با اقدام دیمیتری مدودیف رئیس جمهوری روسیه در شناسایی اعلام استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی، این سؤال در محافل سیاسی جمهوری آذربایجان و ارمنستان مطرح است که این حادثه چه تأثیری بر وضعیت قره باغ خواهد گذاشت؟ بویژه اینکه جمهوری خودخوانده قره باغ نیز پیش از این مانند آبخازیا اعلام استقلال کرده ولی هیچ کدام از کشورهای جهان حتی ارمنستان این موضوع را به رسمیت نشناخته اند.
اقدام روسیه در شناسایی اعلام استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی در شرایطی صورت گرفت که این کشور از جمله روسای گروه مینسک برای حل مناقشه قره باغ است. از این رو این اقدام روسیه نگرانی هایی در جمهوری آذربایجان در مورد تغییر موضع مسکو نسبت به مناقشه قره باغ ایجاد کرده است. براین اساس نیو واسیلی استراتوف سفیر روسیه در آذربایجان اخیرا در جمع خبرنگاران گفت: دیدگاه دولت روسیه در به رسمیت شناختن تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان تغییر نیافته و بیانیه امضاءشده دوماه قبل بین رئیسان جمهوری روسیه و آذربایجان هم اکنون تحت اجرا است.
با وجود این شکی نیست که این اقدام روسیه به تضعیف موقعیت باکو در مذاکرات صلح قره باغ منجر می شود. پیش از این به دنبال حمایت غرب از اعلام استقلال یکجانبه کوزوو، باکو ساهاکیان رئیس جمهوری خودخوانده قره باغ از استقلال کوزوو به عنوان مدلی برای استقلال قره باغ نام برد.
در مذاکرات ماه های اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیز، ایروان تلاش کرده از تحولات کوزوو برای تقویت موقعیت خود در مذاکرات صلح قره باغ استفاده کند. اکنون نیز این اقدام مسکو به تقویت موقعیت سرژسرکیسیان رئیس جمهوری ارمنستان که در حال حاضر با انتقادهای مخالفان روبرو است، در مذاکرات صلح کمک خواهدکرد.
با این وجود همچنان این سؤال مهم مطرح است که شناسایی اعلام استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی ازسوی روسیه آیا باعث اقدام مشابه ارمنستان در مورد قره باغ خواهدشد؟
برغم اعلام استقلال قره باغ، حتی تاکنون ارمنستان نیز حاضر به شناسایی این موضوع نشده است. مقامات ایروان بارها این رویکرد را نشان دهنده حسن نیت آنها برای پیشبرد روند مذاکرات عنوان کرده اند. البته دلایل دیگری نیز دراین رویکرد ارمنستان موثر بوده است. عدم اجماع در ارمنستان در مورد گزینه استقلال قره باغ یا گزینه الحاق آن به این کشور، نگرانی از متهم شدن به ایجاد بن بست در مذاکرات و تابعیت و قره باغی الاصل بودن رئیس جمهور سابق و همچنین رئیس جمهوری کنونی ارمنستان و در نتیجه تبعات حقوقی شناسایی استقلال قره باغ براین موضوع، از جمله عواملی است که باعث شده، ایروان تاکنون استقلال قره باغ را به رسمیت نشناسد.
در حال حاضر نیز اگرچه روند تحولات در کوزوو، آبخاریا و اوستیای جنوبی به نفع ارمنستان به پیش می رود، اما اغلب ناظران سیاسی معتقدند ارمنستان در شناسایی استقلال قره باغ عجله نخواهدکرد، بلکه سیاست ایروان عمدتا استفاده از برآیند تحولات موجود برای وادارساختن جمهوری آذربایجان به پذیرش طرح گروه مینسک خواهدبود. طرحی که در آن عملا استقلال قره باغ ازطریق برگزاری همه پرسی صرفا دراین منطقه و در قبال آزادی پنج شهر از هفت شهر اشغالی جمهوری آذربایجان در خارج از قره باغ پیش بینی شده است.
مقامات ارمنستان این ملاحظه را نیز دارند که شناسایی استقلال قره باغ از سوی ایروان، دراین مقطع که جمهوری آذربایجان احساس شکست در مذاکرات را می کند، می تواند بهانه توسل باکو به اقدامات نظامی برای تغییر وضع موجود بشود. ضمن اینکه ایروان به دنبال ارزیابی واکنش های غرب به اقدام روسیه در شناسایی استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی و نتایج عملی آن است.
درهرحال آنچه مسلم است اینکه قدرتهای بزرگ برای تشدید نفوذ خود در قفقاز به دنبال تحریک طرفین مناقشات موجود دراین منطقه هستند، اما نفع کشورها و مردم قفقاز، اتخاد سیاستهای مستقل به منظور رسیدن به صلح پایدار که آینده امنیت و همزیستی مردمان این منطقه را تضمین کند، است.

 

کیهان  ۲۷ آبان ۱۳۸۷