خوزه مانوئل باروسو رییس کمیسیون اروپا اخیرا در سفر رسمی به آنکارا با رجب طیب اردوغان نخست وزیر ، عبدالله گل رییس جمهوری، برخی از رهبران احزاب سیاسی و مسوولین سازمانهای غیردولتی ترکیه دیدار و گفت وگو کرد. اولی رن کمیسر توسعه اتحادیه اروپا باروسو را در این سفر همراهی می کرد.
سفر رئیس کمیسیون اروپا به ترکیه اگر چه در ادامه مذکرات ترکیه و اتحادیه اروپا در روند همگرایی دو طرف صورت می گیرد، اما ناظران سیاسی معتقدند این سفر در مقعطی کنونی با موضوعات مهمی نظیر تلاش محافل لائیک برای انحلال حزب عدالت و توسعه مرتبط است. یکی از موضوعاتی که در دیدار باروسو با مقامات ترکیه مطرح شد ، مساله روند همگرایی ترکیه با اتحادیه اروپا بود. طی ماههای اخیر اظهارات علیه روند عضویت ترکیه دراتحادیه اروپا از سوی مقامات این اتحادیه افزایش یافته است و درشرایطی که ترکیه اصلاحاتی فراوانی انجام داده است، برخی از کشورهای اتحادیه اروپا از جمله فرانسه و آلمان با عضویت ترکیه مخالفت می کنند . برخی از مقامات اتحادیه اروپا نیز تاکید کردند که ترکیه در عمل باید نشان دهد که یک کشور اروپایی است . در چنین شرایطی نیز عبدالله گل رییس جمهوری ترکیه در دیدار با خوزه مانوئل باروسو گفت: روند همگرایی ترکیه با اتحادیه اروپا با گام های بلند و شتابان ادامه خواهد داشت.
اگر چه انتظار می رفت با سفر باروسو به ترکیه ، آنکارا اطمینان های جدید از عمل اتحادیه اروپا به تعهدات اش کسب کند . اما واقعیت این است که اتحادیه اروپا همچنان به یک موضع گیری واحد در مورد درخواست ترکیه برای عضویت نرسیده است و بدنبال تحمیل شروط جدیدی است.چنانچه ژان پیر ژوویه Jean-Pierre Jouyet وزیر مشاور در امور اروپایی دولت فرانسه اخیرا پس از دیدار با مارکوس کیپریانو وزیر امور خارجه قبرس،اعلام کرد، ادامه گفتگوها در مورد الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا، مشروط بر آن است که آنکارا ، جمهوری قبرس را به رسمیت بشناسد. در عین حال مذاکرات باروسو با مقامات ترکیه در زمینه انرژی نشان داد که اتحادیه اروپا به ترکیه به عنوان یکی از طرف های تاثیری گذار درتامین انرژی کشورهای این اتحادیه نگاه می کند . این موضوع بویژه پس از امضای یادداشت تفاهم ایران و ترکیه در زمینه انتقال گاز ایران به اروپا در چارچوب طرح ناباکو مطرح شده است وهمین موضوع نیز بر قدرت چانه زنی ترکیه در قبال اتحادیه اروپا افزوده است .
در این میان موضوعی که سفر رئیس کمیسیون اروپا به ترکیه را درکانون توجه محافل سیاسی قرار داده است ، مساله همزمانی این سفر با تلاش محافل لائیک در ترکیه برای انحلال حزب عدالت وتوسعه می باشد . دراین راستا رییس کمیسیون اتحادیه اروپا در آنکارا تاکید کرد که ترکیه نامزد عضویت در اتحادیه اروپا است و به همین دلیل اتحادیه اروپا نمی‌تواند به تحولات ترکیه بی‌تفاوت باشد. باروسو در پاسخ به سئوالی در مورد پرونده درخواست انحلال حزب حاکم آک گفت : من از شنیدن در خواست انحلال حزب حاکم ترکیه متعجب شدم . از اینرو برخی از کارشناسان یکی از اهداف سفر باروسو به ترکیه در این مقطع را حمایت از حزب عدالت وتوسعه عنوان می کنند . حمایت اتحادیه اروپا از حزب عدالت وتوسعه دراینمقطع نیز به دو دلیل صورت می گیرد . اول اینکه اتحادیه اروپا بخوبی از جایگاه و محبوبیت این حزب درمیان مردم ترکیه آگاه است . بویژه اینکه جدیدترین نظر سنجی ها نشان می دهد که محبوبیت حزب عدالت و توسعه افزایش یافته و اگر اکنون انتخابات زودهنگام درترکیه برگزار شود ،این حزب ۵۱ درصد آرا را بدست خواهد آورد.درانتخابات ۲۲ جولای گذشته این حزب ۴۶ درصد کل آراءرا بدست آورده بود . در چنین شرایطی نیز اتحادیه اروپا حداقل برای نمایش ادعای خود مبنی بر حمایت از دموکراسی ، با انحلال حزب عدالت و توسعه مخالفت می کند. عامل دوم نیز به اقدامات حزب عدالت و توسعه برای همگرایی برای اتحادیه اروپا بر می گردد . واقعیت این است که دولت برآمده از حزب عدالت وتوسعه از سال ۲۰۰۲ تاکنون بیشترین لوایح را برای همگرایی با اتحادیه اروپا به تصویب رسانده سات . همین موضوع نیز باعث کاهش مداخلات سیاسی محافل لائیک انتصابی و ارتش و در نتیجه ناخرسندی آنها شده است و آنها تمایل دارند که با تضعیف و حتی انحلال حزب عدالت و توسعه این روند را متوقف سازند. چنانچه دنگیر میر محمد فرات معاون رییس حزب عدالت و توسعه ترکیه اخیرا فاش ساخت : سال گذشته در زمان تلاشها برای تغییر قانون اساسی ترکیه تهدیدهایی در باره کودتای نظامی ضد دولت دریافت کردیم. اتحادیه اروپا نیز با آگاهی از این موضوع تمایل به حمایت از حزب عدالت وتوسعه دارد .
در عین حال سفر رئیس کمیسیون اروپا به ترکیه در شرایطی صورت گرفت که اخیرا دیوان عدالت اتحادیه اروپا در اقدامی تامل برانگیز تصمیم شورای اتحادیه اروپا مبنی بر قرار دادن پ . ک . ک در فهرست سازمان‌های تروریستی را لغو کرد.دیوان عدالت اتحادیه اروپا که مرکز آن درلوکزامبورگ واقع شده ،در حکمی اعلام کرد که قرار گرفتن نام پ .ک .ک در فهرست سازمان‌های تروریستی از سوی شورای اتحادیه اروپا و مسدود شدن دارایی‌های این سازمان ، مطابق قوانین اتحادیه اروپا غیرقانونی است . گفتنی است شورای اتحادیه اروپا در سال ‪ ۲۰۰۲‬میلادی و در پی فشارهای ترکیه نام پ . ک .ک را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده بود. بدنبال این موضوع برخی از احزاب مخالف از جمله حزب ملی گرای حرکت ملی درخواست کرده بودند که دولت رجب طیب اردوغان باید از خوزه مانوئل باروسو رییس کمیسیون اتحادیه اروپا بخواهد که سفر خود به ترکیه را لغو کند. در چنین شرایطی باروسو در دیدار با مقامات آنکارا کوشید بر این نکته تاکید کند که سیاست اتحادیه راوپا در قبال گروه تروریستی پ ک ک تغییر نکرده است . دراین راستا نیز ژوست لاگندیک رییس اروپایی کمیسیون مشترک پارلمانی ترکیه و اتحادیه اروپا گفت : پ . ک . ک همچنان در فهرست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا قرار دارد. لاگندیک افزود: حکم دیوان عدالت اتحادیه اروپا موجب تغییر فهرست سازمان‌های تروریست اتحادیه اروپا نشده است. این در شرایطی است که ناظران سیاسی معتقدند که اقدام اخیر دیوان عدالت اروپا بخشی از سیاستهای پنهانی اتحادیه اروپا در قبال گروه تروریستی پ ک ک را آشکار کرد. در هر حال در یک جمعبندی کلی می توان گفت هدف از سفر باروسو به ترکیه در این مقطع جلوگیری از سردی در روند همگرایی ترکیه با اتحادیه اروپا با توجه به موضع گیری منفی برخی از مقامات اروپایی علیه ترکیه ، حمایت از رونداصلاحات در ترکیه با توجه به مانع آفرینی های محافل لائیک دراین کشور و نیز تاکید برحمایت از حزب عدالت و توسعه و اعلام تغییر نکردن مواضع اتحادیه اروپا در مورد پ ک ک بود . با وجود این اتحادیه اروپا همچنان به عنوان یک عضو آتی به ترکیه نگاه نمی کند بلکه با توجه با اهمیت ترکیه ، این اتحادیه تلاش دارد که همکاری ویژه با آنکارا داشته باشد