استفاده از مساله قومیت ها برای پیشبرد اهداف توسعه طلبانه یکی از حربه های اصلی قدرتهای زورگو و استعمارگران بوده است . بطوریکه برای قرنها سیاست عملی استعمار از جمله انگلیس سیاست ” تفرقه بینداز و حکومت کن ” بود . نگاهی به تاریخ نشان می دهد که هر گاه قدرتهای مخالف جهان اسلام از مقابله رودور با قدرت کشورهای اسلامی مستاصل می شدند به حربه کهنه ولی موثر خود یا مساله قومیتها و ناسیونالیسم منفی توسل می جستند.
بارزترین نمونه دراین خصوص سرنوشت امپراتوری عثمانی است که اقدامات مهم آن نظیر فتح استانبول و نبرد وین بشدت استعمار آن زمان را ناخرسند ساخته بود . از اینرو برای از پای درآوردن این امپراتوری اسلامی و در هم شکستن وحدت اسلامی, مساله پان ترکیسم در آن دوره مطرح شد . در واقع برخلاف آنچه که برخی از محققان, تئورسین های اندیشه پان ترکیسم را کسانی چون ضیاء گوک آلپ و ‌احمد آتایف عنوان می کنند, اما می توان با استناد به منابع خارجی گفت ریشه اصلی تفکر پان ترکیسم توسط قدرتهای بیگانه مطرح شده است .به اعتراف برناردلوئیس خاورشناس معروف، سه یهودى اروپایى مبتکر ملى‏گرایى ترکان بودند. نخستین کسى که شدیداً تلاش کرد احساسات ملى‏گرایى ترک را شعله‏ور سازد آرتر لملى دیوید (۱۸۳۲-۱۸۱۱م) مى‏باشد. او که یک یهودى انگلیسى بود به ترکیه مسافرت نمود و کتابى به نام «بررسى‏هاى مقدماتى» نوشت که طى آن کوشید ثابت کند ترکان، نژاد مستقل و برجسته‏اند و بر اعراب و سایر ملل شرقى برترى دارند. دیوید لئون کوهن‏ نویسنده یهودى فرانسوى شخص دیگرى بود که در ایجاد و گسترش ملى‏گرایى ترکان سهم بسزایى داشت. او در سال ۱۸۹۹ میلادى کتابى‏ منتشر کرد که در آن از برترى ترکان و برجستگى نژاد آنان سخن راند. هدف اصلى او در واقع، برانگیختن تعصبات قومى و نژادى و سست نمودن احساس همبستگى ترک‏ها با سایر ملل مسلمان بود. شخص دیگرى که بیش از هر کس در ایجاد ناسیونالیسم ترک و عرب نقش داشت خاورشناس معروف ارمینوس وامبرى بود. وامبرى فرزند یکى از روحانیون یهودى مجارستانى بود. او درباره لزوم احیاى ملیت ترک آثار زیادى منتشر کرد و درباره زبان وادبیات ترک‏ها نیز کار کرد که کلیه فعالیت‌های او در خدمت و اهداف استعماری انگلستان در آسیا بود. نقشه نهانی وامبری این بود که احساسات ناسیونالیستی ترک‌ها را در برابر روسیه تزاری تحریک کند و این بازی بزرگ در نهایت به نفع انگلیسی‌ها و صهیونیست ها در آسیا تمام شد. یکى از اهداف عمده یهودیان , امریکائی ها و انگلیسی ها از برانگیختن احساسات ملى‏گرایى، زمینه‏سازى براى اشغال فلسطین بوده است. در پى تماس نافرجام یهودیان با سلطان عبدالحمید براى واگذارى اراضى فلسطین _که در آن زمان در اختیار امپراتوری عثمانی بود _ به یهودیان مهاجر که با مخالفت شدید سلطان مواجه شد، یهود به این نتیجه رسیدند که تنها راه تحقق رؤیاى خود، برانداختن عبدالحمید و مثله کردن جهان اسلام و شکستن وحدت عرب و ترک است و در چنین شرایطی مساله پان ترکیسم و استفاده از مساله قومیت ها بشدت در دستور کار قرار گرفت و متاسفانه توانست موثر نیز واقع شود .
در عین حال به عنوان یک نمونه دیگر در خصوص استفاده قدرتهای بزرگ از حربه قومیتها می توان به ایجاد فرقه دموکرات در ایران در ۱۳۲۴ توسط شوروی برای اخذ امتیاز نفت شمال اشاره کرد . بر اساس اسناد سال‌های ۱۹۳۹ الی ۱۹۴۶ در آرشیو اتحاد شوروی، طراح اصلی تشکیل فرقه دمکرات شخص استالین و میر جعفر باقر‌اف دبیر حزب کمویست آذربایجان شوروی مجری این طرح‌ بود و سید جعفر یشه وری رهبر فرقه تنها بازیچه ای پیش نبوده است . مخالفت ایران با اعطاء امتیاز نفت شمال به شوروی باعث شد که استالین به تاسیس و تقویت فرقه دموکرات آذربایجان بپردازد. در واقع تاسیس و سقوط فرقه دموکرات آذربایجان با منافع شوروی در ایران گره خورده بود. بر همین اساس نیز حکومت یک ساله فرقه دموکرات آذربایجان منشاء بسیاری از زیانها و توهین برای مردم آذربایجان ایران بود . چنانچه در کتاب «ما و بیگانگان» نوشته دکتر جهانشاهلو (معاون پیشه‌وری)آمده است : غارت اموال مردم تبریز از اقدامات معمول روسها و سران فرقه دمکرات بود. دکتر جهانشاهلو می‌نویسد: صدها هزار رأس گوسفند و گاو توسط سران فرقه به شوروی فرستاده شد، علاوه بر این بسیاری از دست‌اندرکاران و سران فرقه اموال مردم را غارت کرده و از فروش آن پول‌های کلانی اندوختند.
از اینرو بسیاری از محققان معتقدند اندیشه های قوم گرایانه افراطی نظیر پان ترکیسم و پان آذریسم در جمهوری آذربایجان و ترکیه قبل از اینکه ایده ای درون زا باشد ، ایده ای برون زا می باشد . چرا که یکى از ترفندهاى استکبار غرب و بیگانگان در مقابله با ایدئولوژى اسلام در جوامع اسلامی، تحمیل مکاتب انحرافى از جمله ناسیونالیسم قومی است . غرب قصد دارد از این مشرب‏هاى فکرى به عنوان ایدئولوژى جایگزین در مبارزه با اسلام و کنار زدن آن استفاده کند. غربى‏ها از ناسیونالیسم قومی به عنوان وسیله‏اى براى شکستن وحدت امت اسلامى و جلوگیرى‏از یکپارچگى جهان اسلام که تهدید بالقوه‏اى براى استعمار محسوب مى‏گشت، استفاده کردند تا قادر شوند جهان اسلام را به واحدهاى کوچک تجزیه نمایند و سپس بر امور آنها مسلط شوند.
درحال حاضر بنظر می رسد استفاده از مساله قومیت ها توسط شیطان بزرگ امریکا و متحدانش بشدت دردستور کار قرار گرفته است. این موضوع دلایل متعددی دارد . افزایش موج اسلامخواهی در جهان بویژه در خاورمیانه که نتایج انتخابات فلسطین و پیروی حماس , پیروزی حزب ا.. لبنان , پیروزیهای گروههای اصیل اسلامی در عراق , تقویت وضعیت اخوان المسلمین در مصر , تقویت موقعیت اسلامگرایان در سودان , تقویت وضعیت اسلامگریان در بحرین و یمن , تقویت موقعیت حزب عدالت و توسعه در ترکیه و افزایش اسلامخواهی در جمهوری آذربایجان نشاندهنده آن است, بشدت موجب نگرانی صهیونیسم بین الملل شده است. از سوی دیگر آشکار شدن چهره کریه ماهیت امریکا و رژیم صهیونیستی در جریان حمله به عراق و آشکار شدن دروغ بودن ادعای گسترش دموکراسی و مبارزه با سلاحهای کشتار جمعی , قدرت مانور آشکار آنها در منطقه را نیز بشدت کاهش داده است. بطوریکه بر اساس نظرسنجی اغلب مردم جهان از جمله اروپائیها از امریکا و رژیم صهیونیستی منزجر هستند . در چنین شرایطی نیز شیطان بزرگ و صهیونیسم بین الملل تنها راه پیروزی خود را درهم شکستن اتحاد اسلامی می دانند . در این راستا نیز در چارچوب طرح خاورمیانه جدید ایجاد تفرقه های مذهبی و قومی به اولویت درجه اول تبدیل شده و بودجه های آشکار و پنهانی به این موضوع اختصاص داده شده است . تلاش امریکا و انگلیس برای ایجاد جنگ دخلی در عراق , لبنان و فلسطین موید این ادعاست .
سناریوتفرقه قومی و مذهبی در خصوص اغلب کشورهای اسلامی درحال اجراست . اما بنظر می رسد در این خصوص تمرکز ویژه ای از سوی امریکا و صهیونیسم بین الملل روی ایران است . چه اینکه از یک سو چنانچه حضرت آیت ا… العظمی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند ایران به الگوی مقاومت ملت های آزاده جهان در مقابل استکبار و صهیونیسم بین الملل تبدیل شده است .خوی سلطه گری امریکا به حدی است که حتی کشورهای اروپایی نیز به عقب نشینی دست می زنند , اما ملت ایران استوار در مقابل سلطه گران ایستاده است و پذیرش این مساله برای کشوری که ادعای ژاندارمی جهانی می کند, بسیار سخت است. از سوی دیگر نیز سیاست های تهدید , هوچیگری و تطمیع وبعبارت روشن تر سیاست های هویچ و چماق و قایق های توپدار در مورد فعالیت هسته ای صلح آمیز ایران نتیجه نداده است و در شرایطی که نومحافظه کارانه کاخ سفید با زدن خود به تجاهل سیاسی از وجود اجماع جهانی علیه فعالیت های هسته ای ایران سخن می گویند اما ۱۱۸ کشور عضو جنبش عدم تعهد و ۵۷ کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی بارها از فعالیت های هسته ای ایران حمایت کرده و محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در جدیدترین گزارش خود بر انحراف نداشتن فعالیت های هسته ای ایران تاکید کرده است . در چنین شرایطی امریکا و رژیم صهیونیستی بزعم خود برای به زانو در آوردن ایران , مساله ایجاد بحران های قومیت ها در ایران را را در دستور کار قرار داده اند و سازماندهی و هدایت گروههای پان ترکیستی وقوم گرا در جمهوری آذربایجان و ترکیه به منظور استفاده از آنها برای اهداف خود در ایران در دستور کار جدی سیا و پنتاگون قرار گرفته است . در این راستا مایکل لدین مشاور سابق وزیر دفاع آمریکا در امور ایران و عراق، درگیریهای قومی و فرقه ای را چالش موجود در ایران توصیف و توصیه کرده است تا انگیزه های جدایی طلبانه تشویق شوند. وی که از نویسندگان صهیونیست در پایگاه اینترنتی مرکز اورشلیم برای امور عمومی است, توصیه کرده است که امریکا در خصوص آذریها و کردهای ایران متمرکز شود. بگفته مایکل لدین رئیس موسسه صهیونیستی اینترپرایز امریکا که به پنتاگون وابسته است, تنها راه تضعیف ایران در شرایط کنونی که تهران دیپلماسی فعال و مقتدرانه ای بویژه در زمینه هسته ای در پیش گرفته , ایجاد بحرانهای قومی است . قراین بسیاری وجود دارد که حاکی از کمک مالی امریکا به گروههای پان ترکیستی است. علاوه بر کمک های مالی امریکا به گروههای قومگرا ، محافل آکادمیک امریکا و پنتاگون نیز روی این موضوع فعالیت می کنند . در این راستا زبیگینو برژینسکی و تادئوش سویاتوخوسکی دو آمریکایی لهستانی‎تبار از جمله محققانی هستند که در امریکا در خصوص مساله قومیت های ایران فعالیت می کنند. در واقع تزهای پان ترکیستی و پان آذریستی عملاً در امریکا ساخته و پرداخته شده و در جمهوری آذربایجان و ترکیه اجرا می شوند تا بزعم خود ضمن برهم زدن ثبات در ایران از توسعه مناسبات ایران و جمهوری آذربایجان و ترکیه و همگرایی منطقه ای که به ضرر امریکاست, جلوگیری شود. گروهک های قوم گرا که از امریکا کمک مالی دریافت می کنند, در قبال دریافت کمک مالی علاوه بر دامن زدن به مسایل قومی , باید به تبلیغات ضد اسلامی نیز بپردازند. در این راستا میرمهدی سیدحسینی سردبیر سابق نشریه نبض چاپ باکو فاش ساخته است که آمریکا بطور رسمی ۲۰ میلیون دلار برای تبلیع علیه اسلام در جمهوری آذربایجان به محافل غرب گرا و پان ترکیست اختصاص داده است. همچنین پخش شبکه های رادیویی و تلویزیونی آذری زبان از سوی امریکا که دامن زدن به مسایل قومی را تبلیغ می کنند، بخوبی حمایت های امریکا از ایده را نشان می دهد. ضمن اینکه دیدارهای مقامات رسمی امریکا با مسئولان گروهک های خود باخته قومی دلیل دیگری بر تقویت این گروهها توسط امریکا است .
در این میان رژیم صهیونستی نیز پابه پای امریکا بدنبال ایجاد و تقویت جریانهای وابسته قوم گرا در منطقه است. چنانچه اشاره شد تئورسین های یهودی در ایجاد اندیشه پان ترکیسم نقش اساسی داشتند . اکنون نیز برغم گذشت بیش از هشت دهه از تاسیس جمهوری ترکیه صهیونیست ها با محافل پان ترکیستی در ترکیه ارتباط نزدیکی دارند .حتی برخی از ناظران پیمان ترکیه و رژیم صهیونیستی که در سال ۱۹۹۶ منعقد شد ، در راستای اهداف پان ترکیستی ارزیابی می کنند. حال آنکه امریکا و رژیم صهیونیستی با استفاده از مساله پ ک ک نیز تجزیه ترکیه را همزمان دنبال می کنند. در این میان بنظر می رسد شیطان بزرگ و رژیم صهیونیستی تمرکز شدیدی روی جمهوری آذربایجان کرده اند تا بتوانند هر چه بیشتر این کشور را به پایگاه سیاستهای قوم گرایانه و تفرقه افکنانه خود تبدیل کنند. بویژه اینکه هدف آن طرح مساله پان آذریسم به جای مساله پان ترکیسم است تا بتوانند به زعم خود آن را اجرایی ساخته و نیز هزینه های احتمالی را بر دوش جمهوری آذربایجان بگذارند. در چنین شرایطی است که در سالهای اخیر دهها گروهک قوم گرا در ج آذربایجان تاسیس شده و آشکارا خواهان سهم از بودجه اختصاصی امریکا برای برهم زدن امنیت داخلی ایران هستند . برخی از نهادهای جمهوری آذربایجان نیز نظیر کمیته دولتی امور آذریهای خارج از جمهوری آذربایجان در این راستا فعالیت می کنند که سفرهای مکرر ناظم ابراهیم اف رئیس این کمیته به فلسطین اشغالی نشاندهنده این موضوع است. این در شرایطی است که بی ثباتی جمهوری آذربایجان در سالهای ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ و درنتیجه اشغال حدود بیست درصد از خاک جمهوری آذربایجان عملا نتیجه سیاستهای قوم گرایانه بود, همانطوریکه مشکل کرد در ترکیه نیز نتیجه همین سیاستها بوده است و این نشان می دهد که باکو و آنکارا گهگاه با پیروی از سیاستهای قوم گرایانه ناگزیر هزینه های فراوانی متحمل شدند .
حوادث ساماندهی شده سال گذشته در خوزستان و استانهای آذری نشین ایران نشان داد که تا چه حد امریکا و رژیم صهیونیستی تلاش دارند وحدت ملی در ایران را خدشه دار سازند. اما این تحرکات نه تنها نتیجه نداد بلکه به نماش وحدت و میثاق مجدد با آرمانهای انقلاب اسلامی از سوی مردم خوزستان و آذریهای ایران انجامید. در واقع امریکا و متحدانش از آنجا که شناختی از اقوام ایرانی از جمله آذریهای غیرتمند نداشتند, دچار اشتباه محاسباتی شدند. کمتر کس منصفی است که به تاریخ نگاهی گذرا داشته باشد و از نقش افتخار آفرین آذریها در طول تاریخ ایران به افتخار و نیکی یاد نکند . آذریها در طول تاریخ از عوامل مهم وحدت و یکپارچگی ایران و نیز گسترش تشیع بوده اند . نبرد حماسی آذریهای ایران در جنگ چالدران و مقاومت در برابر متجاوزان ترک عثمانی تا آخرین قطره خون , نقش آفرینی آذربایجان در حماسه مشروطیت و حرکت به سوی تهران جهت آزادی تهران از استبداد طایفه قجر, نقش آذریها در انقلاب اسلامی از طریق ایجاد واقعه چهلم ها (۲۹ بهمن ) و حضور چشم گیر فرزندان آذربایجان در عرصه های جنگ تحمیلی که صدای فرماندهان عراقی را نیز در آورده بود, همگی بخش بسیار ناچیزی از مجموعه مواردی است که حاکی از عشق آذریها به اسلام و ایران اسلامی است. دشمنان انقلاب اسلامی همواره از نقش آذریها در وحدت ملی در ایران و حفظ کیان اسلامی ناخرسندند و از سالها پیش کوشیده اند که با حیل مختلف آذریها را تحریک بکنند . در این راستا پس از فروپاشی شوروی , دهها گروهک در جمهوری آذربایجان و ترکیه که مستقیماً با پول امریکا و صهیونیستها کار می کنند, ایجاد شده و وظیفه براه انداختن تبلیغات منفی در مورد وضعیت آذریها ایران دارند , این گروهک ها سالهاست که بیانیه می دهند , همایش برگزار می کنند , برای خودشان باصطلاح پرچم می سازند , رادیو و دهها سایت اینترنتی براه می اندازند و گروهک های ده نفر خود را نماینده کل مردم دیندار و مسلمان آذریهای ایران عنوان می کنند . اما این سیاست ها که دشمن آنها را برای جلوگیری از توسعه ایران و تبدیل شدن ایران به الگوی کشورهای اسلامی و ام القرای اسلامی بکار می بندد, اثری بر مردم غیرتمند آذربایجان نگذاشته است. باوجود این با توجه به موفقیت روزافزون ایران در عرصه بین المللی و تقویت نگاه مسلمانان جهان به ایران , دشمن برای به زانو درآوردن ایران همچنان می کوشد که به فتنه های قومی دامن بزند. اخبار متعددی فاش شده که حاکی از تشکیل تیم های ویژه توسط امریکا و اسرائیل برای ناامن کردن ایران است. حتی نوام چامسکی محقق مشهور امریکایی نیز از اختصاص بودجه برای ناامن کردن مناطق آذری نشین ایران توسط امریکا خبر داده است . در چنین شرایطی نیز اهمیت نامگذاری سال جاری به نام سال ” اتحاد ملی و انسجام اسلامی ” از سوی مقام معظم رهبری مشخص می شود و در سایه رهنمودهای آن مقام معظم , تمامی اقوام ایرانی با هوشیاری وتقویت وحدت ملی بار دیگر درس عبرت آموزی به سلطه گران خواهند داد.