در پی اقدام تحسین آمیز شورای فرهنگ عمومی آذربایجانشرقی برای تعیین روز ملی تبریز، شاعرانو نویسندگان این شهر بیانیهای صادر کردند. متن بیانیه چنین است:
در سال ۱۳۸۷ برخی مسئولین از تعیین روز ۲۹ بهمن (قیام تبریز در ۱۳۵۶) به عنوان «روز ملی تبریز» خبر دادند. اما گویا در تداوم کشمکشهای سیاسی و تلاشهایی برای تعیین روز دیگری (۱۴ مرداد، صدور فرمان مظفرالدین شاه برای تاسیس مجلس!)، موضوع در محاق رفت. در آذر ۱۳۹۸ خبر پیشنهاد ۱۴ مرداد به عنوان روز تبریز از طرف شهردار وقت تبریز منتشر شد! اما با تلاش تبیینی برخی پژوهشگران مبنی بر عدم ارتباط فرمان شاه در مرداد ۱۲۸۵ با قیام تبریز در مشروطه که در ۱۲۸۷ آغاز شد، عناصری که در صدد تحمیل ۱۴ مرداد بودند، گویا دست از اغفال سیاسی برداشتند! اما باز هم به دنبال تحمیل و تعیین روزی غیر از ۲۹ بهمن هستند!
🔸طبق مصوبۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی، تعیین روز خاص، باید ویژگیهایی مثل موارد زیر را داشته باشد:
«اشاعه دهنده مبانی فکری انقلاب اسلامی/ برخورداری از مفهومی روشن و گویا/ موجب گسترش مبانی نظری و ارزشهای اجتماعی و انسانی و رشد و شکوفایی استعدادهای کشور/ موجب تقویت غرور و حمیت ملی و روح وطن دوستی و عدم ایجاد روحیه خودباختگی در برابر فرهنگ و تمدن بیگانگان/ عدم تشتت در افکار عمومی و وحدت ملی»
در تاریخ تبریز، روزی مثل ۲۹ بهمن نمیتوان یافت که با مصوبۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی همخوان باشد.
🔸امام خمینی در پیامی از قیام ۲۹ بهمن، به عنوان «نهضت عظیم» یاد کردند و این نهضت را «در راه حق و استقلال و آزادی طلبی و در حمایت از قرآن کریم» دانستند.
🔹گوشهای از توصیفات رهبر معظم انقلاب دربارۀ ۲۹ بهمن چنین است:
«در روز بیستونهم بهمن سال ۵۶، تاریخ ایران ورق خورد؛ یعنی یک مقطع تعیینکنندهی تاریخی بود.»(۲۶ بهمن۱۴۰۱)
«من درود میفرستم به معنای واقعی کلمه به مردم آذربایجان، مردم تبریز و به آفرینندگان حماسهی بزرگ و فراموشنشدنی بیستونهم بهمن سال ۵۶.» (بهمن ۱۴۰۱)
«تبریزیها قیام قم را تبدیل کردند به قیام ملّی»(بهمن ۱۴۰۱)
«مردم تبریز…قضیّهی قیام را ملّی کردند؛ صدای فداکاری آنها به همهی کشور رسید…کمتر از یک سال بعد هم بساطِ حکومت استبدادیِ سلطنتی واژگون شد؛ تاریخسازی یعنی این، مقطع تاریخی یعنی این.»( بهمن۱۴۰۱)
«بیستونهم بهمن برای تبریز و برای همهی ما روز شکرگزاری است…چرا شکرگزاری؟ زیرا حادثهای که در این روز در تبریز به وجود آمد موجب ثمردهی انقلاب شد…»(۲۸ بهمن ۱۴۰۰)
«چند معنا در این حادثهی بزرگ [قیام۲۹ بهمن] وجود داشت: اول، نشان دادن و منعکس کردن ویژگیهای اخلاقی و خصلتىِ مردم تبریز و مردم آذربایجان؛ این خیلی مهم است…اولاً ایمان عمیق دینی؛ ثانیاً غیرت دینی؛ ثالثاً شجاعت؛ پس از اینها، مسئلهی موقعشناسی، و درک درست حوادث؛ اینها خیلی مهم است…»(۲۸ بهمن۱۳۹۲)
♦️ پژوهشگران تاریخ و شاهدان و حاضران در نهضت عظیم ۲۹ بهمن، میدانند، اگر چه پرچمدار و پیشران قیام، روحانیت بود اما همۀ اقشار مردم و گرایشهای سیاسی اعم از دانشجویان، کارگران، بازاریان،جوانان، پیران و…در آن شرکت داشتند.
🔸 برخی نیز در مقابل ۲۹ بهمن، روز اعلام رسمی مذهب تشیع در قرن دهم را مطرح ساختند! این در حالی است که اوّلا گرایش به تشیع از نخستین سالهای ورود اسلام به آذربایجان و حضور برخی شیعیان در فرماندهی سپاه مسلمانان آغاز شده و طی ۹ قرن قبل از صفویه، حکومتهای شیعی مانند آل مسافر، قراقویونلوها، غازان خان، الجایتو و…بر آذربایجان فرمان راندهاند. تعیین روزی در قرن دهم به عنوان اعلام مذهب تشیع، حامل این پیام نادرست است که گویی تبریز و آذربایجان از قرندهم با شمشیر صفویه شیعه شدهاند!
نکتۀ مهمتر اینکه تعیین روزی در پیوند با شاه با آموزههای دینی و فرهنگ مردم آذربایجان سازگار نیست. اقدامات مثبت شاهان صفوی نمیتواند بهانهای برای پیوند روز تبریز با نام و حکومت آنان باشد.
♦️در این باره دیدگاه رهبر معظم انقلاب خواندنی است:
«اصلاً شاه نمیتواند خوب باشد. ملوکیّت بد است. ملوکیّت، به معنای مالکیت است. آن کسی که خودش را مَلک مینامد – یعنی پادشاه – مالکیتی نسبت به مردم و به اصطلاح رعیت خودش برای خود قائل است. در اسلام اصلاً ملوکیّت مردود است…خلافت و ولایت، نقطه مقابل ملوکیّت است. پادشاهان صفویه هم پادشاه بودند و ما اصلاً نمیتوانیم از آنها دفاع کنیم…»(۱۳۷۷/۰۲/۲۲)
با عنایت به اهمیت بیبدیل ۲۹ بهمن در تاریخ گذشته ومعاصر، هماهنگی آن با فرهنگ مردم آذربایجان و مصوبۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی، پیوند آن با انقلاب و نظام اسلامی و تایید صریح امامین انقلاب، شاعران ونویسندگان تبریز خواستار تعیین ۲۹ بهمن به عنوان روز ملی تبریز میباشند.
شهریور ۱۴۰۳
دیدگاه خود را بنویسید