اوتکو چاکئر اوزر Utku çakırözer عضو کمیسیون مسایل خارجی مجلس ملی ترکیه  در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ در نشست مجمع پارلمانی ناتو گزارش ۲۶ صفه ای تحت عنوان «تهدید ایران علیه امنیت منطقه ای و امنیت یورو آتلانتیک» ارایه و به تصویب رساند که همسو با ادعاهای امریکا و رژیم صهیونی علیه نقش منطقه ای ایران می باشد؛ در حالیکه تهران طی سالهای گذشته در ردیف نخست مقابله با تروریسم تکفیری داعش و حمایت از مردم مظلوم فلسطین بوده است، و پس از نقش آفرینی بی بدیل در نجات دولت رجب طیب اردوغان در کودتای ۲۰۱۶، از هر فرصتی برای تقویت روابط با آنکارا استفاده کرده است، گزارش مذکور به خوبی رویکرد واقعی آنکارا درباره تهران را نشان می دهد؛ موضوعی که در ترکیب با دیگر رفتارهای ترکیه از جمله همکاری و تقسیم کار با رژیِم صهیونی برای ساقط کردن نظام قانونی بشار اسد بمنظور جولان صهیونسم در سوریه؛  تضعیف محور مقاومت، پشتیبانی فعالیت های ضدایرانی پایگاههای ناتو بویژه کوره جیک علیه ایران در جنگ ۱۲ روزه ، فریاد گوشخراش دفاع از غزه و همزمان ارتقاء همکاری های گسترده با رژیم صهیونی از جمله ارسال انرژِی، ارزاق و تجارت؛ پیشگامی در تحریم های غیر قانونی علیه کشورمان پس از غائله اسنپ بک؛ هر کدام پیام های صریحی برای محافل خوش بین در داخل ایران دارند که گاهی نقش مکمل لابی های قومی آنکارا برای پیشبرد منافع ترکیه را ایفاء می کنند. واقعیت انکارناپذیر این است که در آوردگاه کنونی جدال برای نظم نوین، ترکیه در صف اول پیگیری نظم آنگلوساکسونی جبهه غربی- لندنی – صهیونی در منطقه از جمله غرب آسیا، اوراسیا و قفقاز می باشد.

***

در ذیل خلاصه ای از گزارش ۲۶ صفه ای و ۸۷ ماده ای ترکیه تحت عنوان «تهدید ایران علیه امنیت منطقه ای و امنیت یورو آتلانتیک» که در ۱۶ اکتبر۲۰۲۵ در روزنامه  آیدین لیگ منتشر و توسط سید علی قائم مقامی کارشناس و مترجم ارشد ترکی استانبولی به فارسی ترجمه شده است ، جهت بهره برداری مخاطبان تقویم می شود:

***

  اوتکو چاکئر اوزر Utku çakırözerعضو کمیسیون مسایل خارجی مجلس ملی ترکیه  و عضو حزب جمهوری خلق از شهر اسکی شهیر در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ در نشست مجمع نمایندگان مجالس کشورهای ناتو گزارش ۲۶ صفه ای و ۸۷ ماده ای تحت عنوان « تهدید  ایران علیه امنیت منطقه ای و امنیت یورو آتلانتیک» را تدوین و ارائه داد و نقش محوری ترکیه  برای مقابله با آنرا مورد تاکید قرارداد. این گزارش توسط « گروه دریای مدیترانه و خاورمیانه» GSM  تدوین و در نشست اسپانیا تصویب شده است. برای پاسخگویی و مقابله با عملیات ایران، تنها یک نگرانی منطقه ای کافی نیست، بلکه باید به صورت هماهنگی بین المللی پاسخ داده شود. ایران با کمک روسیه برنامه توسعه صنایع موشکی خود را به نقطه عطف و سطح خطرناکی رسانده است. حملات آمریکا و اسرائیل به ایران موفقیت آمیز نبوده است. کشورهای غربی امضا کننده و ایالات متحده آمریکا به اتفاق همدیگر باید بصورت فعال بدترین سناریو ها را تدوین کرده و اقدامات پیشگیرنده واقعی را انجام دهند. پایگاه راداری کوره جیک استان مالاتیا نقش بسیار مهمی دارد و ترکیه نقش مرکزی در حوزه دیپلماسی، بازدارندگی و دفاعی در روند تدوین هماهنگی راهبرد منطقه ای بر عهده دارد. روابط ایران و روسیه تعمیق شده و گسترش یافته و این روند تهدید جدی علیه شاخه های جنوبی و شرقی ناتو محسوب می شود.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان منبع بی ثباتی مداوم در خاورمیانه است و اسلام سیاسی را ترویج کرده و به دنبال حاکمیت منطقه ای است و به صورت سیستماتیک علیه محور غرب به رهبری آمریکا مخالفت کرده و در صدد گسترش حریم نفوذ خود است.

راهبرد ایران عبارتند از:

*از بین بردن موجودیت و تاثیر نظامی و سیاسی آمریکا در خاورمیانه

*از بین بردن اسرائیل

*ایجاد دولت فلسطین به رهبری گروه های هماهنگ با ایدئولوژی حاکم بر ایران

*تشدید رقابت با عربستان سعودی در منطقه

ایران در منطقه با بهره برداری از گروهای نیابتی علیه اهداف آمریکا و متحدانش به حملات خود ادامه می دهد. ایران در سالهای اخیر از رژیم بشار اسد حمایت کرده و با استفاده ازگروه های مسلح نظیرحماس، حزب الله لبنان و حوثی های یمن تحت عنوان “محور مقاومت” نفوذ منطقه ای خود را گسترش داده است. گروه های نیابتی ایران به دفعات متعدد به نیروهای آمریکا و متحدانش حمله کرده و به ابزار مهم سیاست خارجی ایران تبدیل شده اند. اما در چند مدت اخیر نیروهای نیابتی ایران تضعیف شده اند وهنگام حملات هوایی علیه تاسیسات هسته ای ایران، پدافند هوایی ایران خسارت دیده و بحران اقتصادی افزایش یافته وبه دلیل اعمال فشار سیاسی  نارضایتی داخلی بوجود آمده است.

سرنگونی رژیم بشار اسد از نظر ایران یک پسگرد استراتژیک  محسوب می شود. اما ایران در مناطق شرق سوریه پایگاه های لجستیک خود را حفظ کرده است. بدین سبب ظرفیت قدرت نمایی تهران در منطقه کاهش یافته است و اما تهدیدات ایران علیه امنیت منطقه ای و یورو آتلانتیک به شکل مختلفی ادامه دارد. ایران در جنگ اوکراین از روسیه حمایت می کند و روابط عمیقی با کره شمالی برقرار کرده و علیه منافع یورو آتلانیتک رجزخوانی می کند. ایران در منطقه بزرگترین برنامه موشکی و گسترش ظرفیت هسته ای را دنبال می کند و در نتیجه ریسک علیه منطقه و بین المللی را افزایش داده است. تهران با مسکو و پکن همکاری نظامی و اقتصادی و تکنولوژیک خود را گسترش داده و موقعیت منطقه ای خود را تقویت کرده و راه خنثی سازی تحریم ها را تسهیل کرده و نقش بین المللی را برای رژیم ایران فراهم کرده است. این روند ایران را از انزوا نجات داده و ایران دیگر یک نقش آفرین فعال منزوی نیست، بلکه بخشی از یک شبکه ای است که در صدد است که اصول بین المللی را تضعیف کند. چین بویژه ایران را روابط با غرب به عنوان اهرم محسوب می کند و ایران نیز چین را به عنوان سپر دیپلماتیک برای شاهرگ ادامه زندگی می داند.

حملات هوایی نقطه ای اسرائیل به تاسیسات نظنز و فرودو، روند برنامه هسته ای ایران را بصورت موقت کند کرده اما برنامه هسته ای ایران نابود نشده است. دینامیسم جنگ مثلث ایران- آمریکا- اسرائیل ممکن است که بار دیگر در آینده بصورت خطرناکی پدید آید. ایران در چند دهه اخیر توان هسته ای خود را گسترش داده و تلاش می کند که به بزرگترین زرادخانه موشکی تبدیل شود. این روند به هم معنی افزایش توان بازدارندگی برای حفظ امنیت رژیم ایران و هم به معنی محور ایجاد هژمونی ایران در منطقه است. ایران غنی سازی اورانیوم ۶۰ درصدی را انجام داده و ذخیره کرده است و از سال ۲۰۱۴ میلادی تا کنون با ذخیره موجود از توان تولید بمب هسته ای برخوردار شده است. حملات هوایی آمریکا و اسرائیل بطور کامل مانع برنامه هسته ای ایران نشده است. حملات هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته ای نطنز و فرودو، خسارت شدیدی وارد کرده است. اکثر سانتریفوژهای پیشرفته نابود شده و شبکه برق آنها فروپاشیده و در برخی از تاسیسات زیر زمینی خسارت سنگینی وارد شده است. اما این حملات نتوانسته است که برنامه هسته ای ایران را متوقف کند. ایران باقی مانده زیرساخت های هسته ای را به زیرزمین ها و زیر کوه ها با توان دفاعی مستحکم جدید منتقل کرده و به فعالیت هسته ای ادامه می دهد.

در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، ایران موفقیت هایی بدست آورده است. ایران مناطق نزدیک به تل آویو و حیفا و دیمونا حملات موشکی انجام داده است و برخی از موشک های ایران از پدافند موشکی چند لایه اسرائیل عبور و آنها را سوراخ کرده است. توان موشکی ایران، معادله بازدارندگی منطقه ای را به صورت بسیار مهمی تغییر داده است.

در گزارش «تهدید ایران علیه امنیت منطقه ای و امنیت یورو آتلانتیک»، نشست نمایندگان مجالس کشورهای ناتو؛ موقعیت ژئو استراتژیک ایران ارزیابی شده است: ایران از توان و ظرفیت اعمال قدرت بر تنگه هرمز، دریای سرخ، باب المندب به عنوان آبراه های تامین امنیت انتقال انرژی و تجارت بین المللی برخوردار است، و اقداماتی که ناتو برای مقابله با ایران انجام دهد، به این شرح آورده شده است:

تمرکز بیشتر بر اقدامات بی ثبات و بحران سازی ایران

بررسی راهکارهای موثر هماهنگی استراتژیک برای اعمال فشار حداکثری علیه ایران

تعمیق همکاری امنیتی با کشورهای متحد در منطقه، برای ایجاد موانع موثر در مقابل فعالیت های هسته ای،

دولت ترکیه نیزدر روند دفاعی در مقابل تهدیدات ایران نقش مهمی بر عهده دارد. ترکیه میزبان پایگاه راداری کوره جیک در استان مالاتیا واقع در ۵۰۰ کیلومتری ایران؛ نقش مهمی در معماری دفاعی و افزایش توان ناتو برای شناسایی و تعقیب و مقابله  با تهدیدات موشک های ایران در بر دارد.  کشورهای متحد ناتو باید در طولانی مدت با تکیه به نمونه «مکانیسم کنترل سلاح اروپا»، ساختار همکاری امنیت منطقه ای را ایجاد کنند. ناتو از توان همکاری و استفاده از شورای همکاری خلیج(فارس) برای ایفاء نقش میانیجگری بین ایران و کشورهای متحد ناتو در جهت پایان دادن به خصومت و دشمنی بین آنها را برخوردار است. ناتو از توان پایان دادن به درگیری با ایران و تشویق عضویت عربستان سعودی در پیمان ابراهیم و توسعه پیمان ابراهیم با عضوگیری سایر کشورها نیز برخوردار است.  باید ناتو برای گسترش ناتو راهکارهای تشویق کشورهای دیگر را برای عضویت و گسترش همکاری عمیق با کشورهای خلیج(فارس) را جستجو و اقدام کند. ترکیه ویژه  برای تدوین راهبرد منطقه ای و ایجاد هماهنگی برای توسعه همکاری منطقه ای از لحاظ توان دیپلماتیک، بازدارندگی و دفاعی نقش محوری و مرکزی بر عهده دارد.

با توجه به مشارکت و همکاری روز افزون روسیه با ایران، تهدید امنیتی مهم و حساس علیه شاخه های جنوبی و شرقی ناتو بوجود آمده است و باید مد نظر فوری قرار گیرد.

 متحدان اروپایی برای حمایت از اقدامات آمریکا و حکومت های شریک آمریکا در منطقه، باید در دریای سرخ قدرت بازدارندگی نیروی دریایی را افزایش دهند.

کشورهای متحد ناتو باید بار دیگر وارد عمل شده و برای مقابله با تهدیدات و اقدامات بی ثبات سازی رژیم ایران و همچنین برای مقابله با تهدیدات جدی همسایگان جنوبی بصورت جدی متمرکز شوند. باید سوریه به عنوان بخشی از منطقه، بصورت ترجیحی مدنظر دقیق و نزدیک قرار گیرد. سوریه امن و باثبات؛ شانس شکستن دور باطل درگیری و تهدیدات موج جدید مهاجران و پناهجویان و تروریسم در منطقه را برای کشورهای متحد ناتوفراهم خواهد آورد.

منبع: روزنامه آیدین لیگ، ۱۶ اکتبر۲۰۲۵