سخن ناشر

علیرغم سالها تلاش آمریکا و متحدانش بویژه در حوزه رسانه ای برای رد ایده افول هژمونی این کشور، امروز کمتر صاحبنظری در این خصوص تردید دارد. مخالفان این ایده، با طرح توطئه «افول باوری» مدعی اند که در چشم انداز آینده، زوال آمریکا متصور نیست و این توطئه دشمنان کاخ سفید بویژه چین و روسیه است که تلاش دارند با ادعای از هم پاشیدن هژمونی آمریکا، مردم این کشور را از آینده ناامید سازند.

علیرغم این، بویژه بعد از حادثه یازدهم سپتامبر، قراین افول آمریکا در عرصه های مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی، مالی، امنیتی، حقوقی، رسانه ای و در هر دو حوزه قدرت سخت و نرم، سیر تصاعدی گرفته است؛ بطوریکه حتی نظریه پردازان آمریکایی از طیف های مختلف در این خصوص اجماع نظر دارند که از مدتها پیش، دوره گذار به نظم نوین جهانی شروع شده است. در واقع آنچه اکنون در کانون بحث می باشد این است که در دوره پساآمریکا، مشخصه های هندسه نظم نوین جهانی چگونه خواهد بود؟

با گذار نظام بین الملل از دوران دو قطبی و تک قطبی، جهان وارد عصر چند قطبی شده است. به اذعان اندیشکده های معتبر جهانی از میان بازیگران متعدد در نظام چند قطبی، آنچه بیش از همه مشهود است نقش آفرینی برجسته چین، روسیه و ایران به عنوان رهبر محور مقاومت، در نظم نوین جهانی است. بطوریکه هفته نامه اکونومیست در شماره ۱۱ دسامبر ۲۰۲۱ با اطلاق «ابرقدرت خسته و تحلیل رفته» به آمریکا تاکید می کند که مثلث چین، روسیه و ایران، سطله غرب را به چالش کشیده اند.

تقویت سازمان های شانگهای و بریکس، تعمیق همکاری های دو و سه جانبه ایران، روسیه و چین، همکاری راهبردی هند، ایران و روسیه در دالان شمال – جنوب، تشدید روند فروپاشی هژمونی دلار، تقویت پیمان های پولی دو یا چندجانبه و قضایای جنگ اوکراین، همگی گویای شکل گیری کانون های جدید قدرت است. اگرچه به دلیل قرار گرفتن نظم جهانی در مرحله گذار، ترسیم تمامی مولفه های نظم نوین جهانی دشوار است اما چنانچه مقام معظم رهبری یازدهم آبان ۱۴۰۱ فرموده اند: «خطوط اساسی نظم نوین جهانی شامل انزوای آمریکا، انتقال قدرت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی از غرب به آسیا و گسترش فکر مقاومت و جبهه‌ی مقاومت در مقابل زورگویی می باشد».

در این میان تبیین نظم نوین جهانی و جایگاه ایران اسلامی و محور مقاومت در آن و شناساندن پیشران های نقش آفرینی قدرتمند کشورمان در این روند از جمله نیروی توانمند انسانی، موقعیت ممتاز جغرافیایی، قدرت نرم، منطق حکومتی و تمدنی ایران اسلامی، از اهمیت مضاعفی برای رسانه های برون مرزی به عنوان قرارگاه رسانه ای مقدم محور مقاومت دارد؛ چراکه چنانچه مقام معظم رهبری ششم اردیبهشت ۱۴۰۱ در دیدار با جمعی از دانشجویان بیان فرمودند: «در این شرایط جدید و پیچیده‌ وظیفه همه کشورها از جمله جمهوری اسلامی حضور سخت افزاری و نرم افزاری در این نظم جدید به‌منظور تأمین منافع و امنیت کشور و به حاشیه نرفتن است».

بر این اساس در این کتاب، علاوه بر پرداخت به مباحثی از قبیل : مفهوم نظم و نظام در روابط بین الملل؛ مشخصه‌ها و ویژگی‌های نظم نوین بین المللی و چالش‌های کنونی نظام بین الملل؛ جایگاه چین و روسیه در نظم جدید جهانی؛ به صورت ویژه به «نقش و جایگاه ایران و محور مقاومت در نظم نوین جهانی»؛ «ویژگی­ها، توانمندی ها و گفتمان مقاومت در فرایند نظم نوین جهانی»، و همچنین «نظم نوین جهانی از منظرمقام معظم رهبری» (مدظله العالی) پرداخته شده است.

اثر پیشِ رو برگرفته از پژوهش «نظم نوین بین المللی وجایگاه محور مقاومت، چین و روسیه در آن با تاکید بر رویکردهای رسانه ای» است که به سفارش «پژوهش‌های کاربردی برون مرزی صداوسیما» توسط پژوهشگر کوشا جناب آقای دکتر نورالدین اکبری کریم آبادی نگاشته شده است.

انتشارات پژوهش‌های کاربردی به آدرس http://arc.irib.ir در کنار تبدیل پژوهش های فاخر به کتاب، آمادگی دارد که برای کمک به تولید محتوای علمی در حوزه‌های برون‌مرزی با محوریت دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای و مطالعات روابط، سیاست، ارتباطات و حقوق بین‌الملل و همه‌ی آثار مرتبط با این زمینه‌ها را به چاپ برساند که با مأموریت‌‌های موضوعی رسانه‌های برون‌مرزی ارتباط داشته باشند و هزینه‌های مالی آن نیز از سوی متقاضیان تأمین گردد.

امید است که انتشار کتاب «گذار به نظم نوین جهانی و نقش ایران، چین و روسیه» با بهره مندی از نظرات صاحبنظران و مراکز دانشگاهی و پژوهشی، دریچه ای نو در توسعه مطالعات علمی – رسانه ای در خصوص جایگاه محور مقاومت در نظم نوین جهانی ایجاد نماید.

دکتر احمد کاظمی

نشر پژوهش‌های کاربردی معاونت برون مرزی صدا و سیما

اسفند ۱۴۰۱