گرجستان شاهد ناآرامی سیاسی و تظاهرات اعتراض آمیز مردمی بود و این تظاهرات در نوامبر گذشته به اوج خود رسید. بطوریکه دولت گرجستان بعد از دیدار دو هیات امریکایی از گرجستان ، ضمن تعیطیلی چندین روزنامه و شبکه تلویزیونی ایمدی ، ۱۵ روز حالت فوق العاده اعلام کرده و در جریان درگیری صدها نفر از مردم زخمی شدند. مخالفان ساکاشویلی را به خودکامگی ، دست داشتن اطرافیان وی در فساد مالی و ناتوانی در تحقق وعده های خود متهم ساخته و خواهان استتعفای شدند . جدا شدن برخی از متحدان ساکاشویلی نظیر سالومه زورابیشویلی وزیر خارجه سابق گرجستان و آکرواشویلی وزیر دفاع گرجستان اوضاع را هر چه بیشتر برای ساکاشویلی سخت کرد و نهایتا وی با استعفا مساله برگزاری انتخابات زودهنگام را پذیرفت و البته موعد انتخابات پنجم ژانویه مشخص شد که با توجه به جشن های ژانویه عملا مردم در این مقطع از فضای سیاسی دور می شوند.
بدین ترتیب با کاهش نسبی بحران ، در تاریخ پنجم ژانویه انتخابات زودهنگام با مشارکت “میخائیل ساکاشویلی ” ، “لوان گاچچیلادزه” نماینده مجلس و بازرگان و نامزد اتحاد احزاب مخالف، “گئورگی ماییساشویلی”، “شالوا ناتلاشویلی” رهبر حزب کارگران و “بادری پاتارکاسیشویلی ” کارفرمای اقتصادی یهودیتبار این کشور برگزارشد . اما تحولات بعد از انتخابات نشان داد که این انتخابات پایان بحران در گرجستان نیست.
رییس کمیسیون انتخاباتی گرجستان، یکشنبهشب اعلام کرد که ساکاشویلی با کسب ۵۲/۸درصد از آرا، بار دیگر به سمت رییس جمهوری گرجستان برگزیده شد.براساس قوانین گرجستان، اگر کاندیدایی در دور اول انتخابات بتواند بیش از۵۰درصد آرا را کسب کند، برنده انتخابات خواهد بود. این در شرایطی است که مخالفان دولت گرجستان با زیر سئوال بردن نتایج رسمی انتخابات ریاستجمهوری در این کشور خواستار برگزاری دور دوم این انتخابات شدند. مخالفان تاکید دارند که که رای دادن مکرر یک نفر، جلوگیری از حضور ناظران مخالفان در برخی از حوزه ها و تخلف در شمارش آرا از جمله تخلفات انتخاباتی می باشد. احزاب مخالف، مدعی پیروزی “لوان گاچچیلادزه” در این دوره از انتخابات هستند. تظاهرات هزاران نفر از هواداران احزاب مخالف در میدان “ریکه” تفلیس و در سرمای شدید این شهر نشان می دهد که احتمال ناآرامی های سیاسی در این کشور وجود دارد .
واقعیت این است که اگر نتیجه انتخابات گرجستان آنگونه هم که کمیسیون مرکزی این کشور رسما اعلام کرده است ، صحیح باشد نشان می دهد که محبوبیت ساکاشویلی نسبت به دور قبل حدود چهل درصد کاهش یافته است و این بمعنای آن است که در صورت ادامه این روند تیم ساکاشویلی در دور آتی هیچ شانسی نخواهد داست . در واقع نتایح انتخابات نشان می دهد که بخش اعظمی از مردم گرجستان از انقلاب مخملی سرخورده شده و از آن رویگردانی کرده اند. از اینرو نیز در شرایطی که ۳ میلیون ۴۰۰ هزار واجد شرایط رای دادن بودند تنها حدود دو ملیون نفر رای دادند. پیروزی ساکاشویلی نیز در این انتخابات عمدتا به دلیل نبود رقبای جدی و نیز تشتت در صف مخالفان بوده است. مخالفان نتواسنتد نامزد واحدی ارایه دهند . ضمن اینکه عملکرد برخی از آنها نیز برای مردم گرجستان قانع کننده نبوده وبویژه برنامه مشخصی برای حل معضلات گرجستان نداشتند . در شرایطی که بسیاری از روزنامه ها و شبکه تلویزیونی مخالف بسته شده بود ، اما مخالفان معتقدند که ساکاشویلی از امکانات دولتی بطور گسترده برای پیروز در انتخابات استفاده کرده است . مجمع حقوقدانان جوان گرجستان نیز ساآکاشویلی را به دادن وعدههای غیرقابل اجرا و فریب مردم متهم و علیه وی در دادگاه تفلیس اقامه دعوی کرده است .
در این میان بنظر می رسد بحران در گرجستان ابعاد گسترده ای خواهد یافت و ولو اینکه تظاهرات مخالفان علیه نتایج انتخابات ، نتایج مورد نظر آنها را در پی ندشاته باشد ، اما ساکاشویلی در دور دوم ریاست جمهوری با مشکلاتی بیشتر از دور دوم مواجه خواهد شد. چرا که تیم ساکاشویلی با برگزاری همه پرسی عضویت گرجستان در ناتو که همزمان با انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام صورت گرفت ، دچار اشتباه استراتژیکی شد که نتیجه آن تبدیل شدن گرجستان به عرصه تقابل شدید امنیتی روسیه و امریکاست . از نظر محافل روسی ایده برگزاری همه پرسی عضویت گرجستان در ناتو که حدود ۶۰ درصد مردم گرجستان به آن رای مثبت دادند، در واقع پاسخ امریکا به اقدامات روسیه در گرجستان است. برخی از محافل نیز معتقدند که برگزاری همه پرسی عضویت گرجستان درناتو همزمان با انتخابات ریاست جمهوری، ترفندی برای جلوگیری از احتمال انتقاد برخی از نهادهای غربی از نحوه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بود . چرا که غرب علاقمند به عضویت گرجستان در ناتو است و اگر نهاد غربی انتخابات ریاست جمهوری را غیر دموکراتیک عنوان کنند بمعنای آن خواهد بود که همه پرسی عضویت در ناتو نیز غیر دموکراتیک بوده است و این مطلوب امریکا و غرب نیست .
با وجود این سوال مهمی که مطرح است اینکه موضع روسیه در این خصوص چه خواهد بود ؟ از نظر محافل روسی رای مثبت مردم گرجستان به ناتوگرایی نتیجه تبلیغات گسترده دولت ساکاشویلی در خصوص تهدید آمیز نشان داد مسکو برای گرجستان می باشد . شکی نیست که عضویت گرجستان در ناتو که امریکا به صراحت از آن با تصویب مصوبه ای در کنگره و اختصاص کمک مالی حمایت می کند، با دکترین امنیتی روسیه همخوانی ندارد. روسیه از سال ۲۰۰۱ تاکنون چهار پایگاه خود شامل سوخومی ، گودائوتا ، وازیانی و باتومی را در گرجستان تعطیل کرده است و در مقابل گرجستان وعده داده است که ناتو در این کشور مستقر نخواهدشد . حال آنکه گرجستان دقیقا خلاف این وعده گام بر می دارد. از اینرو شکی نیست که روسیه از همه امکانات خود برای جلوگیری از این روند استفاده خواهد کرد. در این میان نوعی ساماندهی در جبهه مخالفان در روزهای اخیر مشاهده می شود و جدا شدن برخی از متحدان ساکاشویلی نظیر گئورگی خاییندراوا وزیر سابق امور حل مناقشات این کشور و پیوستن آنها به مخالفان معنادار می باشد. جالب اینکه پاتارکاسیشویلی که درجریانانقلاب مخملی سال ۲۰۰۳ میلادی، کمکهای شایانی بهمیخایل ساآکاشویلی برای رسیدن وی به قدرت انجام داده بود، اکنون از تامین کنندگان مالی مخالفان ساکاشویلی است .
پیوستن کشورهای بالتیک به ناتو بشدت مناسبات آنها با روسیه را بحرانی کرد و سیاست اوکراین نیز در خصوص ناتو گرایی مشکلات زیادی در داخل این کشور و در مناسابت با روسیه ایجاد کرد . گرجستان بعد از بقدرت رسیدن ساکاشویلی در سال ۲۰۰۳ ، شاید یکی دو ماه نیز روابط مطلوبی با روسیه نداشته است و اکنون با برگزاری همه پرسی عضویت در ناتو و نیز مشخص شدن تضعیف موقعیت ساکاشویلی در میان مردم ، وضعیت بدتر خواهد شد و برآیند این روند هیچ کمکی به حل معضلات امنیتی مردم گرجستان نخواهد کرد . چنانچه سیاست ناتوگرای گرجستان از سال ۱۹۹۴ و نیز وقوع انقلاب مخملی دراین کشور نه تنها به جدایی طلب در آبخازیا و اوسیتیای جنوبی پایان نداد بلکه شرایط تجزیه طلبان تقویت نیز شده است . در واقع بنظر می رسد ریشه عمده این مشکلات عدم تعادل در سیاست خارجی گرجستان می بشد . موقعیت استراتژیک گرجستان به عنوان دروازه ورود قفقاز از سمت اروپا و به عنوان بالکن اروپا ایجاب می کند که این کشور مناسبات متعادلی با همه قدرتها داشته باشد ، اما سیاست خارجی گرجستان در حال حاضر تک بعدی و به سوی غرب می باشد. در حال حاضر عمده ترین نگرانی محافل سیاسی گرجستان این است که این کشور در شرایطی که تنش در مناسبات امریکا و روسیه در حال افزایش است به یکی جبهه های مقدم درگیری دو طرف تبدیل شد و هزینه های آن متوجه مردم گرجستان شود.
دیدگاه خود را بنویسید