سخن ناشر

یکی از موضوعات مغفول در حوزه صهیونیسم بویژه از منظر بنیادی و رسانه ای، «مطالعات زوال شناسی» است. مقام معظم رهبری (مدظله العالی) پیش از این با اشاره به سست بودن پایه های رژیم صهیونیستی و تحمیلی بودن آن تاکید فرموده اند: «رژیم صهیونیستی محکوم به زوال است».
علیرغم تلاشی که رسانه های محور غربی و عبری برای نمایش یک تصویر مقتدر از رژیم اسرائیل دارند، با توسعه قراین معطوف به زوال این رژیم، حتی برخی از چهره¬های صهیونیستی به چشم انداز زوال آن اذعان می¬کنند. چنانچه «یوفال دیسکین»رئیس سابق سازمان اطلاعات و امنیت داخلی (شاباک) با انتشار مقاله‌ای در روزنامه «یدیعوت آحارونوت» با اشاره به مشکلات ساختاری این رژیم، پیش‌بینی کرد که با ادامه این وضعیت، «اسرائیل تا نسل آینده باقی نخواهد ماند».
در این میان، اسناد برآورد استراتژیک رژیم صهیونیستی که سالانه توسط اندیشکده مطالعات امنیت ملی این رژیم منتشر می شود، محمل مناسبی برای «مطالعات زوال شناسی» این رژیم می باشند. مهمترین ویژگی این اسناد تبیین چالش های داخلی و خارجی رژیم صهیونیستی از زبان خود آنها می باشد؛ چالش هایی که اگرچه صرفاً بخش رسانه ای آنها در این اسناد منتشر می شوند اما بخوبی گویای گسل¬ها در جامعه رژیم صهیونیستی و تهدیدات متعدد داخلی و خارجی علیه این رژیم هستند که نهایتاً فرایند زوال آن را تشدید می کنند.
یکی از این اسناد، سند برآورد استراتژیک رژیم صهیونیستی برای سال ۲۰۲۲ و همچنین کتاب «جنگ بعدی در شمال» است که از لابلای آنها، انبوهی از چالش های رژیم صهیونیستی مشهود است که تعدادی از آنها عبارتند از:
شکست طرح معرفی اسرائیل به عنوان یک دولت دموکراتیک یهود، شکاف های اجتماعی، تبعیض های قومی و مذهبی، دوقطبی شدن سیاسی، از بین رفتن اعتماد عمومی به نهادهای دولتی، تضعیف انسجام و همبستگی اجتماعی، بی¬اعتمادی به سیستم قضایی، خشونت و افراطی¬گرایی، بیکاری جوانان، ضعف¬های ساختاری، معضل عادی¬نمایی شرایط بحرانی، کاهش تاب آوری ملی به دلیل افزایش مشکلات، مهاجرت معکوس، ناتوانی در ادغام شهروندان عرب در جامعه صهیونیستی (شکست ایده کوره مذاب)، شکست طرح ارتش مردمی به عنوان پایه ارتش رژیم صهیونیستی، ناپایدار بودن وضعیت داخلی، بی¬ثباتی دولت¬ها، احتمال فروپاشی تشکیلات خودگردان فلسطین، افزایش محبوبیت مقاومت فلسطین از جمله در کرانه باختری و اعراب ساکن اراضی اشغالی ۱۹۴۸و تقویت توانمندی¬های دفاعی مقاومت فلسطین.
گذشته از چالش¬ها و تهدیدات مختلف داخلی، رژیم صهیونیستی به دلیل موجودیت نامشروع و اشغالگرانه خود با انبوهی از چالش¬های خارجی نیز مواجه است. سند برآورد استراتژیک رژیم صهیونیستی آشکارا اذعان می کند که ارتش اسرائیل برای یک رویارویی گسترده آمادگی ندارد. علیرغم اینکه بیش از هفت دهه از تاسیس رژیم نامشروع صهیونیستی می گذرد، امروزه در محافل مطالعاتی این رژیم، موضوع تهدیدات ۳۶۰ درجه¬ای مطرح است. منظور از تهدیدات ۳۶۰ درجه ای، احتمال تهدیدات نظامی همزمان علیه رژیم اسرائیل از نوار غزه، لبنان، سوریه، غرب عراق و حتی یمن و ایران است. اسناد مذکور با اشاره به تقویت توانمندی¬های دفاعی محور مقاومت بویژه دستیابی حزب الله لبنان به پهپادهای رزمی و موشک-های نقطه زن، اثبات توان حماس در هدف قراردادن عمق رژیم صهیونیستی در جنگ ۱۱ روزه می ۲۰۲۱ تاکید می کنند که جنگ احتمالی بعدی با مقاومت، بسیار متفاوت و گسترده خواهد بود، کابوسی که بر جامعه صهیونیستی سایه وحشت انداخته است.
اسناد برآورد استراتژیک با بررسی سناریوهای مختلف این جنگ احتمالی و در عین اذعان به عدم کارآیی مطلوب راهبرد «مابام» (نبرد میان جنگ ها) تلاش می کنند راهکارهایی از جمله در حوزه رسانه ای، ادراکی و شناختی مطرح نمایند؛ ولی در نگاه ژرف، آنچه از برآیند مطالب آنها بر می آید این است که ابعاد چالش¬های داخلی و تهدیدات خارجی به قدری گسترده است که در عمل فرایند زوال این رژیم را اجتناب ناپذیر می نماید. آنها اذعان دارند که جامعه رژیم صهیونیستی بویژه دربرابر تهدیدهای نظامی خارجی تاب¬آوری (تحمل پذیری) ندارد. ضمن اینکه گسترش مبارزات مسلحانه از نوار غزه و کرانه باختری به شهر قدس و اراضی اشغالی ۱۹۴۸ و مردمی شدن جهاد مسلّحانه در فلسطین، تل آویو را بشدت نگران ساخته است. تمرکز اسناد مذکور روی بزرگنمایی دستاوردهای طرح آبراهام (عادی سازی مناسبات اعراب و رژیم صهیونیستی) نشان می دهد که آنها برای خروج از بن بست، امید ویژه ای به این طرح دارند. این در شرایطی است که تا چندی پیش، طرح معامله قرن نیز به عنوان نسخه نجات رژیم صهیونیستی تبلیغ می گردید، اما در همین اسناد اذعان می شود که طرح معامله قرن با پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ، شکست خورده است. در واقع تکرار سرنوشت سایر طرح های ننگین سازش، برای طرح آبراهام نیز دور از ذهن نیست؛ چنانچه حواشی جام جهانی فوتبال در قطر (۲۰۲۲) و انزجارهای مردمی از صهیونیست¬ها و حمایت از فلسطین، نشان داد که علیرغم تلاش¬های جبهه رسانه ای نظام سلطه، نگاه مردم جهان اسلام متفاوت و مجزا از دیدگاه حکام سازشکار می باشد.
در این فرایند، علاوه بر تقویت محور مقاومت، آنچه موجب عصبانیت و نگرانی صهیونیست¬ها شده است، موضوع همکاری محور مقاومت و روسیه در غرب آسیا می باشد که البته مرهون ابتکار و دوراندیشی سردار دل¬ها شهید حاج قاسم سلیمانی می¬باشد. بر این اساس، سند برآورد استراتژیک رژیم صهیونیستی بر همکاری راهبردی ایران با روسیه و چین و شکست طرح انزوای ایران، پاسخ تهران به تهدیدات رژیم صهیونیستی از جمله در حوزه جدال دریایی و حملات سایبری و همچنین آسیب ناپذیر بودن جایگاه ایران در سوریه علیرغم اجرای طرح مابام، اذعان می کند. در واقع صهیونیست¬ها بخوبی می دانند که این نوع همکاری ها، توان جبهه مقاومت برای وارد کردن ضربات مهلک به این رژیم اسرائیل از جبهه شمالی -در صورت هرگونه اشتباه محاسباتی این رژیم از جمله در قالب تز باصطلاح حمله پیشگیرانه به محور مقاومت – را بیشتر می-کند. به همین جهت رویکرد این اسناد رژیم به روسیه انتقادی و توام با نوعی نفرت پنهان به مسکو می باشد. بعلاوه، این همکاری¬ها حاکی از گذار منطقه غرب آسیا به «نظم نوین منطقه ای» همزمان با افول هژمونی آمریکا است که طی آن با تضعیف بیشتر رژیم صهیونیستی، چشم انداز «زوال» آن روشن تر می گردد. با توجه به این چالش هاست که مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۴ فرمودند: «رژیم صهیونیستی ۲۵ سال آینده را نخواهد دید».
چنانچه اشاره شد در اسناد مذکور بویژه در کتاب «جنگ بعدی در شمال»، توجه ویژه ای به کارکرد رسانه، جنگ ادارکی و روایت سازی رسانه ای در سطوح مختلف شده است. در چنین شرایطی، مطالعات زوال شناسی رژیم صهیونیستی از منظر آینده پژوهی و پیش بینی سناریو ها، محوریابی رویکردهای رسانه ای رژیم صهیونیستی در کتمان یا وارونه سازی این موضوع و پاسخ کنشگرانه به آن، پرداخت مستمر و موثر به موضوع زوال رژیم صهیونیستی، راهبری فکری رسانه های همسو در این خصوص و تقویت روحیه محور مقاومت، برای رسانه های برون مرزی اهمیت مضاعفی پیدا می کند.
کتاب حاضر از چهار بخش شامل سه بخش ترجمه از عبری (سند برآورد استراتژیک رژیم صهیونیستی، گزارش الحاقی به سند برآورد استراتژیک، کتاب جنگ بعدی در شمال) و همچنین یک بخش تحلیلی – پژوهشی با عنوان «تاثیر گسل¬های قومی و مذهبی بر زوال رژیم صهیونیستی» تشکیل یافته است.
امید است که انتشار این کتاب ضمن گشودن دریچه¬ای نو به «مطالعات زوال شناسی رژیم صهیونیستی» بویژه از منظر خود صهیونیست ها، زمینه ساز توسعه مطالعات علمی در این خصوص از جمله با رویکردهای رسانه ای در مراکز پژوهشی و دانشگاهی گردد.
دکتر احمد کاظمی
نشر پژوهش های کاربردی
بهمن ۱۴۰۱